Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι βαθιές και στέρεες και έτσι θα συνεχίσουν και μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Το πρόβλημα είναι αν η Ευρώπη μπορεί να στηρίξει τα δικά της συμφέροντα, γιατί υπό τις παρούσες συνθήκες δείχνει ανήμπορη και στις δύο κυριότερες συνιστώσες της, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Αυτή ήταν η κύρια διαπίστωση των ομιλητών Ευ. Βενιζέλου, Ντ. Μπακογιάννη και του Αμερικανού πρέσβη Τσαρλς Ρις, στην εκδήλωση «Διαλόγων Γέφυρες» που οργάνωσε απόψε η δεξαμενή σκέψης «Διάλογοι της Νισύρου» – Ίδρυμα Γεώργιος Μίχαλος, σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας, με αντικείμενο το «πώς θα εξελιχθεί η γεωπολιτική κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη και στην Ελλάδα μετά τις αμερικανικές εκλογές».
Ο κ. Ρις, που έχει διατελέσει πρέσβης στην Ελλάδα, τόνισε ότι αυτή τη φορά η διαχείριση της εκλογικής διαδικασίας στις ΗΠΑ ήταν πολύ επαγγελματική, βοηθούμενη και από τη σαφή διαφορά, ενώ δεν υπήρξαν τα προβλήματα της προηγούμενης εκλογικής αναμέτρησης.
Αναφερόμενη στην εκλογή Τραμπ, η κ. Μπακογιάννη τόνισε ότι το Δημοκρατικό Κόμμα έχασε την επαφή με την κοινωνία και ότι ο κ. Τραμπ έκανε προεκλογική εκστρατεία επί τέσσερα χρόνια «οργώνοντας» όλες τις πολιτείες. Η πρώην υπουργός Εξωτερικών και βουλευτής της ΝΔ, υπογράμμισε τη φράση-προβληματισμό που εξέφρασε ο πρόεδρος Μακρόν ότι “ο Τραμπ ψηφίστηκε για να στηρίξει τα αμερικανικά συμφέροντα. Εμείς θα υπερασπιστούμε τα ευρωπαϊκά;”.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος, είπε ότι αλλαγές της κοινωνικής διαστρωμάτωσης στις ΗΠΑ έφεραν τον Τραμπ στην εξουσία, ότι δεν πρόκειται για σύγκρουση των λαϊκών στρωμάτων με τις ελίτ, αλλά έχουμε μια πανίσχυρη – τεχνολογική – ελίτ που συγκρότησε μπλοκ εξουσίας. Θα κυριαρχήσουν, πρόσθεσε, οι διεθνείς οικονομικές σχέσεις και ο νέος Αμερικανός πρόεδρος θα κληθεί να διαχειριστεί έναν πολυπολικό κόσμο. Θα ζήσουμε, είπε χαρακτηριστικά, ένα νέο κεφάλαιο της Ιστορίας.
Αναφερόμενος στην επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, στην Αθήνα, η κ. Μπακογιάννη είπε ότι η συνάντηση έγινε σε καλό κλίμα και ότι έγινε προσπάθεια να μπει ένα πλαίσιο συζήτησης για το ένα και μοναδικό θέμα που μας αφορά, την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ. Κρατάμε μικρό καλάθι, πρόσθεσε, τονίζοντας ότι προχωρούν τα εμπορικά και οικονομικά θέματα και έγινε ουσιαστική συζήτηση για το μεταναστευτικό, το οποίο αποτελεί μεγάλη απειλή για την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ευρώπη.
Ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι αυτό το διετές «μορατόριουμ» που διανύουμε με την Τουρκία, είναι αμοιβαία επωφελές και επεσήμανε ότι κάποια στιγμή πρέπει να αποτιμήσουμε τη διακυβέρνηση Ερντογάν, γιατί επί 22 χρόνια δεν είχαμε μείζονες κρίσεις, σε αντίθεση με τις προηγούμενες δεκαετίες. Πρόσθεσε επίσης ότι η στρατηγική μας δεν μεταβάλλεται για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Είναι σημαντικό επίσης ότι η συνεργασία με τις ΗΠΑ δεν αλλάζει, ανεξαρτήτως της αμερικανικής διοίκησης.
Στις σχέσεις με τις ΗΠΑ υπάρχει συνέχεια, τόνισε και ο πρέσβης Ρις. Ελλάδα και Τουρκία έχουν πολλά θέματα να διαχειριστούν ως γείτονες και σύμμαχοι. Για την Κύπρο, είπε ότι οι ΗΠΑ θέλουν διευθέτηση, όπως έδειξαν και με το Σχέδιο Ανάν. Ελλάδα και Κύπρος είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες σταθερότητας εν μέσω της κατάστασης στη Μέση Ανατολή και η Κύπρος έχει αναβαθμίσει τελευταία τον ρόλο της στην περιοχή.
Τα μέτωπα Μέσης Ανατολής και Ουκρανίας θα αντιμετωπιστούν ενιαία, τόνισε ο κ. Βενιζέλος, προσθέτοντας ότι ούτε ο πρόεδρος Μπάιντεν, ούτε ο πρόεδρος Τραμπ θα επιτρέψουν η δυτική στρατηγική έναντι του Ιράν να καθοριστεί από τρίτη χώρα, έστω κι αν είναι το Ισραήλ.
Η σχέση των ΗΠΑ με τη Ρωσία στη Μέση Ανατολή είναι κρίσιμη για την υπόσταση του Ισραήλ και γι’ αυτό είναι πολύ επιφυλακτική η σχέση του Ισραήλ με την Ουκρανία. Σε όλα αυτά η ΕΕ παίζει έναν δευτερεύοντα και αμήχανο ρόλο, σημείωσε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών.
Ο κ. Ρις είπε ότι η εκλογή Τραμπ θα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στην Ουκρανία, ενώ για τη Γάζα δήλωσε ότι οι Ισραηλινοί βρίσκονται στη φάση που σκέπτονται την επόμενη ημέρα.
Η κ. Μπακογιάννη ήταν αρνητική στην απομάκρυνση του υπουργού Άμυνας του Ισραήλ, Ιακώβ Γκάλαντ και εξέφρασε ανησυχία για το διάστημα που μεσολαβεί ως την ανάληψη των καθηκόντων του νέου Αμερικανού Προέδρου, σημειώνοντας ότι όταν ετοιμάζονται συμφωνίες, η κάθε πλευρά σκληραίνει τη στάση της προκειμένου να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος.
Ο αμερικανός πρέσβης, αναφερόμενος στη Μέση Ανατολή, είπε ότι ο δρόμος θα είναι πολύπλοκος και δύσκολος, ενώ και για το ουκρανικό επίσης σημείωσε ότι δεν θα είναι εύκολη η επίλυσή του, παρά τις προεκλογικές υποσχέσεις του κ. Τραμπ ότι θα είναι υπόθεση μίας ημέρας.
Για την Ευρώπη, η κ. Μπακογιάννη υπογράμμισε ότι ο χρόνος κυλάει και έχει δύο εκθέσεις μπροστά της (Λέτα, Ντράγκι) και πρέπει να τις εφαρμόσει. Εξέφρασε κάποια αισιοδοξία λέγοντας ότι πιστεύει πως η ανάγκη θα μας αναγκάσει να προχωρήσουμε, όπως έγινε και με το Ταμείο Ανάκαμψης.
Κλείνοντας, ο κ. Ρις επεσήμανε ότι οι σχέσεις ΗΠΑ-Ισραήλ-Ελλάδας είναι πολύ καλές, ενώ η κ. Μπακογιάννη επανέλαβε ότι η Αθήνα δεν θα αλλάξει τη στρατηγική της έναντι των ΗΠΑ, οι σχέσεις μας είναι βαθιές και η Αμερική γνωρίζει ότι είμαστε ένας σταθερός σύμμαχος.
Για τον κ. Τραμπ, ο Αμερικανός διπλωμάτης είπε ότι κανενός Προέδρου η δεύτερη θητεία δεν είναι ίδια με την πρώτη, καθώς μεσολαβεί η εμπειρία της διακυβέρνησης, αλλά πρόσθεσε ότι ο κ. Τραμπ αρέσκεται να είναι απρόβλεπτος, ότι ο πληθωρισμός θα είναι δύσκολα αντιμετωπίσιμος και ότι ο Έλον Μασκ θα ακολουθήσει το δόγμα της Silicon Valley.
Τη συζήτηση συντόνισαν οι δημοσιογράφοι Σταύρος Τσίμας και Φάνης Παπαθανασίου.
