Με καθυστέρηση αρκετών μηνών το Συμβούλιο της ΕΕ απάντησε σε γραπτή ερώτηση που είχε απευθύνει ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Κ. Χρυσόγονος σχετικά με τις κλιμακούμενες τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο, την Κύπρο, τη Μέση Ανατολή, αλλά και τη στάση της Ένωσης απέναντι σε αυτές.
Το Συμβούλιο τόνισε ότι αποτελεί πάγια θέση του ότι η Τουρκία πρέπει να δεσμευθεί κατηγορηματικά για την ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας και την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών σύμφωνα με το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Το Συμβούλιο επισήμανε ακόμη ότι έχει ζητήσει μετ’ επιτάσεως από την Τουρκία να αποφεύγει κάθε είδους απειλή ή ενέργεια στρεφόμενη κατά κράτους-μέλους, καθώς και κάθε πηγή προστριβών ή πράξη που θα μπορούσε να βλάψει τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών. Περαιτέρω, το Συμβούλιο έχει υπογραμμίσει όλα τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών της ΕΕ, τα οποία συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα σύναψης διμερών συμφωνιών, καθώς και τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης των φυσικών τους πόρων σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας.
Επιπλέον, το Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι έχει καταδικάσει απερίφραστα τις συνεχείς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος και έχει υπογραμμίσει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Κύπρο και την Ελλάδα. Σύμφωνα με το Συμβούλιο, η Τουρκία υποχρεούται να σέβεται το διεθνές δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας και να εξομαλύνει τις σχέσεις με όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ιδίως σε ό,τι αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία το Συμβούλιο έχει επανειλημμένα ζητήσει από την Τουρκία να σταματήσει τις ενέργειες που επιβουλεύονται την κυριαρχία της και να σεβαστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα να ερευνά και να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς της πόρους σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο. Πρόσφατα μάλιστα το Συμβούλιο εξέφρασε εκ νέου τις ανησυχίες του σχετικά με ενέργειες της Τουρκίας, μεταξύ άλλων, σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου στα συμπεράσματα της 26ης Ιουνίου 2018, στα οποία επισημαίνεται ότι η Τουρκία απομακρύνεται ακόμη περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έχει ιδιαίτερη σημασία ότι με αφορμή τη γραπτή ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου το Συμβούλιο επισημαίνει ρητά ότι οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης της Τουρκίας στην ΕΕ έχουν ουσιαστικά αδρανήσει και δεν μπορεί να εξεταστεί το άνοιγμα ή το κλείσιμο άλλων κεφαλαίων, ενώ δεν προβλέπονται περαιτέρω εργασίες για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, ως συνέπεια των ενεργειών της.
Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης και της απάντησης:
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης προς το Συμβούλιο (05.03.2018)
Άρθρο 130 του Κανονισμού
Kostas Chrysogonos (GUE/NGL)
Θέμα: Περαιτέρω κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων
H έκδοση από την Τουρκία παράνομης NAVTEX με την οποία αποκλείει το ελληνικό Καστελόριζο, καθώς και η αρπαγή των Ελλήνων στρατιωτικών από την τουρκική στρατοχωροφυλακή στα σύνορα του Έβρου την 1.3.2018 και η συνεχιζόμενη έκτοτε ομηρία τους, συνιστούν περαιτέρω κλιμάκωση στην προκλητικότητα του τουρκικού καθεστώτος έναντι κρατών-μελών της Ένωσης, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος. Τα γεγονότα αυτά έρχονται σε συνέχεια της πειρατικής παρεμπόδισης του γεωτρύπανου στην κυπριακή ΑΟΖ, του εμβολισμού σκάφους του ελληνικού Λιμενικού Σώματος και άλλων. Οι ενέργειες αυτές της Τουρκίας, σε συνδυασμό με την εισβολή τουρκικών στρατευμάτων στη Συρία και την πολιορκία της πόλης Αφρίν, παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και καταδεικνύουν ότι η χώρα αυτή δεν έχει καμία πρόθεση να εκπληρώσει έστω και τις στοιχειώδεις υποχρεώσεις της που απορρέουν από την ιδιότητά της ως υποψήφιου κράτους για ένταξη στην Ένωση.
Ερωτάται το Συμβούλιο:
- Σε τι εξυπηρετεί η συνέχιση καταβολής προενταξιακής χρηματοδοτικής βοήθειας προς την Τουρκία;
- Προτίθεται το Συμβούλιο να εξετάσει το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων προς την Τουρκία, όπως π.χ. απαγόρευση εξαγωγής ευρωπαϊκών οπλικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται εναντίον αμάχων;
Απάντηση (12.9.2018)
Η γενική θέση του Συμβουλίου σχετικά με συμβάντα όπως αυτά που αναφέρει ο αξιότιμος κ. βουλευτής παραμένει σαφής και προβάλλεται συστηματικά από την Ένωση στις επαφές με την Τουρκία σε όλα τα επίπεδα.
Όπως αναφέρεται σε σειρά συμπερασμάτων του Συμβουλίου, το Συμβούλιο έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η Τουρκία πρέπει να δεσμευθεί κατηγορηματικά για την ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας και την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών σύμφωνα με το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Το Συμβούλιο έχει επίσης ζητήσει μετ’ επιτάσεως από την Τουρκία να αποφεύγει κάθε είδους απειλή ή ενέργεια στρεφόμενη κατά κράτους-μέλους, καθώς και κάθε πηγή προστριβών ή πράξη που θα μπορούσε να βλάψει τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών. Περαιτέρω, το Συμβούλιο έχει υπογραμμίσει όλα τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών της ΕΕ, τα οποία συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα σύναψης διμερών συμφωνιών, καθώς και τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης των φυσικών τους πόρων σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της σύμβασης των ΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας.
Θα πρέπει επίσης να υπομνησθεί ότι, κατά τη σύνοδό του της 22ας Μαρτίου 2018, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδίκασε απερίφραστα τις συνεχείς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος και υπογράμμισε την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Κύπρο και την Ελλάδα.
Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2014 και τη δήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε επειγόντως την Τουρκία να σταματήσει αυτές τις ενέργειες και να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου να ερευνά και να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς της πόρους σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο.
Σε αυτό το πλαίσιο, υπενθύμισε την υποχρέωση της Τουρκίας να σέβεται το διεθνές δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας και να εξομαλύνει τις σχέσεις με όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε τη βαθιά του ανησυχία για τη συνεχιζόμενη κράτηση πολιτών της ΕΕ στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων δύο Ελλήνων στρατιωτικών, και ζητεί την ταχεία και θετική επίλυση των ζητημάτων αυτών στο πλαίσιο διαλόγου με τα κράτη-μέλη.
Τέλος, οι ανησυχίες αυτές εκφράστηκαν εκ νέου στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2018, στα οποία επισημαίνεται ότι η Τουρκία απομακρύνεται ακόμη περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά συνέπεια, οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης της Τουρκίας έχουν ουσιαστικά αδρανήσει και δεν μπορεί να εξεταστεί το άνοιγμα ή το κλείσιμο άλλων κεφαλαίων, ενώ δεν προβλέπονται περαιτέρω εργασίες για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας.
