Το ελληνικό ηλεκτρονικό εμπόριο διατηρεί την ασφάλεια και τον ανταγωνισμό του, παρά την ραγδαία ανάπτυξή του τα τελευταία χρόνια. Όπως εξήγησε μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο αντιπρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GRECA) και αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας (ΕΣΑ), οι φορείς του Greek e-Commerce Association, καθώς και τα κρατικά όργανα παρακολουθούν τις παρατυπίες που ενδέχεται να συντελούνται και παρέχουν άμεσες λύσεις για τη διασφάλιση ενός φιλικού προς τους καταναλωτές περιβάλλοντος αγορών.
Την ίδια στιγμή, οι διαδικτυακές αγορές έχουν καταστεί αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας των Ελλήνων, με την διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου να έχει αυξηθεί σημαντικά μετά την πανδημία. Σύμφωνα με πρόσφατα ευρήματα από έκθεση της Nexi Ελλάδος, το 2023 οι Έλληνες καταναλωτές δαπάνησαν περίπου 35 δισ. ευρώ για ηλεκτρονικές αγορές, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος, 17,5 δισ. ευρώ, αφορούσε την αγορά φυσικών αγαθών. Για τη δαπάνη σε ταξίδια (κρατήσεις, εισιτήρια κ.ά.) αφιερώθηκαν 10,7 δισ. ευρώ και 6,7 δισ. ευρώ δαπανήθηκαν για υπηρεσίες.
Με την συνεχώς ανοδική πορεία των ηλεκτρονικών πωλήσεων στην Ελλάδα, ο τζίρος για το 2023 εκτιμάται ότι ξεπέρασε τα 17 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 9% σε σχέση με τα 15,8 δισ. ευρώ το 2022, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Έκθεση Ηλεκτρονικού Εμπορίου που δημοσίευσαν ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτρονικού Εμπορίου και ο E-Commerce Europe. Ο αριθμός των Ελλήνων ηλεκτρονικών καταναλωτών αυξάνεται επίσης. Ειδικότερα, το 2023, το 75% των Ελλήνων ηλεκτρονικών καταναλωτών πραγματοποίησαν διαδικτυακές αγορές, σημειώνοντας άνοδο από 70% το 2022 και 51% το 2019. Σύμφωνα με τον κ. Σαββίδη, το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα έχει σημαντικές δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης, καθώς η διείσδυσή του παραμένει σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ε.Ε.
Αναφερόμενος στο 2022, ο κ. Σαββίδης τόνισε ότι ήταν μια πολύ ικανοποιητική χρονιά, αλλά ανέφερε ότι η φετινή δεν συνεχίζει με την ίδια δυναμική. Οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις και πρέπει να επιταχύνουν τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό. Σύμφωνα με τον ίδιο, απαιτούνται περαιτέρω κίνητρα για τις ελληνικές επιχειρήσεις ώστε να αναπτύξουν τις ψηφιακές τους πωλήσεις σε διεθνές επίπεδο και να ανταγωνιστούν αντίστοιχες ευρωπαϊκές εταιρείες. Ο κ. Σαββίδης αναφέρει ως κρίσιμη πρόκληση για το ελληνικό ηλεκτρονικό εμπόριο την επέκταση των ευρωπαϊκών e-shops, τα οποία κερδίζουν αρκετά μερίδια της ελληνικής αγοράς.
Παράλληλα, οι διεθνείς ηλεκτρονικές αγορές παραμένουν ελκυστικές για τους Έλληνες καταναλωτές. Όπως σημειώνει ο κ. Σαββίδης, οι παγκόσμιες ηλεκτρονικές αγορές προσφέρουν ευκολία και ποικιλία, επιτρέποντας στους καταναλωτές πρόσβαση σε προϊόντα από όλο τον κόσμο. Ωστόσο, η παγκόσμια αυτή εμβέλεια ενέχει κινδύνους και παγίδες. Οι Έλληνες καταναλωτές επιλέγουν διεθνή ηλεκτρονικά καταστήματα νομίζοντας ότι θα έχουν την ίδια ποιότητα υπηρεσιών με τα ελληνικά ή ευρωπαϊκά, τα οποία υπόκεινται σε πολύ αυστηρή νομοθεσία. Τα ασιατικά marketplaces, για παράδειγμα, έχουν φτάσει στο 7% του μεριδίου στην ελληνική ηλεκτρονική αγορά. Όμως, όπως έχουν επιβεβαιώσει πολλές αρχές στο εξωτερικό, δεν εφαρμόζουν την νομοθεσία, με αποτέλεσμα τα προϊόντα που παραγγέλλονται και τα προσωπικά δεδομένα των καταναλωτών να κινδυνεύουν, υπογράμμισε ο κ. Σαββίδης.
Ο κ. Σαββίδης πρόσθεσε ότι η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηλεκτρονικού Εμπορίου (Ecommerce Europe), της οποίας είναι μέλος του Δ.Σ. και εκπροσωπεί την Ελλάδα μέσω του GRECA, καθώς και αρκετοί τοπικοί εθνικοί σύνδεσμοι, απέστειλαν πρόσφατα ανοιχτή επιστολή προς φορείς λήψης αποφάσεων και αρχές επιβολής, τόσο σε επίπεδο Ε.Ε. όσο και στη χώρα, επισημαίνοντας την επείγουσα ανάγκη να εξασφαλιστεί ίσος ανταγωνισμός και αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας της Ε.Ε. προς όλους τους φορείς του ηλεκτρονικού εμπορίου που δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά της Ε.Ε. Προτρέπουν τους φορείς λήψης αποφάσεων να δράσουν ταχύτερα για τον ενδελεχή έλεγχο των δραστηριοτήτων αυτών των επιχειρήσεων και να εφαρμόσουν τις ίδιες κυρώσεις για μη συμμορφούμενες εταιρείες, όπως ισχύει για τις EU εταιρείες, σε περίπτωση παραβατικών συμπεριφορών. Τέλος, ζητούν την προώθηση της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ κρατών μελών της Ε.Ε. και των αρχών τους.
Η δυναμική των Ελλήνων στις ηλεκτρονικές αγορές
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Nexi Ελλάδος, οι ηλεκτρονικές αγορές κερδίζουν διαρκώς δημοτικότητα στην καθημερινότητα των Ελλήνων. Στα φυσικά αγαθά απορροφάται το 50% των δαπανών των Ελλήνων καταναλωτών μέσω διαδικτύου, με τα ταξίδια και τις υπηρεσίες να ακολουθούν, ορίζοντας το 31% και 19% των ηλεκτρονικών δαπανών αντίστοιχα, ενώ περισσότερα από 90% των χρηστών του διαδικτύου πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές σε μηνιαία βάση.
Όσον αφορά στις διαφορές μεταξύ των φύλων στην ηλεκτρονική κατανάλωση, οι Έλληνες καταναλωτές τείνουν να αγοράζουν διαδικτυακά λίγο περισσότερο, με ποσοστό 95%, ενώ οι Ελληνίδες καταναλώτριες δεν απέχουν πολύ από το 93%. Σχετικά με τη διαφορά γενεών, οι Millennials (30-49) ηγούνται με ποσοστό 96%, ακολουθούμενοι από την Gen X με 94% και την Gen Z με 93%, ενώ οι Baby Boomers (65-79) ακολουθούν με 83%.
Η έκθεση αναφέρει ότι το 2023 οι Έλληνες καταναλωτές δαπάνησαν συνολικά περίπου 35 δισ. ευρώ για ηλεκτρονικές αγορές, εκ των οποίων τα 17,5 δισ. ευρώ προορίστηκαν για φυσικά αγαθά. Στα ταξίδια δαπανήθηκαν 10,7 δισ. ευρώ και άλλα 6,7 δισ. ευρώ αφορούσαν αγορές υπηρεσιών. Από τα 17,5 δισ. ευρώ που δαπανήθηκαν για φυσικά αγαθά, τα 3,1 δισ. ευρώ αφορούν ηλεκτρικές οικιακές συσκευές, 2,6 δισ. ευρώ λευκές συσκευές και 2,4 δισ. ευρώ δαπανήθηκαν για ρούχα μέσω διαδικτύου. Επιπλέον, οι δαπάνες για υποδήματα ανήλθαν σε 1,7 δισ. ευρώ, για προϊόντα ομορφιάς σε 1,1 δισ. ευρώ, για έτοιμα γεύματα σε 1,1 δισ. ευρώ και για φαρμακευτικά προϊόντα σε 800 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά τις μηνιαίες αγοραστικές συνήθειες των Ελλήνων, όπως αποδεικνύεται από την έκθεση της Nexi, τα ρούχα (48%), το φαγητό σε πακέτο (43%) και τα προϊόντα ομορφιάς (38%) κατατάσσονται στα τρία πρώτα θέση των κατηγοριών προϊόντων που αγοράζονται συχνά. Σχετικά με τα ταξίδια, από τα 10,7 δισ. ευρώ, τα 4,7 δισ. ευρώ αφορούσαν αεροπορικά εισιτήρια, τα 3,7 δισ. ευρώ κρατήσεις σε ξενοδοχεία και 700 εκατ. ευρώ αξίζουν ταξίδια με τσάρτερ και πακέτα. Όσον αφορά τις υπηρεσίες, από τα 6,7 δισ. ευρώ που δαπανήθηκαν το 2023, 3,1 δισ. ευρώ είναι οι δαπάνες για ασφαλιστικά προϊόντα, 600 εκατ. ευρώ για διαδικτυακά στοιχήματα και επιπλέον 600 εκατ. ευρώ αφορούν εισιτήρια για πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις.
Οι Έλληνες καταναλωτές τείνουν να είναι τοπικοί στις προτιμήσεις τους, με σχεδόν το 49% των χρηστών του διαδικτύου στην Ελλάδα να αγοράζουν από τοπικά διαδικτυακά καταστήματα το 2023. Οι κύριοι λόγοι είναι οι εξής: 72 % για τις τιμές, 39 % για τις επιλογές παραδόσεων και 30 % για την υποστήριξη μικρών/τοπικών επιχειρήσεων.
Ταυτόχρονα, οι Έλληνες καταναλωτές δείχνουν αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις ευκαιρίες που υπάρχουν πέρα από τα σύνορα. Το 51% των χρηστών του Διαδικτύου στην Ελλάδα δήλωσε ότι πραγματοποίησε ηλεκτρονική αγορά από ξένο ιστότοπο τις τελευταίες 28 ημέρες του 2023. Η μεγάλη ποικιλία από χώρες που μπορούν να επιλέξουν οι καταναλωτές καθιστά ακόμη πιο ελκυστικές τις ηλεκτρονικές αγορές σε παγκόσμια κλίμακα. Οι επανερχόμενοι διεθνείς marketplaces, όπως το Amazon και το eBay, έχουν διευκολύνει αυτή τη στροφή, προσφέροντας στους καταναλωτές υψηλές ευκολίες και ανέσεις. Οι περισσότεροι καταναλωτές θεώρησαν σημαντικό πλεονέκτημα την πρόσβαση σε ποικιλία επιλογών, παράλληλα με την ύπαρξη καλύτερων τιμών. Σύμφωνα με τη μελέτη, το 52% των χρηστών του διαδικτύου στην Ελλάδα θεωρεί τη μεγάλη γκάμα προϊόντων ως βασικό πλεονέκτημα. Παρ’ όλα αυτά, κάποιοι ανησυχούν σχετικά με θέματα ποιότητας. Ειδικότερα, το 42 % των καταναλωτών εκφράζουν ανησυχίες για την ποιότητα των προϊόντων, θεωρώντας τη μειονέκτημα.
Επιπλέον, ένα ενδιαφέρον στοιχείο από την αντίστοιχη έκθεση της Nexi, είναι η προτίμηση των Ελλήνων καταναλωτών στις ψηφιακές μεθόδους πληρωμής. Το PayPal (38%) και οι πιστωτικές κάρτες (27%) βρίσκονται στις πρώτες θέσεις, ενώ τα μετρητά κατά την παράδοση (13%) είναι λιγότερο δημοφιλή. Οι βασικοί λόγοι πίσω από την προτίμηση αυτές περιλαμβάνουν την ασφάλεια (62%), την ταχύτητα (41%) και την ευκολία (37%) στις ψηφιακές λύσεις πληρωμών.
