Πολλά και καλά βιβλία κυκλοφορούν τον τελευταίο καιρό, με τον ρυθμό της παραγωγής να αυξάνει θεαματικά όσο πλησιάζουμε προς τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Κοιτάζοντας τους φρεσκοτυπωμένους τίτλους, το ΑΠΕ-ΜΠΕ δοκιμάζει μια πρώτη περιδιάβαση στις νέες εκδόσεις, διαλέγοντας πέντε λογοτεχνικές μεταφράσεις. Αρχή με τον Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν (Manuel Vazquez Montalban), που γεννημένος το 1939 στη Βαρκελώνη έκανε τον ντετέκτιβ του Πέπε Καρβάλιο διάσημο σε όλη την υδρόγειο. Το «Τατουάζ» (μετάφραση Αγγελική Βασιλάκου, εκδόσεις Μεταίχμιο) είναι το μυθιστόρημα μέσω του οποίου ο Καρβάλιο εγκαινιάζει μια σειρά δεκαπέντε βιβλίων με πρωταγωνιστή τον ίδιο (τα βιβλία γράφτηκαν κατά το διάστημα μιας τριακονταετίας). Η Ισπανία είναι ακόμη υπό τον φρανκικό ζυγό, ο Καρβάλιο έχει βυθιστεί στον κυνισμό και στη λατρεία του για το φαγητό, αλλά η αφοσίωσή του στις υποθέσεις που αναλαμβάνει αποδεικνύεται υποδειγματική. Τι κρύβεται πίσω από έναν φόνο που δεν σχετίζεται με τα ναρκωτικά και την πορνεία, όπως εσφαλμένα πιστεύει η αστυνομία; Η έρευνα του Καρβάλιο θα ανατρέψει όλες τις προσδοκίες και τις θεωρίες, οδηγώντας σε ένα εντελώς απρόσμενο αποτέλεσμα.
«Κύδος», δηλαδή δόξα (μετάφραση Αθηνά Δημητριάδου, εκδόσεις Gutenberg), είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος της Καναδέζας Ρέιτσελ Κασκ (Rachel Cusk), που συμπληρώνει μια τριλογία η οποία έχει ήδη αποσπάσει το διεθνές αναγνωστικό ενδιαφέρον. Το χαρακτηριστικό της Ρασκ είναι ότι μιλάει για τα μικρά και τα μεγάλα δράματα της καθημερινής ζωής, διεισδύοντας στα αδιόρατα και φαινομενικά ασήμαντα μυστικά τα οποία κρύβουν οι ανθρώπινες σχέσεις. Και από την καθημερινότητα θα περάσουμε στη διεθνή τρομοκρατία με το μυθιστόρημα «Μεγάλος αδελφός» (μετάφραση Λίζυ Τσιριμώκου, εκδόσεις Ίκαρος) του Μαχίρ Γκουβέν (Mahir Guven), που γεννημένος στη Νάντη (είναι τουρκικής και κουρδικής καταγωγής) ρίχνει φως στις περιπέτειες των μοναχικών Ευρωπαίων οι οποίοι εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους, ταξιδεύοντας στη Μέση Ανατολή, είτε για να εμπλακούν στο τζιχάντ είτε για να ενταχθούν σε μουσουλμανικές ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως ο αδελφός του κεντρικού ήρωα. Η τραυματική ιστορία μιας γαλλοσυριακής οικογένειας που προσπαθεί απεγνωσμένα να αγκιστρωθεί από μιαν ελπίδα, αναζητώντας ευκαιρίες και δυνατότητες οι οποίες δεν θα προσφερθούν ποτέ.
Συνέχεια με τον Ε.Τ.Α. Χόφμαν (Ernst Theodor Amadeus Hoffmann), που μας έρχεται από το Βερολίνο του 19ου αιώνα με το κωμικό παραμύθι «Η μνηστή του βασιλιά» (μετάφραση και επίμετρο Εύη Μαυρομμάτη, εκδόσεις Κίχλη). Οι νεαροί ήρωες, η δεσποινίς Αννούλα και ο Αμάνδος φον Ντέμπελστερν, είναι ερωτευμένοι, αλλά ζουν σε ένα σύμπαν διαρκούς αναπόλησης και μόνιμης απόδρασης από την πραγματικότητα. Συνδυασμός παραδοσιακού και έντεχνου (νεότερου) παραμυθιού σε μιαν ιστορία η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί και ιστορία ενηλικίωσης: απροσδόκητοι χαρακτήρες, υπερρεαλιστικού τύπου εικόνες, καθώς και μια μόνιμη διάθεση για παρωδία. Ο Χόφμαν, όπως κι αν τον διαβάσουμε, προκαλεί ένα αίσθημα γέλιου και ευφρόσυνης διάθεσης απευθυνόμενος τόσο στις μικρότερες όσο και στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Κλείνοντας, αξίζει τον κόπο να αναφέρουμε έναν ξεχασμένο κάπως σήμερα Βρετανό της εποχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Πάτρικ Χάμιλτον (Patrick Hamilton), ο οποίος έγινε γνωστός στα χρόνια του εξαιτίας των μεγάλων θεατρικών του επιτυχιών, τοποθετεί τη δράση του μυθιστορήματός του «Πλατεία Χανκγόβερ» (μετάφραση Κατερίνα Σχινά, εκδόσεις Στερέωμα) στο Λονδίνο του 1939 την ώρα που ξεσπάει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο πόλεμος, ωστόσο, μαζί με όλη την επερχόμενη φρίκη του, δεν αποτελεί για τον μυθιστορηματικό πρωταγωνιστή του Χάμιλτον παρά ένα μακρινό φόντο. Ερωτευμένος τρελά με μια ασήμαντη ηθοποιό, ο σωματώδης και καλοκάγαθος ήρωας μετατρέπεται σε θύμα της σκληρότητας και του κυνισμού της αγαπημένης του, παίρνοντας στο τέλος μιαν εκδίκηση η οποία θα συμπαρασύρει τους πάντες στον θάνατο. Πώς οι άνθρωποι ερωτεύονται, γλεντοκοπούν, μεθούν και αργοπεθαίνουν (ή πεθαίνουν πραγματικά), όντας υποχρεωμένοι να αναμετρηθούν με την καθημερινότητα των απαρχών του πολέμου, σε ένα ατέρμονο κύκλο κεφιού, έλλειψης χρημάτων και επικίνδυνης αναμέτρησης με τον εαυτό τους και τους άλλους.
Β. Χατζηβασιλείου
