Η κυκλική οικονομία μπορεί να έχει ρόλο κλειδί στην προσπάθεια για την επανεκκίνηση και το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας, εκτιμά ο Πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), Νικόλαος Χιωτάκης σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο πλαίσιο του αφιερώματος με τίτλο “ ECONOMY RESTART”.
Όπως λέει: “ Είναι ένα μοντέλο που σήμερα σε όλο τον κόσμο γεννά νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, κινητοποιεί επενδύσεις, ενθαρρύνει την ανάπτυξη καινοτομιών και δημιουργεί θέσεις απασχόλησης, σε διάφορα αντικείμενα (π.χ. στη διαλογή και την επανακατεργασία των υλικών) και σε όλα τα επίπεδα εξειδίκευσης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας παρέχει τη δυνατότητα αύξησης του ΑΕΠ της Ε.Ε. κατά επιπλέον 0,5 % έως το 2030, με τη δημιουργία περίπου 700.000 νέων θέσεων εργασίας”.
Ακολουθεί η πλήρης συνέντευξη του κ. Χιωτάκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στον δημοσιογράφο Ηλία Παλιαλέξη.
Ερ.: Η χώρα μας είναι ουραγός στην κυκλική οικονομία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο νέος Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων μπορεί να ανατρέψει αυτά τα θλιβερά δεδομένα; Ποιος ο ρόλος του ΕΟΑΝ σε αυτή την εθνική προσπάθεια;
Απ.: Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε σημείο καμπής, όσον αφορά τα θέματα της κυκλικής οικονομίας. Καλείται να επιταχύνει τις προσπάθειές της, να υιοθετήσει γρήγορα και αποτελεσματικά βέλτιστες πρακτικές, προκειμένου να καλύψει τους απαιτητικούς στόχους που έχουν τεθεί τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και από την ελληνική κυβέρνηση.
Αυτή η προσπάθεια απαιτεί κατ’ αρχήν πολλά βήματα και αποτελεσματική δουλειά σε ρυθμιστικό και ελεγκτικό επίπεδο, για την εφαρμογή της αναθεωρημένης νομοθεσίας σε σχέση με τα απόβλητα, αλλά και για την ανάπτυξη των αγορών δευτερογενών πρώτων υλών.
Εξίσου απαραίτητη είναι η αλλαγή στάσης και νοοτροπίας της κοινωνίας. Χρειαζόμαστε την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, μέσα από τη μετάβαση σε νέα καταναλωτικά πρότυπα. Και για αυτό απαιτείται οργανωμένη και συνεχής εκστρατεία ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και αποτελεσματικής εκπαίδευσης.
Ο ΕΟΑΝ, αναλαμβάνοντας ουσιαστικό ρόλο στους παραπάνω τομείς, αποτελεί βασικό πυλώνα για την υλοποίηση της νέας εθνικής αντίληψης και στρατηγικής για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας. Πέρα από το σχεδιασμό και την εφαρμογή των σχετικών πολιτικών, αυτό που φιλοδοξούμε είναι να λειτουργούμε ως κόμβος μεταξύ όλων όσοι εμπλέκονται σε αυτή την προσπάθεια: των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης, των φορέων της αγοράς και βεβαίως της κοινωνίας. Θέλουμε η δραστηριότητά μας να αποτελεί σημείο αναφοράς, για τη δημιουργία μιας όσο το δυνατόν ευρύτερης «πράσινης» συμμαχίας, η οποία θα βοηθήσει την Ελλάδα να πραγματοποιήσει το άλμα που χρειάζεται και να βρεθεί στην πρώτη γραμμή, σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης.
Ερ.: Πέρα από τα προφανή περιβαλλοντικά οφέλη, η ανακύκλωση μπορεί να συμβάλει στην επανεκκίνηση της οικονομίας; Με ποιόν τρόπο;
Απ.: Η κυκλική οικονομία – η οποία αποτελεί μετεξέλιξη της ανακύκλωσης – μπορεί όντως να έχει ρόλο κλειδί στην προσπάθεια για την επανεκκίνηση και το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας.
Είναι ένα μοντέλο που σήμερα σε όλο τον κόσμο γεννά νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, κινητοποιεί επενδύσεις, ενθαρρύνει την ανάπτυξη καινοτομιών και δημιουργεί θέσεις απασχόλησης, σε διάφορα αντικείμενα (π.χ. στη διαλογή και την επανακατεργασία των υλικών) και σε όλα τα επίπεδα εξειδίκευσης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας παρέχει τη δυνατότητα αύξησης του ΑΕΠ της Ε.Ε. κατά επιπλέον 0,5 % έως το 2030, με τη δημιουργία περίπου 700.000 νέων θέσεων εργασίας.
Έχουμε κάθε λόγο να επενδύσουμε στην υιοθέτηση του συγκεκριμένου προτύπου, προκειμένου να δημιουργήσουμε ζήτηση για καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, να δώσουμε ώθηση σε νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και να αξιοποιήσουμε καλύτερα το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας, μέσα από νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας.
Ερ.: Με τη νέα στρατηγική για την κατάργηση των πλαστικών μίας χρήσης, γίνεται μία προσπάθεια εμπέδωσης μίας νέας νοοτροπίας, που στόχο έχει να αλλάξει τις καταναλωτικές μας συνήθειες για την προστασία του φυσικού πλούτου της πατρίδας μας. Με ποιόν τρόπο ο ΕΟΑΝ μπορεί να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση;
Απ.: Η αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης αποτελεί προτεραιότητα, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα ενσωμάτωσε την Οδηγία 2019/904 για την απαγόρευση 9 πλαστικών μιας χρήσης μέχρι το 2021.
Ωστόσο, για να μπορέσει να εφαρμοστεί σωστά οποιαδήποτε περιβαλλοντική νομοθεσία, θα πρέπει να έχει την υποστήριξη τόσο των πολιτών όσο και της αγοράς. Πρέπει ο πολίτης να είναι ενημερωμένος, να κατανοήσει το «γιατί» πίσω από την ανάγκη της κατάργησης των πλαστικών μιας χρήσης. Είναι σημαντικό να γνωρίζει, για παράδειγμα, ότι σήμερα στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε 1 εκατ. πλαστικά ποτήρια καφέ την ημέρα και ότι το 85% των σκουπιδιών στη θάλασσα είναι πλαστικά. Είναι σημαντικό να γνωρίζει τι δεν μπορεί να χρησιμοποιεί, ποιες είναι οι εναλλακτικές επιλογές, γιατί και πώς να ανακυκλώνει τα πλαστικά μπουκάλια κ.ά.
Μόνο μέσα από τη σωστή ενημέρωση θα μπορέσει να αλλάξει συνήθειες και να εφαρμόσει συνειδητά στην πράξη αυτά τα οποία προβλέπει η νομοθεσία. Εξίσου σημαντική, βεβαίως, είναι και η προσαρμογή των επιχειρήσεων και βεβαίως και της παραγωγής, σε βιώσιμα πρότυπα. Στόχος, λοιπόν, του ΕΟΑΝ είναι να στηρίξει την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης, αναλαμβάνοντας δράσεις στο επίπεδο της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης για τους πολίτες και για τις επιχειρήσεις.
Ερ.: Ποιοι οι στόχοι και τα σχέδια του Οργανισμού για το άμεσο μέλλον; Τί δράσεις σχεδιάζονται για την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης στη χώρα;
Απ.: Ο ΕΟΑΝ αποτελεί τον κύριο βραχίονα της Πολιτείας, για την υλοποίηση της νέας εθνικής στρατηγικής για την ανακύκλωση και την προώθηση της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, υλοποιούμε μια συγκροτημένη και πολυεπίπεδη πολιτική, με συγκεκριμένους στόχους και προτεραιότητες.
Στην πρώτη γραμμή βρίσκεται η εφαρμογή της Ανακύκλωσης, μέσα από την αδειοδότηση όλων των υφιστάμενων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης και τη δημιουργία νέων, όπου κρίνεται απαραίτητο. Επίσης, με την ενίσχυση του εποπτικού μας ρόλου, για την αποτελεσματική παρακολούθηση και τον έλεγχο της ορθής λειτουργίας τους, με βάση τα επιχειρησιακά σχέδια.
Σε προτεραιότητα έχουμε θέσει, επίσης, τη σύναψη στρατηγικών συμμαχιών με φορείς και θεσμικούς εκπροσώπους τόσο της Αυτοδιοίκησης, όσο και της επιχειρηματικότητας. Στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τις δράσεις σε τοπικό επίπεδο, αλλά και να τονώσουμε τη συμμετοχή των πολιτών στην ανακύκλωση μέσα από την παροχή κινήτρων, που θα αναπτυχθούν με άμεση εμπλοκή των Δήμων και των επιχειρήσεων.
Παράλληλα, σε συνεργασία με την αγορά και με τους κατά τόπους φορείς, θέλουμε να συμβάλουμε στη μείωση της δημιουργίας αποβλήτων, μέσα από προγράμματα πρόληψης τα οποία αφορούν τόσο το επίπεδο του σχεδιασμού όσο και της κατανάλωσης ενός προϊόντος. Για παράδειγμα, θα πρέπει να ανοίξει διάλογος με τους παραγωγούς, αλλά και να ξεκινήσει η ενημέρωση των καταναλωτών, σχετικά με την καθιέρωση υποχρεωτικού ποσοστού ανακυκλωμένου υλικού στις πλαστικές φιάλες PEΤ σε ποσοστό 25% από το 2025 και 30% για όλες τις πλαστικές φιάλες από το 2030.
Εξίσου σημαντικός πυλώνας της καθημερινής μας δραστηριότητας είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση προγραμμάτων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης σε επίπεδο κοινωνίας, με χρηματοδότηση από το περιβαλλοντικό τέλος της πλαστικής σακούλας. Στόχος μας είναι η εκπαίδευση των πολιτών και των μαθητών σε ουσιαστικά θέματα πρόληψης και ανακύκλωσης, αλλά και ευρύτερα η ανάπτυξη της περιβαλλοντικής συνείδησης και η προώθηση της ιδέας της ανακύκλωσης ως τρόπου ζωής.
Και βέβαια, για να μπορέσουμε να υπηρετήσουμε αποτελεσματικά αυτές τις προτεραιότητες, έχουμε σχεδιάσει μια σειρά από ενέργειες για τη διαρκή βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του ΕΟΑΝ, μέσα από την ψηφιακή αναβάθμιση των λειτουργιών του, την αναβάθμιση των ελεγκτικών μας μηχανισμών, την ενίσχυση του ερευνητικού μας έργου κ.ά.
