Αρνητικός πληθωρισμός καταγράφεται στα σούπερ μάρκετ τον Ιούλιο, για τρίτο συνεχόμενο μήνα, σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). Οι τιμές των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ δείχνουν μέση μείωση 1,56% σε σύγκριση με τον Ιούλιο 2023, ενώ στις 13 από τις 23 κατηγορίες προϊόντων που εξετάστηκαν, παρατηρείται πτώση των τιμών.
Συγκεκριμένα, από την έρευνα προέκυψαν τα εξής συμπεράσματα: 1. Ο καθαρός δείκτης μείωσης τιμών στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ τον Ιούλιο 2024 είναι αρνητικός στο -1,56% (σε σύγκριση με -1,92% τον Ιούνιο, -1,25% τον Μάιο, +1,10% τον Απρίλιο, +0,28% τον Μάρτιο, +2,70% τον Φεβρουάριο και +3,00% τον Ιανουάριο 2024). Η μεταβολή του Ιουνίου οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση των τιμών, ενώ παράλληλα επηρεάζεται από την εποχικότητα λόγω καλοκαιριού.
Σημαντικότερες μειώσεις παρατηρούνται στις κατηγορίες: φρέσκα φρούτα και λαχανικά (-7,34%), απορρυπαντικά και είδη καθαρισμού (-6,77%), χαρτικά, καλλυντικά και είδη προσωπικής υγιεινής (-6,32%), τροφές και είδη για κατοικίδια (-5,19%) και βρεφικές και παιδικές τροφές (-3,72%). Είναι αξιόλογο ότι τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά ωφελήθηκαν από τις καλύτερες καιρικές συνθήκες σε σύγκριση με το 2023. Στις υπόλοιπες κατηγορίες, οι μειώσεις οφείλονται τόσο στην ομαλοποίηση της αγοράς ύστερα από την πανδημία, όσο και στη μείωση των τιμών παραγωγών σε ορισμένα προϊόντα. Σημαντικές αυξήσεις παρατηρούνται σε φρέσκα ψάρια και θαλασσινά (+5,90%), ορεκτικά, αλίπαστα και άλλα σερβιριζόμενα είδη (+5,11%), τρόφιμα παντοπωλείου (+3,65%), οινοπνευματώδη ποτά (+3,21%) και μπισκότα, σοκολάτες, ζαχαρώδη (+3,01%). Οι αυξήσεις αυτές επηρεάζονται από την εποχική ζήτηση λόγω καλοκαιριού (π.χ. ψάρια, αναψυκτικά, αλκοολούχα) και τις διεθνείς τιμές πρώτων υλών, τις τιμές της ζάχαρης και του κακάο, καθώς και από άλλα κόστη παραγωγής. Από τις 23 κατηγορίες που αναλύθηκαν, 13 παρουσίασαν μείωση και 10 αύξηση.
Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, οι λόγοι που εξηγούν την τάση συγκράτησης των τιμών στα σούπερ μάρκετ είναι οι εξής:
– Οι καλύτερες συγκριτικά με το 2023 καιρικές συνθήκες του 2024 και η εποχικότητα. Οι βροχές της προηγούμενης χρονιάς είχαν αυξήσει σημαντικά το κόστος για τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Οι φετινές καιρικές συνθήκες έχουν οδηγήσει σε μείωση τιμών άνω του 10% για αυτά τα προϊόντα. Ταυτόχρονα, η εποχικότητα επηρεάζει περισσότερο τη συνολική πορεία του δείκτη.
– Σταδιακή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Οι τιμές στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων εμφανίζουν σταθεροποίηση τους τελευταίους μήνες, λόγω των μεγάλων όγκων προϊόντων που διακινούν, της εκμετάλλευσης οικονομίας κλίμακας, της οργανωτικής και τεχνολογικής τους ετοιμότητας, καθώς και της γκάμας προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.
– Κυβερνητικές θεσμικές παρεμβάσεις. Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ λειτουργούν υπό αυστηρό θεσμικό πλαίσιο (π.χ. απαγόρευση προωθητικών ενεργειών κατά ανατιμήσεις 6969/2024).
– Προσφορές και εκπτώσεις. Ο αριθμός και η ένταση των προσφορών και εκπτώσεων στα οργανωμένα λιανεμπορικά κανάλια είναι αυξημένα, γεγονός που επηρεάζει τις τελικές τιμές των προϊόντων.
– Η πορεία των τιμών των πρώτων υλών στους διεθνείς αγορές τους προηγούμενους μήνες και η ομαλοποίηση της αγοράς. Οι διεθνείς δείκτες τιμών τροφίμων (π.χ. FAO Food Price Index) δείχνουν μείωση τους πρώτους μήνες του 2024 σε πολλές περιπτώσεις. Ωστόσο, σε προϊόντα όπως ο καφές και το κακάο, η επίδραση είναι αντίστροφη.
– Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων. Η συγκράτηση τιμών εμφανίζεται γρηγορότερα στα μεγάλα σημεία πώλησης λόγω μεγαλύτερης ταχύτητας κυκλοφορίας των αποθεμάτων τους. Δηλαδή, διακινούν πιο γρήγορα τα αποθέματα και προβαίνουν ταχύτερα σε νέες αγορές για αναπλήρωση τους.
– Επίδραση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Οι πωλήσεις προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας αυξάνονται στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, λόγω ευρύτερης γκάμας κωδικολογίου.
