Για τις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας μίλησε ο Άντονι Μπλίνκεν, κάνοντας λόγο για αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ των δύο χωρών.
«Θέλουμε να δούμε Ελλάδα και Τουρκία να έρχονται κοντά. Αν το κάνουν, οι ευκαιρίες θα είναι εκπληκτικές»: Αυτό είναι το ξεκάθαρο μήνυμα που στέλνουν οι ΗΠΑ, δια στόματος Άντονι Μπλίνκεν, μετά την ολοκλήρωση των επαφών που είχε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών σε Αθήνα και Άγκυρα.
Ο ίδιος, μάλιστα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Mega, εμφανίζεται να λέει πως, η αίσθηση που αποκόμισε από την επίσκεψή του στη γείτονα -πριν έρθει στη χώρα μας- είναι ότι η τουρκική ηγεσία έχει διάθεση αποκλιμάκωσης της έντασης με την Ελλάδα. «Μπορώ να πω ότι η αίσθησή μου είναι ότι υπάρχει σίγουρα ενδιαφέρον και βούληση -κι αυτό ισχύει σίγουρα και για την Ελλάδα- να βρεθούν τρόποι πιο παραγωγικής πορείας προς τα μπρος» απαντάει χαρακτηριστικά σε σχετική ερώτηση της δημοσιογράφου Νίκης Λυμπεράκη.
Σε άλλο σημείο, ο κ. Μπλίνκεν εκτίμησε πως η άμεση και στοχευμένη βοήθεια της Ελλάδας «έχει παίξει έναν σημαντικό ρόλο στο να αγγίξει τις καρδιές των Τούρκων». Επισήμανε, δε, πως ελπίζει ότι οι δύο χώρες θα διατηρήσουν ένα ήρεμο κλίμα μεταξύ τους, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό και για τις ΗΠΑ, καθώς Ελλάδα και Τουρκία είναι στενοί σύμμαχοί τους.
Απέφυγε πάντως να σχολιάσει τα περί τακτικής ίσων αποστάσεων από την Ουάσινγκτον όσον αφορά στα ελληνοτουρκικά.
Ερωτηθείς για τον πόλεμο στην Ουκρανία, τόνισε τη σημασία του να συνεχίσουν σύμμαχοι όπως η Ελλάδα να στηρίζουν τον ουκρανικό λαό, ενώ, σε ό,τι αφορά στην Κίνα, ανέφερε ότι οι ΗΠΑ παρακολουθούν στενά τις κινήσεις της, καθώς «έχουμε τέτοια πληροφόρηση, ότι η Κίνα σκέφτεται να στείλει θανατηφόρα στρατιωτική βοήθεια».
Ολόκληρη η συνέντευξη:
– Υπουργέ κ. Μπλίνκεν, σας ευχαριστώ πολύ που είστε μαζί μας σήμερα
Χαρά μου!
– Θα ήθελα να αρχίσω ρωτώντας σας αν ήρθατε από την Τουρκία στην Ελλάδα με κάποια συγκεκριμένη πρωτοβουλία. Σας είδαμε να λέτε σε συνέντευξή σας ότι η Τουρκία έχει κάνει κάποια βήματα για τη βελτίωση των σχέσεων με την Ελλάδα. Ποια είναι αυτά τα βήματα; Κομίζετε κάποια συγκεκριμένη πρόταση; Κάποια νέα πρωτοβουλία ίσως;
Νομίζω πως κατ’ αρχάς το βάρος πέφτει στον σεισμό. Και το γεγονός ότι η Ελλάδα έσπευσε άμεσα να βοηθήσει αυτούς που βρέθηκαν σε ανάγκη στην Τουρκία, έχει παίξει έναν σημαντικό ρόλο στο να αγγίξει τις καρδιές των Τούρκων.
Όπως είπατε, ήμουν εκεί και, μιλώντας με πολλούς Τούρκους συναδέλφους μου, ένα από τα πρώτα πράγματα που μου είπαν είναι πόσο σημαντικό ήταν που έσπευσαν τόσοι Έλληνες πολίτες και τόση βοήθεια από την Ελλάδα στην ώρα της ανάγκης. Νομίζω ότι αυτό δημιουργεί μια καλύτερη ατμόσφαιρα, αλλά κοιτάξτε: Είναι περίοδος εκλογών στην Ελλάδα και την Τουρκία και αυτό πάντα περιπλέκει τα πράγματα.
Η ελπίδα μου, σε πρώτη φάση, είναι ότι Ελλάδα και Τουρκία θα διατηρήσουν τα νερά όσο ήρεμα γίνεται και ίσως τους επόμενους μήνες θα δοθεί η ευκαιρία για περαιτέρω ενδυνάμωση του διαλόγου, της διπλωματίας και της προσπάθειας να επιλυθούν θέματα που χρονίζουν μεταξύ τους.
Για εμάς στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί και η Ελλάδα και η Τουρκία είναι στενοί σύμμαχοι, στενοί εταίροι και στενοί φίλοι και φυσικά θέλουμε να τους δούμε να έρχονται κοντά. Αν το κάνουν αυτό, οι ευκαιρίες που θα προκύψουν θα είναι εκπληκτικές και για τις δύο χώρες.
– Έχετε κάποια ένδειξη ότι αυτό που βλέπουμε αυτό το διάστημα, μετά την καταστροφή, είναι κάτι παραπάνω από μια παύση που επέβαλε το πένθος; Και προφανώς συμπονούμε με τους ανθρώπους που θρηνούν, αλλά είστε αισιόδοξος ότι αυτό θα μπορούσε να φέρει μια αλλαγή στη στάση της Τουρκίας απέναντι στη Δύση συνολικά;
Νομίζω ότι είναι μια δυνατή υπόμνηση του γεγονότος ότι είμαστε όλοι άνθρωποι και ότι τελικά όσα μας ενώνουν είναι πιο ισχυρά απ’ όσα μας χωρίζουν. Φυσικά υπάρχουν θέματα που χρονίζουν, διαφορές, αντιδικίες και δεν θέλω να φανεί σα να λέω πως όλα τα λυθούν μέσα σε μια νύχτα, ελπίζω όμως ότι αυτό το πνεύμα συνεργασίας και αλληλοβοήθειας μπορεί να παίξει έναν ρόλο στο μέλλον. Όμως, κάθε πράγμα στον καιρό του. Η Τουρκία έχει εστιάσει απόλυτα στο να ανακάμψει από τον σεισμό. Είδαμε άλλον έναν ισχυρό μετασεισμό μόλις χθες. Οι άνθρωποι είναι τρομοκρατημένοι. Όσοι επιβίωσαν είναι τρομοκρατημένοι. Φοβούνται να πάνε στα σπίτια τους, ακόμη κι αν έχουν ακόμη σπίτι να τους περιμένει.
– Το υπουργείο Εξωτερικών συνηθίζει να καλεί και τις δύο χώρες να επιλύσουν τις διαφορές τους με διάλογο, όμως πολλοί λένε πως έτσι τηρείτε ίσες αποστάσεις μεταξύ μιας χώρας που απειλεί και μιας χώρας που απειλείται. Τι απαντάτε;
Φυσικά, μας απασχολούν πάντα οι ανησυχίες της Ελλάδας για την ασφάλειά της. Είναι κάτι που λαμβάνουμε πολύ πολύ σοβαρά υπόψη. Όμως, πιστεύουμε επίσης πως με καλή θέληση και καλή πίστη και στις δύο πλευρές, υπάρχει πάντα περιθώριο βελτίωσης, διαχείρισης των διαφορών και επίλυσής τους.
– Είχατε την ευκαιρία να συζητήσετε το θέμα με τον ομόλογό σας στην Τουρκία;
Μάλιστα.
– Αποσπάσατε κάποια δέσμευση ότι θ’ αλλάξει αυτό;
Κοιτάξτε, δεν είναι πρέπον να μιλήσω γι’ αυτό. Μπορώ να πω όμως ότι η αίσθησή μου είναι ότι υπάρχει σίγουρα ενδιαφέρον και βούληση -κι αυτό ισχύει σίγουρα και για την Ελλάδα- να βρεθούν τρόποι πιο παραγωγικής πορείας προς τα μπρος.
– Πόσο μακριά φτάνει η αμυντική μας συνεργασία; Τι έχουν να περιμένουν οι Έλληνες από τις ΗΠΑ σε περίπτωση που- ο μη γένοιτο- η Ελλάδα δεχθεί επίθεση;
Νομίζω ότι, ειδικά τα τελευταία χρόνια, η αμυντική μας συνεργασία έχει βαθύνει και ενδυναμωθεί. Έχουμε τη συμφωνία αμυντικής συνεργασίας που μόλις πέρυσι αναθεωρήσαμε και συνεπεία της οποίας μεταξύ άλλων επενδύθηκαν 100 εκατ. δολάρια για την αναβάθμιση ελληνικών λιμένων. Την ίδια ώρα, είναι σε εξέλιξη ένα μεγάλο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ελληνικών F16. Περισσότερα από 80 ελληνικά F16 αναβαθμίζονται και περιμένω ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα και επιπλέον φυσικά, η Ελλάδα επιθυμεί να αποκτήσει F35, κάτι που στηρίζουμε. Επομένως, η συνεργασία μας έχει φτάσει σε εκπληκτικό επίπεδο. Φυσικά έχουμε νέα μέρη στα οποία συνεργαζόμαστε σε επίπεδα εκπαιδευτικά και επιχειρησιακά, οπότε έχουμε τις δυνάμεις μας να εργάζονται μαζί, περισσότερες και σε περισσότερα μέρη από ποτέ. Την ίδια ώρα, είμαστε σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ και ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει καταστήσει απολύτως σαφές ότι οι ΗΠΑ είναι αφοσιωμένες στο άρθρο 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ και θα υπερασπιστούμε κάθε σπιθαμή εδάφους της Συμμαχίας, σε περίπτωση που δεχόταν απειλή.
– Τι θα συμβεί αν μια χώρα του ΝΑΤΟ επιτεθεί απρόκλητα σε μια άλλη χώρα του ΝΑΤΟ. Αυτή είναι η ερώτησή μου.
Φυσικά δεν θα εμπλακώ σε υποθετικές συζητήσεις. Αυτό όμως που μπορώ να πω, είναι ότι ενθαρρύνουμε όλους μας τους φίλους να εμπλακούν διπλωματικά για την ειρηνική επίλυση των διαφορών τους και να μην προχωρήσουν σε προκλητικές ενέργειες ή προκλητική ρητορική, που θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα έστω και ακούσια.
– Πιστεύετε ότι αυτή η ρητορική από τουρκικής πλευράς, αυτές oι απειλές εισβολής, είναι απλώς ρητορική;
Επαναλαμβάνω πως είπαμε σε όλους μας τους φίλους ότι από τη δική μας οπτική, απειλητική ρητορική και απειλητικές ενέργειες δεν είναι κάτι που στηρίζουμε. Το αντίθετο! Και εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι οι εταίροι μας μπορούν να πετύχουν περισσότερα μέσα από την απευθείας διπλωματική προσπάθεια για την επίλυση όσων τους χωρίζουν.
– Αναφερθήκατε στα F16 και θέλω να σας ρωτήσω αν θα εξετάζατε το ενδεχόμενο να δώσετε τα F16 στην Τουρκία υπό τον όρο ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν για παράνομες υπερπτήσεις στην Ελλάδα, κάτι που, όπως θα θυμάστε, είχε προτείνει στο παρελθόν με τροπολογία του ο γερουσιαστής Μενέντεζ.
Για μας η αναβάθμιση των τουρκικών F16 είναι κρίσιμο πρόγραμμα για τη διασφάλιση της πλήρους διαλειτουργικότητας μιας άλλης συμμάχου μας, της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ, προκειμένου να επιχειρεί με τις καλύτερες προδιαγραφές για τη συλλογική άμυνα από την οποία επωφελούμαστε όλοι. Επαναλαμβάνω ότι μας απασχολούν πάντα οι ανησυχίες της Ελλάδας για θέματα ασφάλειας και, όπως είπα μόλις, είναι σε εξέλιξη πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ελληνικών F16 και στον ορίζοντα τα F35.
– Οπότε δεν είστε ανοιχτοί σε έναν τέτοιον όρο;
Και πάλι, δεν θα ήθελα να κάνω εικασίες για τις λεπτομέρειες κάποιας συμφωνίας, αλλά πάντα λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες για θέματα ασφάλειας.
– Η Exxon Mobil διενεργεί σεισμικές έρευνες για αέριο ανοιχτά της Κρήτης, σε μια περιοχή που κατά το παρελθόν έχει φέρει ενστάσεις από τη Λιβύη με τις πλάτες της Τουρκίας. Είστε σε θέση να προστατέψετε τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, αν χρειαστεί;
Κοιτάξτε, αυτό που μπορώ να πω γενικά είναι ότι υπάρχουν εξαιρετικές ευκαιρίες στον κλάδο της ενέργειας, των ανανεώσιμων πηγών, αλλά και της διασύνδεσης της Βόρειας Αφρικής με την Ευρώπη και η Ελλάδα βρίσκεται στον πυρήνα, είναι κόμβος αυτής της προσπάθειας. Υπάρχουν διάφορα ενδεχόμενα εγχειρήματα που δείχνουν πολύ βιώσιμα και δυνατά και πιστεύω πως ήδη η Ελλάδα παίζει έναν σημαντικό ρόλο στην περιφερειακή ενεργειακή διαφοροποίηση. Πιστεύω πως το μέλλον θα της φέρει έναν ακόμη μεγαλύτερο ρόλο και η Ελλάδα, όπως είπα, είναι κόμβος αυτών των προσπαθειών και είναι ξεκάθαρα προς το συμφέρον πολλών χωρών και κάτι που θέλουμε να βρίσκουμε τρόπους να στηρίζουμε.
– Τέλος, αν μου επιτρέπετε, μια ερώτηση για την Ουκρανία. Την Πέμπτη συμπληρώνεται ένα έτος από τη βάρβαρη εισβολή της Ρωσίας. Πρώτα απ’ όλα, ζητάτε, παροτρύνετε ή θα θέλατε να δείτε την Ελλάδα να στέλνει περισσότερη βοήθεια; Τους τελευταίους μήνες αναπτύχθηκε φιλολογία γύρω από τους S300 και τα Leopard. Τι λέτε;
Θα έλεγα δύο πράγματα: Πρώτον, όσα έχει κάνει ήδη η Ελλάδα είναι αξιοσημείωτα, καθώς συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που πρώτες όρθωσαν ανάστημα για την άμυνα της Ουκρανίας απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα, για την υπεράσπιση των βασικών αρχών που είναι τόσο σημαντικές για τη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης και ασφάλειας, όπως αποτυπώνονται στον χάρτη του ΟΗΕ. Η ιδέα ότι δεν μπορεί μια χώρα απλά να σβήσει τα σύνορα μιας άλλης χώρας, να καταλάβει τη γη, να προσπαθήσει να σβήσει την ταυτότητά της. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν μίλησε πάλι σήμερα και ξεκαθάρισε για άλλη μια φορά, γιατί γίνονται όλα αυτά. Δεν γίνονται γιατί απειλήθηκε η Ρωσία από το ΝΑΤΟ ή από την Ουκρανία. Είναι απλά η εμμονή του Πούτιν να επαναφέρει την Ουκρανία στη Ρωσική Αυτοκρατορία, μέσα στη Ρωσία και να εξαφανίσει την ταυτότητά της ως ανεξάρτητου κράτους. Οπότε η Ελλάδα πήρε θέση με δυναμισμό και εξακολουθεί.
Πιστεύω ότι είναι προς το συμφέρον όλων μας να εξακολουθήσουμε να κάνουμε ό,τι περισσότερο μπορούμε για να μεγιστοποιήσουμε τη στήριξή μας προς την Ουκρανία, να ενδυναμώσουμε τη θέση της στο πεδίο, με την ελπίδα ότι όταν τελικά έλθει η ώρα των διαπραγματεύσεων θα είναι στην ισχυρότερη δυνατή διαπραγματευτικά θέση. Κοιτάξτε, πέραν του Πούτιν, κανείς δεν ήθελε αυτόν τον πόλεμο. Προσπαθήσαμε να τον αποτρέψουμε. Τον βλέπαμε να έρχεται, επί μήνες διαβουλευτήκαμε με την Ρωσία για να δούμε αν είχαν πράγματι εύλογες ανησυχίες για την ασφάλειά τους, που θα δικαιολογούσαν το σχέδιό τους και δυστυχώς αυτό που κατέστησαν σαφές είναι, όπως είπα, ότι όλο αυτό είχε να κάνει με την εμμονή του Πούτιν να εξοντώσει την Ουκρανία.
– Οπότε, περισσότερη βοήθεια από συμμάχους όπως η Ελλάδα;
Νομίζω πως πρέπει να συνεχίζουμε όλοι μας να στηρίζουμε.
– Πριν από δύο ημέρες είπατε πως υπάρχουν αποδείξεις ότι η Κίνα ίσως εξετάζει την παροχή θανατηφόρας στρατιωτικής βοήθειας στη Ρωσία για χρήση στην Ουκρανία.
Σωστά.
– Το Πεκίνο απάντησε, λέγοντας πως αυτά είναι ψέματα. Θέλω να σας ρωτήσω αν εμμένετε σε όσα είπατε κι αν συμμερίζεστε την άποψη του Ζελένσκι ότι, αν εμπλακεί η Κίνα, μπορεί να οδηγηθούμε τελικά σε Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σίγουρα δεν μιλάμε για Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο και αυτό που εμείς θέλουμε είναι όχι να διευρύνουμε αυτόν τον πόλεμο αλλά να τελειώσει, με ένα τέλος όμως που θα είναι και δίκαιο και διαρκές, γιατί αλλιώς δεν έχει νόημα. Δεν μπορούμε να επικυρώσουμε τη βίαιη κατοχή εδάφους από τη Ρωσία και διαρκές με την έννοια ότι αφήνουμε τα πράγματα σε ένα σημείο, ώστε η Ρωσία να μην ξανακάνει τα ίδια σε ένα ή πέντε χρόνια.
– Και για την Κίνα;
Όσον αφορά στην Κίνα, εμμένουμε σε όσα είπα και όσα είπαν κι άλλοι εκείνη την ημέρα. Αυτά τα βλέπουμε από την πρώτη μέρα. Θα θυμάστε ότι λίγες εβδομάδες πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, ο Πρόεδρος Σι συνάντησε τον Πρόεδρο Πούτιν και μίλησαν για συνεργασία χωρίς όρια. Από πολύ νωρίς, ο Πρόεδρος Μπάιντεν είπε στον Πρόεδρο Σι ότι θα παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά αν η Κίνα παρέχει θανατηφόρα στρατιωτική βοήθεια ή αν εμπλέκεται σε συστηματική αποφυγή των κυρώσεων και πως κάτι τέτοιο θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στη σχέση μας, οπότε παρακολουθούμε εδώ και καιρό πολύ προσεκτικά και έθεσα αυτούς τους προβληματισμούς γιατί έχουμε τέτοια πληροφόρηση, ότι η Κίνα σκέφτεται να στείλει θανατηφόρα στρατιωτική βοήθεια. Αυτό θα ήταν ένα τρομερό βήμα όχι μόνο από τη δική μας οπτική αλλά και από την οπτική πολλών άλλων χωρών στην Ευρώπη και αλλού, οπότε ελπίζω ότι η Κίνα δεν θα κάνει αυτό το βήμα.
– Κ. υπουργέ σας ευχαριστώ πολύ.
Και εγώ σας ευχαριστώ.
Δείτε επίσης: Μητσοτάκης για εκλογές: «Δεν θα αργήσουν και πολύ»
