Του Γιάννη Συμεωνίδη
Στη σημερινή (Δευτέρα) συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 13.00, θα παρουσιαστεί από τον Αλέξη Τσίπρα το αποκαλούμενο “Growth Strategy”, δηλαδή η αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας μετά από την έξοδο από τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής τον Αύγουστο.
Το κείμενο αποτελεί την αποτύπωση μιας ολιστικού χαρακτήρα στρατηγικής για τη μεταμνημονιακή πορεία της χώρας μας.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, δεν είναι απλώς ένα σχέδιο στο οποίο απαριθμούνται αναπτυξιακοί στόχοι.
Πρόκειται για ένα συνολικό πλάνο το οποίο περιλαμβάνει αφενός τους σκοπούς στους επιμέρους τομείς του κοινωνικού και οικονομικού γίγνεσθαι κι αφετέρου τις συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και δράσεις για την επίτευξη αυτών των σκοπών.
Μιλά, επομένως, η κυβέρνηση για μια συνεκτική στρατηγική, η οποία εκκινεί από τα πεπραγμένα της τρέχουσας περιόδου κατά την οποία η χώρα ξεπερνά την ύφεση και την οικονομική καχεξία κι εκτείνεται στο μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χρονικό διάστημα.
Το εγχείρημα είναι καινοφανές για τη χώρα, η οποία πορεύθηκε για χρόνια με μια κοντόφθαλμη κι απολύτως καταστροφική, όπως αποδείχθηκε, λογική.
Για πρώτη φορά η Ελλάδα βρίσκεται σε θέση όχι μόνο να οραματιστεί στη θεωρία, αλλά να θέσει μια σειρά από συλλογικούς εθνικούς και κοινωνικούς στόχους για την επόμενη ημέρα της και, μάλιστα, μετά από μία πολυετή κρίση.
Το Σχέδιο συνιστά τη συμπύκνωση μιας συλλογικής εμπειρίας των τελευταίων ετών κι αποτύπωση αυτής σε επεξεργασίες οι οποίες προέκυψαν από τα επιμέρους υπουργεία.
Την ίδια ώρα, όμως, περιλαμβάνει και μια σειρά από τα συμπεράσματα τα οποία παρήγαγε μια ευρύτατη διαδικασία διαβούλευσης με το σύνολο των παραγωγικών φορέων της χώρας και της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια των τελευταίων 11 μηνών μέσα από τα Περιφερειακά Συνέδρια για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση.
Συνεπώς, το Σχέδιο αυτό απαντά στην ανάγκη για ένα “manual” της επόμενης ημέρας.
Η Ελλάδα, ως μια κανονική χώρα πλέον, ως μια χώρα του σύγχρονου δυτικού κόσμου στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης οφείλει να έχει πλάνο για το πού θέλει να βαδίσει και πώς θα το πετύχει.
Φυσικά, το κείμενο αυτό περιλαμβάνει δεσμεύσεις.
Μόνο που οι δεσμεύσεις αυτές είναι πρωτίστως έναντι του κοινωνικού συνόλου, των δυνάμεων της εργασίας και της παραγωγής, των δυνάμεων δηλαδή εκείνων οι οποίες καλούνται να παίξουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη νέα εποχή και φυσικά να γίνουν οι υλοποιητές αυτής της στρατηγικής, η οποία αποτυπώνεται στο Σχέδιο.
“Είναι εξαιρετικώς δύσκολο να κατανοήσουν τα παραπάνω οι δυνάμεις οι οποίες έφεραν τη χώρα σε καθεστώς χρεοκοπίας και διεθνούς ανυποληψίας.
Γι’ αυτό αντιμετώπισαν το κείμενο με τρόπο αμήχανο κι άγαρμπο.
Είτε λέγοντας πως πρόκειται για νέο μνημόνιο, είτε στη συνέχεια πως πρόκειται για έκθεση ιδεών.
Είναι προφανές ότι οι πολιτικές δυνάμεις οι οποίες έστησαν και συντήρησαν ένα κρατικοδίαιτο, διεφθαρμένο κι εν τέλει θνησιγενές οικονομικό και παραγωγικό μοντέλο νιώθουν άβολα στην ιδέα μιας συντεταγμένης και τεκμηριωμένης μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τη χώρα.
Ωστόσο, αυτή η στρατηγική είναι η πραγματική εγγύηση της εξόδου από την κρίση.
Είναι, άλλωστε, μια διαδικασία την οποία ακολούθησαν τόσο η Πορτογαλία όσο και η Ιρλανδία όταν εξήλθαν των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής και, στην πραγματικότητα, συνιστά και μια πράξη σοβαρότητας κι ευθύνης τόσο έναντι των πολιτών αυτής της χώρας όσο, όμως, κι έναντι των εταίρων μας στο διεθνές πεδίο”, παρατηρούν οι ίδιες πηγές.
Σταθερότητα– Ασφαλής διάδρομος για το μέλλον
Το Σχέδιο ξεκινά από το κεκτημένο το οποίο έχει πλέον στα χέρια της η χώρα και της δίνει τη δυνατότητα να οργανώσει το μέλλον της, τη σταθερότητα, δηλαδή, όσον αφορά τα δημοσιονομικά.
Η Ελλάδα από το 2015 υπεραποδίδει διαρκώς έναντι των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα και το γεγονός αυτό την καθιστά επιτέλους αξιόπιστη.
Το πλαίσιο της επόμενης περιόδου προφανώς προβλέπει τους συμφωνημένους ήδη στόχους της επόμενης τετραετίας, τόσο στο επίπεδο των πλεονασμάτων όσο και σε αυτό της ανάπτυξης.
Κρίσιμη παράμετρος αποτελεί το ζήτημα της ρύθμισης του χρέους, η οποία εξάλλου θα συμβάλει καθοριστικά στην ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής της χώρας, η οποία έχει ήδη διαφανεί.
Στήριξη παραγωγής– Επένδυση στα στρατηγικά πλεονεκτήματα
Η Ελλάδα είναι μια χώρα η οποία πλήρωσε ακριβά τη δημιουργία και τη διόγκωση ενός άναρχου παραγωγικού μοντέλου, δίχως προσανατολισμό και με μοναδικό κριτήριο την εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών σχεδίων μιας κρατικοδίαιτης ελίτ.
Το τέλος των μνημονίων συνιστά και το τέλος αυτού του μοντέλου.
Στο Σχέδιο γίνεται ρητή αναφορά στους τομείς στους οποίους εντοπίζονται δυνατότητες σημαντικής ανάπτυξης κι αναβάθμισης της χώρας στο διεθνή οικονομικό ανταγωνισμό.
Πρόκειται για τους τομείς της μεταποίησης, της βιομηχανίας,του αγροδιατροφικού τομέα, του τουρισμού, της ναυτιλίας, του φαρμάκου, των logistics, της καινοτομίας, των start- ups, των υποδομών, της ενέργειας.
Όλα τα παραπάνω συνδέονται και με την ισχυροποίηση του τομέα των εξαγωγών, ο οποίος ήδη από το αδύναμο 19% του 2009 έχει φτάσει σήμερα στο 33%, με στόχο το 50% το 2025.
Στο κείμενο παρουσιάζονται τα δεδομένα για κάθε κλάδο, καθώς και οι προοπτικές του, με τρόπο αναλυτικό και με συγκεκριμένη αναφορά στα βήματα για την ανάπτυξή του, καθώς και τους μετρήσιμους στόχους για τον καθένα ξεχωριστά.
Έχουμε, επομένως, για πρώτη φορά στα χρονικά του σύγχρονου ελληνικού κράτους την αποτύπωση σε επίσημο κείμενο υπό τη μορφή Σχεδίου για την επόμενη ημέρα των ισχυρών χαρτιών της χώρας στο διεθνή ανταγωνισμό και τα μέσα προκειμένου αυτά να ενισχυθούν.
Εξασφάλιση πόρων για την ανάπτυξη
Η Ελλάδα γίνεται ελκυστικός επενδυτικός προορισμός.
Σχέδιο το οποίο περιλαμβάνει τους τομείς στους οποίους ενδιαφέρεται να επενδύσει η χώρα θα ήταν λειψό αν δεν περιλάμβανε τα μέσα για να επιτευχθεί.
Εδώ, το Σχέδιο αναφέρεται στις δύο καθοριστικές συνισταμένες, τις θεσμικές αλλαγές και τα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Στο πρώτο σκέλος γίνεται εκτενής αναφορά στις σημαντικές τομές οι οποίες έχουν ήδη γίνει στη χώρα στο επίπεδο της νομοθεσίας όσον αφορά τις επιχειρήσεις.
Από τον Αναπτυξιακό Νόμο και τις ειδικές μέριμνές του για τη στήριξη του κυττάρου της ελληνικής οικονομίας, το οποίο είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, έως τις αλλαγές οι οποίες διευκολύνουν την ίδρυση νέων επιχειρήσεων, την καθιέρωση συγκεκριμένων αναπτυξιακών κινήτρων για τις νέες επιχειρήσεις, το νέο πλαίσιο για τις Στρατηγικές Επενδύσεις και η taskforce στην οποία προΐσταται ο πρωθυπουργός και συνολικώς όλες τις σχετικές πρωτοβουλίες οι οποίες κινούνται γύρω από τον άξονα:
Απλοποίηση– Διαφάνεια– Αποτελεσματικότητα– Επιτάχυνση.
Στο δεύτερο σκέλος βρίσκεται το κρίσιμο ζήτημα των πόρων.
Τα χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία θα τροφοδοτήσουν αυτήν τη μεγάλη προσπάθεια για την ανασυγκρότηση της παραγωγής.
Η Ελλάδα έχει πλέον στη διάθεσή της όχι μόνο τους πόρους από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το ΕΣΠΑ, στο οποίο για τρία συναπτά έτη παραμένει η χώρα με τη μεγαλύτερη απορρόφηση πανευρωπαϊκά, αλλά και το πακέτο Γιούνκερ με επενδύσεις αξίας οκτώ δισ. ευρώ, την ΕΙΒ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) με επενδύσεις οι οποίες θα αποφέρουν σύμφωνα με την τράπεζα έως και 20 δισ. ευρώ την επόμενη τριετία, καθώς και 2,5 δισ. ευρώ αρχικώς από την ΕBRD.
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις επιμέρους πρωτοβουλίες και την ίδρυση ταμείων για την ενίσχυση της καινοτομίας, των νεοφυών επιχειρήσεων, αλλά και τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων συγκροτούν ένα συνεκτικό σχέδιο.
Στο πλάι αυτών έρχεται η φιλόδοξη προσπάθεια για την ίδρυση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, προκειμένου να κατορθώσει να ενισχύσει αυτήν τη σημαντική προσπάθεια ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.
Όλα αυτά, βεβαίως, έρχονται σε ένα περιβάλλον όπου το κόστος δανεισμού μειώνεται διαρκώς σε επίπεδα προ κρίσης και με τη χώρα να επιστρέφει ξανά στις αγορές χρήματος.
Κοινωνική Δικαιοσύνη– Ενίσχυση και προστασία της εργασίας
Το ένα πόδι της στρατηγικής για την επόμενη ημέρα είναι η ενίσχυση της παραγωγής, το δεύτερο είναι η κοινωνική δικαιοσύνη.
Το Σχέδιο αναφέρεται στις πρωτοβουλίες στήριξης τόσο του τομέα της Δημόσιας Υγείας όσο και της Παιδείας και της Κοινωνικής Ασφάλισης.
Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν τα ζητήματα της εργασίας, με κύρια σημεία:
Το εθνικό σχέδιο με ορίζοντα τριετίας για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας.
Την επαναφορά των βασικών αρχών των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Την αύξηση του κατώτατου μισθού.
Τα παραπάνω σημεία έρχονται να συμπληρώσουν τη στρατηγική για τη δημιουργία όχι μόνο νέων θέσεων εργασίας, αλλά και καλύτερων θέσεων εργασίας.
Επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και τη νέα γενιά
Το Σχέδιο περιλαμβάνει τους στόχους, τα μέσα αλλά και τους υλοποιητές του.
Στο επίκεντρο, επομένως, αυτής της μεγάλης προσπάθειας είναι οι άνθρωποι αυτής της χώρας.
Συγκεκριμένα, οι νέοι και οι νέες που τα χρόνια της κρίσης αντιμετωπίστηκαν ως πλεονάζον προσωπικό σε επιχείρηση υπό εκκαθάριση.
Αυτοί οι άνθρωποι με τις ικανότητες και τη διάθεσή τους θα κρίνουν στο τέλος και την επόμενη ημέρα της χώρας.
Το Σχέδιο περιλαμβάνει μια σειρά από πρωτοβουλίες προκειμένου να διευκολυνθούν οι νέοι και οι νέες της χώρας να ζήσουν και να δημιουργήσουν εδώ και, φυσικά, όσοι έφυγαν τα προηγούμενα χρόνια να βρουν ξανά κίνητρα για να επιστρέψουν.
