Του Θ. Παπαδόπουλου
Δεν έχει τέλος το επιχειρηματικό-πολιτικό θρίλερ που συντελείται τα τελευταία χρόνια μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός», σχετικά με τις επενδύσεις στα μεταλλεία στις Σκουριές Χαλκιδικής.
Η τελευταία πράξη του «έργου» διαδραματίστηκε με το εξώδικο που κατέθεσε η εταιρεία προς το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, μέσω του οποίου αξιώνει εξωδικαστικά 750 εκατομμύρια ευρώ από το ελληνικό Δημόσιο για ζημιές, διαφυγόντα κέρδη και ηθική βλάβη λόγω καθυστερήσεων στην αδειοδότηση του υποέργου Σκουριών και άλλες 680 χιλιάδες ευρώ για κάθε ημέρα που δεν θα δίνονται οι άδειες που έχει αιτηθεί. Σε περίπτωση μη ικανοποίησης των απαιτήσεων της, η εταιρεία απειλεί να προσφύγει σε διεθνή Διαιτησία.
Πρόκειται για μια κίνηση επίδειξης ισχύος της «Ελληνικός Χρυσός» και των καναδών μετόχων της Eldorado Gold, οι οποίοι προσπαθούν να πιέσουν το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να δώσει τις άδειες προκειμένου να προχωρήσει το έργο. Άδειες οι οποίες παρόλα αυτά παραμένουν κλειδωμένες στα συρτάρια του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργου Σταθάκη.
Σε σχετική δήλωση που εξέδωσε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Eldorado Gold, ενημέρωσε πως το συγκεκριμένο εξώδικο αποτελεί «μια προσπάθεια επίλυσης του ζητήματος με το ελληνικό κράτος σε ένα πλαίσιο καλής πίστεως, καθώς αφορά έξοδα που προέκυψαν από τις καθυστερήσεις για την έκδοση των αδειών για το έργο μας στις Σκουριές». Προσθέτει δε «πως ελπίζουμε ότι το ζήτημα αυτό μπορεί να επιλυθεί με έναν φιλικό τρόπο χωρίς να χρειασθεί να προσφύγουμε στην οδό της διαιτησίας». Ωστόσο ο «φιλικός τρόπος» επίλυσης του θέματος δεν διαφαίνεται ότι θα επέλθει, αν ληφθεί υπόψη η ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο και στην οποία επισημαίνεται «η πάγια θέση του ελληνικού Δημοσίου, ότι η ανάπτυξη των Μεταλλείων Κασσάνδρας είναι, σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης, μια ενιαία επένδυση. Ως εκ τούτου, βασική προϋπόθεση για την έναρξη και λειτουργία των επιμέρους τμημάτων αυτής, είναι η προσκόμιση, εκ μέρους της εταιρείας, των απαραίτητων εγγυήσεων για την υλοποίηση της υποχρέωσης παραγωγής καθαρών μετάλλων».
Η θέση του υπουργείου ότι είναι απαραίτητη η προσκόμιση απαραίτητων εγγυήσεων για την υλοποίηση της υποχρέωσης παραγωγής καθαρών μετάλλων, οδηγεί κύκλους του ΥΠ.ΕΝ να υποστηρίζουν ότι το Δημόσιο θα δικαιωθεί σε περίπτωση μελλοντικής δικαστικής εξέλιξης. Μάλιστα, κρίνουν ότι η κίνηση της εταιρείας αποτελεί προσπάθεια πίεσης της κυβέρνησης ενόψει των επερχόμενων εκλογών, παραγνωρίζοντας την οικονομική ζημία την οποία απειλείται ευθέως να υποστεί το Δημόσιο.
Λανθασμένες αποφάσεις και Διαιτησία
Το υπουργείο κρίνει πως για να αδειοδοτηθεί το υποέργο των Σκουριών, που αποτελεί μέλος της επένδυσης των μεταλλείων Κασσάνδρας, θα πρέπει να αποσαφηνιστεί το ζήτημα της μεταλλουργίας. Δηλαδή η εταιρεία θα πρέπει να διευκρινίσει ότι η μεταλλουργική τεχνολογία ακαριαίας τήξεως που έχει επιλέξει, είναι τεχνικά εφαρμόσιμη και μη επιβαρυντική για το περιβάλλον. Όμως η πρώτη υπογραφή που έβαλε ως υπουργός ο κ. Σταθάκης αφορούσε μια έγκριση δευτερεύουσας μελέτης για τις Σκουριές, μολονότι ο προκάτοχός του, Παναγιώτης Σκουρλέτης, είχε ήδη απορρίψει τη μελέτη μεταλλουργίας και την αίτηση θεραπείας της εταιρείας.
Πέραν τούτου, οι αποφάσεις του κ. Σκουρλέτη επέβαλαν ανάκληση των αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) και των εγκρίσεων των τεχνικών μελετών. Οι συγκεκριμένες αποφάσεις έδιναν, όπως αναφέρεται και στην ιστοσελίδα antigold.gr, το δικαίωμα στον μετέπειτα υπουργό κ. Σταθάκη «να προβεί σε ακύρωση της σύμβασης, με υπαιτιότητα της Ελληνικός Χρυσός, και να διεκδικήσει αποζημιώσεις υπέρ του ελληνικού Δημοσίου από την εταιρεία, όπως προβλέπει το άρθρο 4 της σύμβασης». Ο κ. Σταθάκης όχι μόνο δεν προχώρησε σε αυτή την ενέργεια, αλλά αντίθετα αδειοδότησε πλήρως το υποέργο Ολυμπιάδας, μολονότι το υπουργείο υποστηρίζει ότι οι Σκουριές αποτελούν ένα υποέργο μιας ενιαίας και αδιαίρετης επένδυσης.
Η επόμενη απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος ήταν να προσφύγει στη Διαιτησία, αιτούμενο να αναγνωρισθεί ότι η Τεχνική Μελέτη Μεταλλουργιά του Μαδέμ Λάκκου για την επεξεργασία των -υψηλού αρσενικού μίγματος- συμπυκνωμάτων Σκουριών και Ολυμπιάδας, η οποία υποβλήθηκε τον Δεκέμβριο του 2014 από την «Ελληνικός Χρυσός», συνιστά παράβαση των διατάξεων της σύμβασης μεταβίβασης. Η απόφαση απορρίφθηκε και οδήγησε σε μια μεγάλη επικοινωνιακή ήττα του υπουργείου. Παράλληλα όμως αποτέλεσε και την αφορμή η εταιρεία να αξιώνει πλέον 750 εκατομμύρια ευρώ. Με λίγα λόγια οι χειρισμοί της κυβέρνησης ήταν αυτοί που οδήγησαν στο εξώδικο και τις διεκδικήσεις της εταιρείας.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος σε ανακοίνωσή του εκτίμησε ότι η απόφαση της Διαιτησίας ήταν θετική ως προς το σημείο ότι: «η εκμετάλλευση περιλαμβάνει ως αναπόσπαστο κομμάτι την κατασκευή εργοστασίου για την παραγωγή καθαρού χρυσού» και ότι «η μη παραγωγή καθαρού χρυσού αποτελεί παραβίαση της Σύμβασης».
Ο δικηγόρος που δημιούργησε «ασυμβίβαστο»
Πέραν όμως από την αρνητική για το Δημόσιο απόφαση της Διαιτησίας, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι το υπουργείο αποφάσισε να αναθέσει την εκπροσώπησή του στην όλη διαδικασία στη δικηγορική εταιρεία «Δρυλλεράκης και Συνεργάτες», γεγονός που σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων δημιούργησε «ασυμβίβαστο». Κι αυτό γιατί ο Ιωάννης Δρυλλεράκης, που είναι ανώτερος συνεργάτης της επίμαχης δικηγορικής εταιρείας, υπήρξε δικηγόρος της πρώην ιδιοκτήτριας των μεταλλείων Κασσάνδρας, TVX Hellas, την περίοδο 1995-2003, μέλος -και μετέπειτα γραμματέας- του Δ.Σ. της εταιρείας. Μάλιστα όπως καταγγέλλει το Παρατηρητήριο οι τότε συνάδελφοι του κ. Δρυλλεράκη στην TVX Hellas, ήταν «τα περισσότερα από τα μετέπειτα υψηλόβαθμα στελέχη της “Ελληνικός Χρυσός”», όπως ο νυν CEO της «Ελληνικός Χρυσός», Δημήτρης Δημητριάδης, αλλά και ο προηγούμενος CEO, Μιχάλης Θεοδωρακόπουλος. Έτσι, το Παρατηρητήριο κρίνει πως «για την Ελληνικός Χρυσός δεν θα μπορούσε να υπάρξει ευνοϊκότερη επιλογή δικηγόρου από το αντισυμβαλλόμενο -και πλέον αντίδικο-, ελληνικό Δημόσιο. Δεν τον θεωρούμε ως έναν αμερόληπτο δικηγόρο για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα του ελληνικού Δημοσίου, αφού έως τώρα έχει υπερασπιστεί τα συμφέροντα αυτής της εταιρείας».
Δεν είναι όμως η μοναδική σχέση του κ. Δρυλλεράκη με τα μεταλλεία Κασσάνδρας. Σε απόφαση του δικαστηρίου του Οντάριο το 1998, αναφέρεται η δημιουργία της «Alpha Group» -μετέπειτα συνεταιρίστηκε με την TVX- από τρεις αλλοδαπούς ιδιώτες, που σύμφωνα πάντα με το Παρατηρητήριο κατόρθωσαν να «πετύχουν την εξαγορά των χρεωμένων μεταλλείων Κασσάνδρας το 1993 μέσω μιας ιδιωτικής συμφωνίας με την πιστώτρια Εθνική Τράπεζα, χωρίς διαγωνισμό». Δικηγόρος της Alpha Group ήταν ο Ιωάννης Δρυλλεράκης, και μέσω αυτού, σύμφωνα με την ίδια πηγή, η εταιρεία κατόρθωσε να «αποκτήσει από την Εθνική Τράπεζα το αποκλειστικό δικαίωμα της διαπραγμάτευσης για την απόκτηση των μεταλλείων». Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, το Παρατηρητήριο θεωρεί πως η εταιρεία κινήθηκε «εκτός νόμου», λόγω και της επιστολής του κ. Δρυλλεράκη προς τον τότε δικηγόρο της Εθνικής Κεφαλαίου: «καταλαβαίνουμε ότι η πορεία που ακολουθούμε δεν είναι εγκεκριμένη από το νόμο και ότι, αν η αναμενόμενη νομοθετική ρύθμιση δεν περάσει από το Κοινοβούλιο… όλες οι προσπάθειες που θα έχουμε κάνει εν τω μεταξύ, θα είναι άχρηστες». Τελικά, η TVX, που προσέλαβε ενδιαμέσως τον κ. Δρυλλεράκη, κέρδισε το διαγωνισμό. Κι όμως αυτός ήταν ο δικηγόρος που επέλεξε το υπουργείο να εκπροσωπήσει το ελληνικό Δημόσιο στη Διαιτησία που τελικώς έληξε θετικά για την «Ελληνικός Χρυσός».
Σε κάθε περίπτωση η όλη υπόθεση στις Σκουριές αναδεικνύει μία σειρά από λανθασμένες ενέργειες της σημερινής κυβέρνησης. Ενέργειες οι οποίες μπορεί και να αποδειχτούν μοιραίες για το ελληνικό Δημόσιο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Politik την Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2018
