Το κίνημα του Πολεμικού Ναυτικού κατά της δικτατορίας στις 23 Μαΐου του 1973 είναι ένα θέμα που περιμένει ακόμη τους ιστορικούς ερευνητές του, αλλά ο Μίμης Ανδρουλάκης σπεύδει να τους προλάβει με το καινούριο του μυθιστόρημα, το οποίο έχει τίτλο «Αγάπη μέδουσας. Προδοσία γραμμένη στο κύμα» και μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη. Το κίνημα προδόθηκε λίγο προτού εκδηλωθεί (στασίασαν πάνω από 200 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί), ενώ μεταξύ των συλληφθέντων ήταν και ο Σπύρος Μουστακλής που υπέστη άγρια βασανιστήρια με κατάληξη να μείνει ανάπηρος εφ’ όρου ζωής. Δύο ημέρες μετά την καταστολή της στάσης, το αντιτορπιλικό «Βέλος», με κυβερνήτη τον πλωτάρχη τότε Νίκο Παππά (μεταπολιτευτικά ναύαρχος και αρχηγός του ΓΕΝ, όπως και υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας), εγκατέλειψε τον σχηματισμό στο οποίο συμμετείχε σε άσκηση του ΝΑΤΟ στα ανοιχτά της Σαρδηνίας και προσορμίστηκε στο Φιουμιτσίνο, όπου ο Παππάς και επτά ακόμα αξιωματικοί ζήτησαν άσυλο από την Ιταλία. Η χούντα νίκησε στο εσωτερικό, αλλά δυσφημίστηκε με τεράστιο κόστος σε διεθνές επίπεδο.
Όλα αυτά μετατρέπονται σε μια συναρπαστική αφήγηση στο μυθιστόρημα του Ανδρουλάκη, όπου πρωταγωνιστούν δύο ζευγάρια. Ζευγάρια που κινούνται μεταξύ μύθου και ιστορίας αφού τα μυθοπλαστικά πρόσωπα ανασυνθέτουν και αναμιγνύουν εμπειρίες του συγγραφέα από τα χρόνια της δικτατορίας. Τον καθοριστικό ρόλο αναλαμβάνουν δυο γυναίκες, η Έλλη και η Μαρίνα, που έχουν ερωτευτεί και παντρευτεί δύο δημοκρατικούς αξιωματικούς, έναν πλωτάρχη κι έναν πιλότο. Στην ιστορία εμπλέκονται δύο ακόμα ήρωες, που είναι οι παράνομοι εραστές της Έλλης και της Μαρίνας και αποτελούν το κλειδί για να απαντήσει ο Ανδρουλάκης στο κεντρικό ερώτημα του βιβλίου, το οποίο έχει να κάνει με το ποιος πρόδωσε στην ηγεσία της χούντας το κίνημα του Πολεμικού Ναυτικού. Ο προδότης ήταν ένας μεγαλοβιομήχανος, που συνεργαζόταν στενά με τους δικτάτορες, πρόθυμους να τον εξυπηρετήσουν και να στηρίξουν σε όλη τους την έκταση τα συμφέροντά του. Ο βιομήχανος, που μυθιστορηματικά είναι ο εραστής της Έλλης, θα σπεύσει να μεταδώσει την πληροφορία για το κίνημα του Ναυτικού (περιέρχεται εκ των πραγμάτων εις γνώσιν του) στον ταξίαρχο Δημήτριο Ιωαννίδη, τον άνθρωπο ο οποίος έριξε τον Γεώργιο Παπαδόπουλο τις ημέρες του Πολυτεχνείου για να οδηγήσει το καλοκαίρι του 1974 στην τραγωδία της Κύπρου.
Και να το δεύτερο κλειδί για να διαβάσουμε το βιβλίο του Ανδρουλάκη: οι εσωτερικές συγκρούσεις της δικτατορίας και η ανάπλαση της σκοτεινής προσωπικότητας του Ιωαννίδη, που είχε γαμπρό του Ζακ Αλαζράκη, ιδιοκτήτη τότε της κλινικής «Κυανούς Σταυρός». Ο Αλαζράκης θα φέρει σε επαφή τον μεγαλοβιομήχανο (και οι δύο είναι πραγματικά πρόσωπα) με τον Ιωαννίδη ενώ το μυθιστόρημα θα μας θυμίσει ότι ο κλινικάρχης ήταν Ισραηλινός. Εβραϊκής όμως καταγωγής (από τους Ρωμανιώτες των Ιωαννίνων) ήταν κι ο ίδιος ο Ιωαννίδης.
Το βιβλίο του Ανδρουλάκη έχει τα πάντα και είναι γραμμένο χωρίς πολιτικά στερεότυπα και προκαταλήψεις. Εκείνο που μπαίνει στο κέντρο του, πέρα από τους πολλά υποσχόμενους γάμους και τους αμαρτωλούς έρωτες, είναι η δόξα του Πολεμικού Ναυτικού την εποχή της χούντας, αλλά και η πολιτική, κυβερνητική και συνωμοτική δράση του Γεώργιου Παπαδόπουλου. Προέχει, ωστόσο, το ψυχολογικό προφίλ του «αόρατου δικτάτορα» που υποκατέστησε τον Παπαδόπουλο στην εξουσία. Ένας μοναχικός και ολιγόλογος αξιωματικός, βυθισμένος στις αντινομίες και τις αντιφάσεις του: από τη μια ο απόλυτος στρατοκράτης και από την άλλη ένας εκ πεποιθήσεως συνωμότης (όπως κι ο Παπαδόπουλος), που δεν εμπιστευόταν τη CIA και προσπαθούσε να τα βρει με την Τουρκία, για να μείνει στο τέλος κατάπληκτος με την εισβολή του Αττίλα. Και δείχνει ακόμα ο Ανδρουλάκης πόσο ο Ιωαννίδης φοβόταν το παρελθόν του – όχι μόνο την εβραϊκή του καταγωγή, αλλά και φάντασμα του βενιζελικού πατέρα του. Το τελικό, βεβαίως, αποτέλεσμα είναι η κατάθλιψη και η πλήρης κατάρρευση του Ιωαννίδη, που όμως κόστισαν στην Ελλάδα κα την Κύπρο ένα από τα οδυνηρότερα κεφάλαια στη μεταπολεμική τους ιστορία.
Β. Χατζηβασιλείου
