Ότι «υπόσχεται πράγματα τα οποία είτε δεν μπορεί να εφαρμόσει είτε, αν τα εφαρμόσει, θα έχουν τεράστιο κόστος για την ελληνική οικονομία και θα οδηγήσουν τη χώρα σε δημοσιονομική εκτροπή», κατηγόρησε τη ΝΔ ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Γιώργος Σταθάκης.
Παράλληλα, έκανε μία αποτίμηση του αποτελέσματος των ευρωεκλογών, αποδίδοντας την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στην «αδυναμία να εκπέμψουμε σαφές σχέδιο για την επόμενη μέρα».
Αναλυτικά όσα είπε ο κ. Σταθάκης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ
Πού οφείλεται η υποχώρηση της εκλογικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές;
Μετά την έξοδο από την περίοδο των Μνημονίων, πέρσι το καλοκαίρι, ανασυντίθεται η παραδοσιακή διαχωριστική γραμμή στο πολιτικό σκηνικό και εξαφανίζονται πολιτικές δυνάμεις που προέκυψαν στα χρόνια των Μνημονίων. Στο πλαίσιο αυτό ο συντηρητικός πόλος κατάφερε να ανασυνταχθεί πλήρως, με τη ΝΔ να επιστρέφει στο κάτω όριο των ποσοστών που παραδοσιακά είχε σε Ευρωεκλογές (υπενθυμίζω τα τελευταία 25 χρόνια: 32,7% το 1994, 36% το 1999, 43% το 2004 και 32,3% το 2009, στις τελευταίες Ευρωεκλογές πριν την κρίση).
Αντίθετα ο δικός μας πόλος δεν κατάφερε να ανασυγκροτηθεί σε αντίστοιχο βαθμό, αν και η κεντρική πολιτική του δύναμη, ο ΣΥΡΙΖΑ, κατέγραψε περίπου το ποσοστό που είχε και στις προηγούμενες Ευρωεκλογές (απώλεια 2,75 ποσοστιαίων μονάδων). Θεωρώ ότι σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η αδυναμία να εκπέμψουμε σαφές σχέδιο για την επόμενη ημέρα.
Γιατί συνέβη αυτό; Τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει;
Μετά την έξοδο, τον Αύγουστο του 2018, ο πρωθυπουργός περιέγραψε κάποιες πρώτες βασικές γραμμές, από το βήμα της ΔΕΘ. Πλην όμως ακόμα οι συνθήκες δεν ήταν τότε ώριμες για να παρουσιάσουμε το πλήρες σχέδιο – υπενθυμίζω ότι τότε κυριαρχούσε η προσπάθεια να αποφευχθεί η περικοπή των συντάξεων, που τελικά καρποφόρησε μέχρι το τέλος του έτους. Στη συνέχεια ακολούθησαν κάποιοι μήνες, κατά τους οποίους στην πολιτική αντιπαράθεση κυριάρχησε το θέμα της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η συζήτηση ήταν διαφορετική και πιθανόν αν τότε παρουσιάζαμε το σχέδιο να κατηγορούμασταν ότι προσπαθούμε να αποπροσανατολίσουμε τη συζήτηση.
Όταν πλέον ήρθε η ώρα να παρουσιάσουμε μεγαλύτερο μέρος από το σχέδιο, είχαμε πλησιάσει τόσο στις Ευρωεκλογές ώστε αυτό να εκληφθεί από πολλούς ως μεμονωμένες παρεμβάσεις, προεκλογικού χαρακτήρα και όχι ένα συνολικό σχέδιο για τη χώρα. Έχουμε μπροστά μας 5 εβδομάδες για να αντιστρέψουμε την κατάσταση αυτή, ενημερώνοντας τους πολίτες για τα δύο σχέδια μεταξύ των οποίων καλούνται να αποφασίσουν στις 7 Ιουλίου.
Ως πρώην Υπουργός Οικονομίας και καθηγητής Οικονομικών, πώς αξιολογείτε τις προτάσεις της ΝΔ για την οικονομία;
Η ΝΔ έχει ένα οικονομικό πρόγραμμα εξωπραγματικό. Υπόσχεται πράγματα τα οποία είτε δεν μπορεί να εφαρμόσει είτε, αν τα εφαρμόσει, θα έχουν τεράστιο κόστος για την ελληνική οικονομία και θα οδηγήσουν τη χώρα σε δημοσιονομική εκτροπή. Δηλώνει ότι θα επαναφέρει την οικονομία σε ρυθμό ανάπτυξης 4%, ακριβώς όπως έλεγε κι ο Σαμαράς το 2014, προχωρώντας σε μεγάλες φοροελαφρύνσεις. Πλην όμως από τα μέτρα που προτείνει τα μισά έχουν ήδη υλοποιηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ και τα άλλα μισά, εάν εφαρμοστούν, θα θέσουν θέμα δημοσιονομικής πειθαρχίας, διότι θα δημιουργήσουν δημοσιονομική εκτροπή. Η χώρα έχει δεσμευθεί, με βάση το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, σε μια δημοσιονομική πορεία η οποία προβλέπει αποκλιμάκωση φορολογίας με έναν ρυθμό της τάξεως του 1% του ΑΕΠ ετησίως. Η ΝΔ λέει ότι θα εφαρμόσει άμεσα μέτρα που αποτιμώνται σε 5 δισ. ευρώ – δηλαδή περί το 3% του ΑΕΠ. Αν εφαρμόσει όσα υπόσχεται, θα πρέπει να βρει τα λεφτά από περικοπές δαπανών, τις οποίες θα πρέπει να μας προσδιορίσει.
Το προηγούμενο διάστημα ταχθήκατε κατ επανάληψη υπέρ της εξάντλησης της τετραετίας. Πιστεύετε ότι υπήρχαν τα περιθώρια για κάτι τέτοιο;
Αναφέρεστε σε τοποθετήσεις όχι απλά τους προηγούμενους μήνες αλλά και τα προηγούμενα χρόνια. Τότε που κάθε τρίμηνο επανερχόταν το θέμα των πρόωρων εκλογών, οπότε η απάντηση ήταν «εκλογές το 2019». Αυτό συνέβη. Προφανώς, όμως, μετά το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών δεν υπήρχε περιθώριο οι εκλογές να αναβληθούν για μετά το καλοκαίρι, στο όριο της συνταγματικής θητείας.
Τις τελευταίες ημέρες έγινε έντονη συζήτηση για τα περιθώρια κινήσεων της κυβέρνησης κατά την προεκλογική περίοδο, με αφορμή τον ορισμό νέας ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι η κυβέρνηση διατηρεί το σύνολο των αρμοδιοτήτων της. Εσείς ωστόσο αναβάλατε την υποβολή προσφορών για τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ. Για ποιο λόγο;
Είναι μια απόφαση που έλαβε η διοίκηση της ΔΕΗ, μετά από εισήγηση των ενδιαφερόμενων επενδυτών και αφού προηγήθηκε διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι λογικό, δεδομένου του αποτελέσματος των Ευρωεκλογών και της άμεσης προσφυγής σε εθνικές εκλογές, η επενδυτική κοινότητα να προτιμά να εκλείψει η πολιτική αβεβαιότητα προκειμένου να καταθέσει τις προσφορές της.
Εκτός από τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, παραμένουν σε εκκρεμότητα και οι αποκρατικοποιήσεις της ΔΕΠΑ και των ΕΛΠΕ. Για ποιους λόγους δεν ολοκληρώθηκαν;
Για τα ΕΛΠΕ ο διαγωνισμός κηρύχθηκε άγονος και δεν υπήρχε στον ορίζοντα κάποιος συγκεκριμένος σχεδιασμός αποκρατικοποίησης. Στη ΔΕΠΑ δεν υπάρχει υστέρηση έναντι του συνολικού χρονοδιαγράμματος. Απλά απαιτήθηκε μια μικρή παράταση στο τρέχον στάδιο, μέχρι τις αρχές Αυγούστου, προκειμένου να επιλυθούν ζητήματα που αφορούν στο εργασιακό καθεστώς στην εταιρεία.
Η Νέα Δημοκρατία έχει δηλώσει πως αν κερδίσει τις εκλογές θα προχωρήσει σε περαιτέρω αποκρατικοποίηση του ΑΔΜΗΕ. Πώς το σχολιάζετε;
Αυτά που γνωρίζουμε για το πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας στην ενέργεια, προβλέπουν ιδιωτικοποίηση των δικτύων, μέσω της διάθεσης σε ιδιώτη του 66% του ΑΔΜΗΕ. Δεν γνωρίζω αν επιμένουν σε αυτή τη θέση, δεδομένης της ύπαρξης στρατηγικού επενδυτή και των σημαντικών έργων που ήδη προωθεί η εταιρεία με την παρούσα μετοχική σύνθεση. Σε κάθε περίπτωση η ΝΔ φέρεται διατεθειμένη να πουλήσει σε ιδιώτες περιουσιακά στοιχεία σε όλο το φάσμα της αγοράς ηλεκτρισμού: Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια που αποτελούν τον πολυτιμότερο παραγωγικό πόρο της ΔΕΗ, τα σύγχρονα εργοστάσια φυσικού αερίου, λιγνιτικές μονάδες, καθώς και 17% των μετοχών της ΔΕΗ, ώστε το μερίδιο του Δημοσίου να περιοριστεί από 51% σε 34%. Μετά από αυτά, όταν θα αναφερόμαστε στη «Μικρή ΔΕΗ» πιθανότατα θα εννοούμε όχι το τμήμα που θα αποσπαστεί αλλά ό,τι απομείνει από την Επιχείρηση που υπάρχει σήμερα.
Στην αρχή της θητείας σας είχατε θέσει ως στόχο την αναβάθμιση της θέσης της χώρας στον διεθνή ενεργειακό χάρτη. Πιστεύετε ότι τα καταφέρατε;
Ο διεθνής ρόλος της χώρας όντως αναβαθμίστηκε. Η Ελλάδα μετατρέπεται σε ενεργειακή πύλη της Ευρώπης χάρη σε έργα που ολοκληρώσαμε (αγωγός ΤΑΡ, αναβάθμιση του σταθμού υγροποιημένου αερίου στη Ρεβυθούσα) ή σχεδιάσαμε και εκκινήσαμε (αγωγός IGB). Μια νέα πρόκληση που αναδύθηκε σχετίζεται με τα κοιτάσματα αερίου που εντοπίστηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο. Ζητούμενο είναι η ασφαλής μεταφορά αερίου προς τον βασικό αγοραστή, δηλαδή την ευρωπαϊκή αγορά. Εκ των πραγμάτων για τις χώρες της περιοχής προκύπτουν νέα πεδία συνεργασίας. Γι’ αυτό πρόσφατα δημιουργήσαμε το EastMed Forum, (Αίγυπτο, Ιταλία, Κύπρο, Ισραήλ, Ιορδανία και Παλαιστινιακή Αρχή) και διαφαίνεται η προοπτική κατασκευής αγωγού (EastMed).
Παράλληλα διαμορφώσαμε το θεσμικό πλαίσιο, ώστε η έρευνα και εκμετάλλευση στον ελλαδικό χώρο να γίνει με όρους πλήρους ασφάλειας για το περιβάλλον και τους εργαζομένους, καθώς και να συμμετέχουν οι τοπικές κοινωνίες στην όλη προσπάθεια και να αποκομίζουν οφέλη από αυτή. Πετύχαμε, δε, να εκδηλωθεί ισχυρό ενδιαφέρον ενεργειακών ομίλων παγκοσμίου βεληνεκούς.
Αν κάνατε έναν απολογισμό της θητείας σας στο ΥΠΕΝ, ποια είναι τα πιο σημαντικά στοιχεία που θα περιλαμβάνετε;
Θα ξεκινούσα από την κατάργηση του νόμου της «Μικρής ΔΕΗ» και τη διατήρηση υπό δημόσιο έλεγχο των ενεργειακών δικτύων, τα οποία μάλιστα επεκτείναμε: Υπενθυμίζω ότι υλοποιήθηκε το πρώτο μέρος της σύνδεσης των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρισμού και ξεκίνησαν τα έργα διασύνδεσης της Κρήτης. Στο φυσικό αέριο προχώρησε η ανάπτυξη του δικτύου σε δεκάδες πόλεις και η σύνδεσή του με τις γειτονικές χώρες. Και βέβαια η Ελλάδα, μέσα από διαδικασίες ευρύτερης διαβούλευσης, απέκτησε για πρώτη φορά μια μακροχρόνια ενεργειακή στρατηγική – το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Σε θεσμικό επίπεδο νομοθετήσαμε τον θεσμό των Ενεργειακών Κοινοτήτων, μέσω του οποίου μπορούν να συμμετέχουν στον ενεργειακό μετασχηματισμό αυτοδιοίκηση και οικονομικές μονάδες τοπικής κλίμακας (ξενοδόχοι, αγρότες κλπ). Τέλος, με δύο σημαντικούς νόμους που υπερψηφίστηκαν με ευρεία πλειοψηφία στη Βουλή, εκσυγχρονίσαμε το πλαίσιο για τον χωρικό σχεδιασμό, τους κανόνες που διέπουν το δομημένο περιβάλλον και τους τρόπους αντιμετώπισης της αυθαίρετης δόμησης.
