Έχουμε ένα κομματικό σύστημα, το οποίο είναι στενότερο του εύρους των προβλημάτων και στενότερο του εύρους της κοινωνίας” επεσήμανε ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, καθηγητής συνταγματικού δικαίου, Ευάγγελος Βενιζέλος στην παρουσίαση βιβλίου του καθηγητή πολιτικής επιστήμης Νίκου Μαραντζιδη, με τίτλο: “Στη σκιά του Στάλιν”, στο αμφιθέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.
“Πιστεύω ότι τις μεγαλύτερες συνάφειες τις έχουν τα τρία συστημικά, εντός και εκτός εισαγωγικών, κόμματα. Αυτά που παράγουν και την οξύτερη και πιο τοξική σύγκρουση” είπε ο κ. Βενιζέλος και συνέχισε: “Πιστεύω ότι στα μεγάλα θέματα στρατηγικού προσανατολισμού της χώρας δεν υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές μεταξύ της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ. Πέραν του συστημικού αυτού φάσματος, έχεις πολύ μεγάλη δυσκολία να λάβεις απαντήσεις, οι οποίες θα είναι σαφείς και οι οποίες μπορούν να στηρίξουν μια εθνική στρατηγική. ‘Αρα, για μένα πάντα το ερώτημα είναι αν, ανεξαρτήτως πώς θα λυθεί το ζήτημα της διακυβέρνησης, του σχηματισμού κυβέρνησης, μπορούν να διαμορφωθούν συναινέσεις, συναντιλήψεις , κώδικες επικοινωνίας, οι οποίες να μας επιτρέψουν να μιλήσουμε για την πραγματική ατζέντα. Γιατί τώρα δεν μιλάμε για την πραγματική ατζέντα της χώρας”.
Ο κ. Βενιζέλος εξήγησε ότι για τα τρία μεγαλύτερα κόμματα που έχουν μια κυβερνητική εμπειρία, είναι “επιτέλους φιλοευρωπαϊκά”, έχουν κάνει “παραδοχές σε σχέση με την εταιρική συνεργασία της Ελλάδας με τις ΗΠΑ” και “ακολουθούν ένα μοντέλο πολιτικής, όμοιο, με παραλλαγές”. Μια τέτοια προσέγγιση μιας πραγματικής ατζέντας πολιτικής για τη χώρα θα ήταν ιδεώδης εκτίμησε, αλλά πρόσθεσε: “Εάν η ερώτηση είναι: ‘Αυτό μπορεί να συμβεί;’ Η απάντηση είναι όχι. Δε θα συμβεί, γιατί το ελληνικό πολιτικό σύστημα καθηλώνει την κοινωνία, η κοινωνία υποεκπροσωπειται, δηλαδή, έχουμε ένα κομματικό σύστημα, το οποίο είναι στενότερο του εύρους των προβλημάτων και στενότερο του εύρους της κοινωνίας. Τώρα, εάν αυτό έχει σχέση και με την κομμουνιστική μας παράδοση, μπορεί να έχει, υπό την έννοια ότι η ελληνική πολιτική ζωή καταδυναστεύεται από σύνδρομα που έχουν ιστορικό βάθος”.
Σε συζήτηση με το συγγραφέα Νίκο Μαραντζίδη, ο κ. Βενιζέλος αναφέρθηκε σε σημεία-σταθμούς και σε κρίσιμες αποφάσεις της ιστορικής διαδρομής του ΚΚΕ, από την ίδρυσή του μέχρι και το 1956, τις οποίες πραγματεύεται στο βιβλίο ο συγγραφέας, όπως η στάση του ΚΚΕ στα Δεκεμβριανά, στον ελληνικό εμφύλιο, οι αμφιλεγόμενες θέσεις του εκείνη την περίοδο για το Μακεδονικό, λέγοντας ότι οι τότε ιδεολογικές και πολιτικές συγκρούσεις επηρεάζουν την ελληνική πολιτική ζωή μέχρι σήμερα. Προσέθεσε ότι, παρόλο που και το ΣΕΚΕ και το ΚΚΕ αντιστέκεται αρχικώς στην αντίληψη των σοβιετικών και των θεσμών του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος για το Μακεδονικό, η κατηγορία της “ασυνέπειας” σε σχέση με τα εθνικά ζητήματα του αποδίδεται, με αποτέλεσμα να οικοδομείται στη χώρα ως αντίπαλο δέος η ιδεολογία της “πατριδοφροσύνης”. Τη σύγκρουση αυτή, όπως είπε ο κ. Βενιζέλος, “πληρώνει όσο τίποτε άλλο” στη συνέχεια και η ελληνική Αριστερά και η Κεντροαριστερά, ευρισκόμενη διαρκώς σε μια απολογητική στάση για τα εθνικά ζητήματα, όπως και το σημερινό ΚΚΕ, στην προσπάθεια του να ισορροπήσει στις νέες συνθήκες. Ως παράδειγμα δε, έφερε την “ενοχική” και “αμήχανη” θέση του ΚΚΕ για τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Ο κ. Βενιζέλος τόνισε οτι οι ιδεολογικές συγκρούσεις της περιόδου στην οποία αναφέρεται το βιβλίο επηρεάζουν και τη σημερινή πολιτική ζωή και πρόσθεσε: “Μέχρι και τώρα ζούμε με τα σύνδρομα αυτά, δε μπορούμε να διαμορφώσουμε εθνικές συναινέσεις, δεν μπορούμε να υπερβούμε στερεότυπα, δεν μπορούμε να σκεφτούμε με ένα πιο προοδευτικό και συμπεριληπτικο τρόπο”. Επεσήμανε ότι στη χώρα μας υπήρξε εξαιτίας αυτών, διαφορετική εξέλιξη από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες μεταπολεμικά διαμόρφωσαν και διαφορετική πολιτική και πολιτιστική κουλτούρα συναντιλήψεων και συναινέσεων στην πολιτική τους ζωή.
Ο Ν. Μαραντζίδης παρατήρησε ότι η μεταστροφή του πρώην σοβιετικού κόμματος του (ΚΚΣΕ) από την ιδέα της “παγκόσμιας επανάστασης” στο δόγμα του “σοσιαλισμού σε μία μόνο χώρα”, κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, επηρέασε σημαντικά τα αδελφά κομμουνιστικά κόμματα άλλων χωρών, μετατρέποντάς τα εν μέρει σε όργανα προώθησης των συμφερόντων της εξωτερικής πολιτικής της πρώην ΕΣΣΔ σε παγκόσμια κλίμακα, με το ελληνικό ΚΚΕ πάντως να “αυτονομείται” και να διαφοροποιείται στις αποφάσεις για τα Δεκεμβριανά και για τον εμφύλιο, κινούμενο σε “επαναστατική” γραμμή και σε επιλογές που αρχικώς δεν είχαν την έγκριση του σοβιετικού καθεστώτος.
Ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι, όπως όλες οι παγκόσμιες συγκρούσεις διακρίνονται από μια “πολιτική θεολογία”, αντίστοιχα και το παγκόσμιο και το εγχώριο κομμουνιστικό κίνημα είχε τη δική του “πολιτική εκκλησία”, με πίστη στο στόχο, με μάρτυρες, με “σχισματικούς” και “αιρετικούς” αντιπάλους – όλα όσα συνέθεταν τις δομές μιας “αντικοινωνίας”. Ούτε και η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία ιστορικά έμεινε ανεπηρέαστη από αυτήν την τάση, ιδίως στη Γερμανία και πάντως λιγότερο στη Γαλλία, σημείωσε.
Τέλος, ο κ. Βενιζέλος επεσήμανε ότι η Ρωσική Ομοσπονδία, ως διάδοχος της κρατικής οντότητας της πρώην ΕΣΣΔ, διεκδικεί, τόσο το αυτοκρατορικό, όσο και το σοβιετικό παρελθόν της, απομονώνοντας από το τελευταίο “ό,τι θέλει” και αφήνοντας τα υπόλοιπα στην άκρη, οικοδομώντας το αφήγημά της στη βάση μιας εθνικής ιδεολογίας. Αυτό φαίνεται και στον πόλεμο της Ουκρανίας, καθώς η Ρωσία, για να δικαιολογήσει τη στάση της ασκεί κριτική σε “λάθη” του Λένιν και του Στάλιν, σε διάφορες πτυχές του ουκρανικού ζητήματος κατά τον περασμένο αιώνα.
“Στη σκιά του Στάλιν”
Το βιβλίο “Στη σκιά του Στάλιν” βασίζεται σε δεκαπενταετή έρευνα του συγγραφέα σε αδημοσίευτο και δημοσιευμένο αρχειακό υλικό στην Ελλάδα, τη Ρωσία, την Ανατολική και Δυτική Ευρώπη, καθώς και στις χώρες των Βαλκανίων. Το βιβλίο ανιχνεύει τις αλληλεπιδράσεις του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος με τα αδελφά κόμματα των γειτονικών κρατών και με τα κέντρα εξουσίας και αποφάσεων στη Σοβιετική Ρωσία του Στάλιν. Ο Ν. Μαραντζίδης διερευνά τον τρόπο με τον οποίο διεθνείς θεσμοί, τα σοβιετικά γεωπολιτικά συμφέροντα και οι στρατηγικές των αδελφών κομμάτων επέδρασαν στην κομματική ζωή του ελληνικού κομμουνιστικού κόμματος την περίοδο 1918-1956 και διαμόρφωσαν με ουσιαστικό τρόπο τη φυσιογνωμία και την ηγεσία του ΚΚΕ, τον χαρακτήρα του ως κόμματος και την εκ μέρους του λήψη αποφάσεων, καθώς και τον τρόπο ζωής των υποστηρικτών του στην πορεία του χρόνου.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Αλεξάνδρεια”.
ΑΠΕ – ΜΠΕ
Δείτε επίσης: Αλ. Τσίπρας: Η προοδευτική κυβέρνηση, που έχει ανάγκη ο τόπος, θα γίνει πράξη σε λίγες εβδομάδες
