Ετοιμάζονται κίνητρα για τους καταναλωτές, όπως κουπόνια και επιδοτήσεις, προκειμένου να προτιμούν την επισκευή προϊόντων αντί της αντικατάστασής τους.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει την Οδηγία για το «δικαίωμα των καταναλωτών στην επισκευή» και η διαδικασία ενσωμάτωσής της από τα κράτη μέλη θα ξεκινήσει σταδιακά. Η οδηγία αυτή αποσκοπεί στην αντιμετώπιση προβλημάτων όπως το υπερβολικό κόστος επισκευής μέσω διαφανούς τιμολόγησης των ανταλλακτικών, την ενίσχυση ενός ανοιχτού οικοσυστήματος επισκευής και την καταπολέμηση των άδικων πρακτικών από τους κατασκευαστές που αποθαρρύνουν την επισκευή.
Η προώθηση της επισκευής αναμένεται να συμβάλει στη βιώσιμη κατανάλωση, μειώνοντας τα απόβλητα από την απόρριψη αγαθών και περιορίζοντας τη ζήτηση πόρων, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας που απαιτείται για την παραγωγή νέων προϊόντων. Αυτό θα έχει θετική επίδραση και στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το κόστος επισκευής, η ανθεκτικότητα, η διαθεσιμότητα και ο απαιτούμενος χρόνος επισκευής παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επιλογή μεταξύ επισκευής και αγοράς νέου προϊόντος. Σήμερα, η αντικατάσταση φαίνεται πιο εύκολη επιλογή, καθώς τα κίνητρα για επισκευή μετά τη λήξη της νόμιμης εγγύησης είναι περιορισμένα.
Η νέα Οδηγία αλλάζει αυτή την κατάσταση, διευκολύνοντας την επισκευή και καθιστώντας την οικονομικά αποδοτικότερη για τους καταναλωτές, εντός και εκτός της νόμιμης εγγύησης. Η αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης στην επισκευή θα ενισχύσει τον σχετικό τομέα, προσφέροντας κίνητρα στους παραγωγούς και τους πωλητές να αναπτύξουν πιο βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα.
Επισημαίνεται ότι το δικαίωμα επισκευής καλύπτει προϊόντα όπως πλυντήρια ρούχων και πιάτων, στεγνωτήρια, ηλεκτρικές σκούπες, τηλέφωνα, υπολογιστές και αγαθά που περιέχουν μπαταρίες. Ο στόχος είναι η επέκταση αυτού του δικαιώματος και σε άλλα προϊόντα στο μέλλον, καθώς στην Οδηγία αναφέρεται πως «προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως τα οφέλη της, θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλα τα αγαθά».
Οι κύριοι άξονες της οδηγίας περιλαμβάνουν τους εξής κανόνες για ευκολότερες και γρηγορότερες επισκευές:
– Υποχρέωση των κατασκευαστών να επισκευάζουν τα προϊόντα τους σε λογικές τιμές και σε εύλογο χρονικό διάστημα μετά τη λήξη της νόμιμης εγγύησης. Η περίοδος ευθύνης θα παρατείνεται κατά 12 μήνες, προστίθεται στην απομένουσα περίοδο ευθύνης και εφαρμόζεται άπαξ. Τα κράτη μέλη μπορούν να παρέχουν περαιτέρω κίνητρα για την επισκευή.
– Πρόσβαση των καταναλωτών σε ανταλλακτικά, εργαλεία και τεχνικές πληροφορίες. Οι καταναλωτές θα μπορούν να πληροφορούνται για την τιμή και τον απαιτούμενο χρόνο επισκευής ανάλογα με τη βλάβη, διευκολύνοντας την αξιολόγηση των υπηρεσιών.
– Κίνητρα υπέρ της επισκευής, όπως κουπόνια και επιδοτήσεις. Τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να λάβουν τουλάχιστον ένα μέτρο για την προώθηση της επισκευής.
– Παροχή δωρεάν αγαθού αντικατάστασης στον καταναλωτή, εφόσον η επισκευή δεν ολοκληρώθηκε εντός εύλογου χρόνου χωρίς σημαντική ενόχληση.
– Δημιουργία διαδικτυακών πλατφορμών για την αναζήτηση καταστημάτων που προσφέρουν επισκευές και ανακατασκευασμένα προϊόντα. Η Επιτροπή θα δημιουργήσει μια δωρεάν ευρωπαϊκή επιγραμμική πλατφόρμα για επισκευές.
– Οι κατασκευαστές θα υποχρεούνται να προσφέρουν ανταλλακτικά και εργαλεία σε λογικές τιμές και θα απαγορεύεται η χρήση συμβατικών ρητρών που εμποδίζουν τις επισκευές.
Η οδηγία αναμένεται να διασφαλίσει ότι οι καταναλωτές θα έχουν τη δυνατότητα να επισκευάζουν τα προϊόντα τους, ακόμη και σε περιπτώσεις που οι κατασκευαστές είναι εγκατεστημένοι εκτός της Ένωσης, επιτρέποντας την εκπλήρωση της υποχρέωσης επισκευής μέσω εναλλακτικών οικονομικών φορέων εντός της Ένωσης.
