«Αυστηρά τα πράγματα στο σχολείο» ξεκινά το ταξίδι του πίσω στον χρόνο ο Γιάννης Μόρτζος, καταδυόμενος στις αναμνήσεις από το χωριό του, τα Σκουρέικα, έξω από το Καρλόβασι της Σάμου. «Όχι, για μένα, γιατί εγώ ήμουν επαναστάτης. Για αυτό και έτρωγα αποβολές. Τρεις μέρες, πέντε μέρες. Αλλά μου άρεσε γιατί πήγαινα σε ένα μοναστήρι έξω από το Βαθύ και τα πέρναγα καλά», θα προσθέσει.
Η απόσταση από τα Σκουρέικα στον Μαραθόκαμπο της Σάμου, το χωριό όπου πήγαινε Γυμνάσιο ο Γιάννης Μόρτζος, ήταν 2,5 ώρες με τα πόδια. «Τότε περπατούσαμε για να πάμε να βρούμε τους δασκάλους να μάθουμε γράμματα. Και μαθαίναμε γράμματα. Ήταν πολύ δύσκολη η ζωή», θα συνεχίσει την αφήγησή του στην εκπομπή Μονόγραμμα της ΕΡΤ, μερικά χρόνια πριν.
Μια μέρα ακούω από την ντουντούκα: “Ήρθε ένας θίασος και το βράδυ θα παίξει ένα συγκλονιστικό έργο. Το Κουρέλι. Θα κλάψετε και θα γελάσετε”, θυμάται ο ηθοποιός περιγράφοντας τα πρώτα καλλιτεχνικά σκιρτήματα. «Όμως, βγήκε διαταγή από τον γυμνασιάρχη, ότι “όποιος πατήσει και δει αυτό το πράγμα θα αποβληθεί από το γυμνάσιο”».
«Εγώ όμως πήγα κρυφά και μπήκα στην αίθουσα. Βγαίνοντας κι αφού είχα συγκινηθεί πολύ με το έργο αυτό, ένας χωροφύλακας με βλέπει στην είσοδο και μου λέει “ώστε έτσι, ε; Αύριο θα τα πούμε”,» θυμάται.
Τόσο πολύ, όμως, με συγκίνησε που είδα αυτόν τον θίασο στο Βαθύ της Σάμου που είναι η στιγμή που για πρώτη φορά άρχισε το μυαλό μου να λειτουργεί διαφορετικά. «Μόλις ήρθα στην Αθήνα το πρώτο πράγμα που έκανα μετά από λίγο καιρό, τι ήταν; Να πηγαίνω να βλέπω θέατρο. Έβλεπα επιθεωρήσεις. Ήταν η ψυχαγωγία της εποχής εκείνης», θυμάται ο Γιάννης Μόρτζος στην εκπομπή Μονόγραμμα.
«Όταν αποφάσισα κάποια στιγμή να δοκιμάσω την τύχη μου πήγα και τον βρήκα τον Κουν. Ζήτησα ένα ραντεβού. Κατέβηκα εκεί στο υπόγειο και τον είδα», καθώς η επαφή του με τον θεατρικό κόσμο αναπτυσσόταν.
Ο Γιάννης Μόρτζος, ο οποίος γεννήθηκε το 1940 λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στη Σάμο, υπήρξε από τα ιδρυτικά στελέχη του θεάτρου Τέχνης και ερμήνευσε σημαντικούς θεατρικούς ρόλους στην καριέρα του. Η πολιτική του στήριξη στον Ανδρέα Παπανδρέου και η απόφαση να συμμετάσχει στην πολιτική σκηνή τον έφεραν σε ρήξη με το θέατρο. «Επειδή ήμουνα πολύ στενός του φίλος, ήξερα τα πάντα για τον Ανδρέα Παπανδρέου, γιατί μου μιλούσε ανοιχτά», θα αναφέρει.
Σημαντική είναι και η σχέση του με την σύζυγό του Γιούλη Ζήκου, η οποία τον θεωρεί δάσκαλό της. «Η Γιούλη με νιώθει σαν δάσκαλό της», θυμάται. «Η θητεία μου κοντά στον Κουν τόσα χρόνια μου έδωσε αυτό το δικαίωμα», θα σημειώσει.
