Στον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου Κρήτης, φιλοξενήθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων, η Συνδιάσκεψη των Προέδρων των Επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων των Κοινοβουλίων της Μεσογείου, υπό την προεδρία Γιάννη Πλακιωτάκη. Η συνδιάσκεψη ξεκίνησε χθες και ολοκληρώνεται σήμερα με θεματικές ενότητες σχετικές με την ευρωπαϊκή διεύρυνση, το Μεταναστευτικό, αλλά και τη Μέση Ανατολή. Στη συνδιάσκεψη παραβρέθηκε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής Μαργαρίτης Σχοινάς, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ομιλίας του μίλησε για το σημερινό γεωπολιτικό πλαίσιο, με δύο -όπως είπε- πολέμους στα εξωτερικά σύνορα, αλλά και τις επικείμενες εκλογές στις ΗΠΑ, όπως και την ευρύτερη αμφισβήτηση του πολυμερούς πλαισίου «στο οποίο βασίστηκε η γεωπολιτική σταθερότητα για δεκαετίες» με τη συζήτηση για τη διεύρυνση της ΕΕ να καθίσταται ιδιαίτερα επίκαιρη.
«Η πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ αντιπροσωπεύει περισσότερο από ποτέ μια σαφή και αναγκαία γεωστρατηγική επένδυση στη μακροπρόθεσμη ειρήνη, σταθερότητα, ασφάλεια και ευημερία μας» είπε ο Μαργαρίτης Σχοινάς, επισημαίνοντας ότι «καθώς κλείνει ο τρέχον κύκλος της Επιτροπής, θεωρώ ότι είναι μια καλή στιγμή για αποτίμηση, αλλά και για να δούμε τις νέες πολιτικές προτεραιότητες που προβάλλουν, καθώς η νέα ευρωπαϊκή ηγεσία θα αναλάβει σύντομα τα ηνία».
Σε ό,τι αφορά τα Δυτικά Βαλκάνια, ο κ. Σχοινάς αναφέρθηκε στην υπογραφή τον Ιούνιο του 2003 της Διακήρυξης της Θεσσαλονίκης, με την οποία αναγνωρίστηκε ότι το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκεται εντός της ΕΕ.
«Είκοσι χρόνια αργότερα, η δήλωση της συνόδου κορυφής ανανέωσε τη δέσμευση αυτή. Αυτή η δέσμευση δεν αποτελεί θέμα γεωγραφικής, αλλά γεωπολιτικής προτεραιότητας. Η ένταξη αυτών των κρατών στην Ένωση δεν αποτελεί απλή γεωγραφική επέκταση του εδάφους της ΕΕ. Ένταξη των βαλκανικών κρατών σημαίνει εμβάθυνση των πολιτικών και οικονομικών δεσμών, ενίσχυση της συλλογικής μας ασφάλειας και αναζωογόνηση της κοινής μας δέσμευσης για ένα δημοκρατικό μοντέλο κοινωνίας βασισμένο σε αξίες» είπε ο κ. Σχοινάς που τόνισε ότι πρόκειται για «ένα γενναίο και απαραίτητο βήμα μπροστά» ιδίως όπως ανέφερε, μετά τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, «όπου η στρατηγική μας σχέση με τα Δυτικά Βαλκάνια -που ανοίγει τον δρόμο για την προσχώρησή τους στην ΕΕ- έχει καταστεί πιο κρίσιμη από ποτέ».
Στην ομιλία του ο Μαργαρίτης Σχοινάς μίλησε και για την έκθεση της ΕΕ, την πολιτική διεύρυνσης και την πρόοδο που έχει σημειώσει καθένα από τα υποψήφια κράτη-μέλη.
«Πρόκειται για μια πραγματικά ιστορική έκθεση, την πρώτη που αντικατοπτρίζει το ξεκάθαρο όραμά μας για τη διαδικασία διεύρυνσης. Ένα όραμα που αφορά όχι μόνο τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία, αλλά και την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τη Γεωργία. Τρεις χώρες που βρίσκονται στη πρώτη γραμμή της γεωπολιτικής αναταραχής κι όπου οι λαοί τους διαδηλώνουν με σύμβολο την ευρωπαϊκή σημαία» είπε ο κ. Σχοινάς επισημαίνοντας για τα σημεία προόδου που έχουν γίνει, ότι αναδεικνύουν την κατεύθυνση και την επιθυμία της Επιτροπής «για να συμπεριλάβουμε επιπλέον κράτη στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια».
Σε ό,τι αφορά τη στενή συνεργασία που αποτυπώνεται, όπως τόνισε, αντικατοπτρίζεται και στη μείωση της μεταναστευτικής πίεσης κατά μήκος της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων το 2023 αλλά και την διαρκή σύγκλιση αυτών των χωρών με το κοινοτικό κεκτημένο.
Ειδική αναφορά έκανε ο Μαργαρίτης Σχοινάς στην περίπτωση του Μαυροβουνίου όπου, όπως τόνισε, διαφαίνεται μια ιδιαίτερα ελπιδοφόρα εικόνα, καθώς μετά από λίγα χρόνια στασιμότητας των μεταρρυθμίσεων στο Μαυροβούνιο, υπάρχει εντυπωσιακή διακομματική πολιτική συναίνεση για τις μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ΕΕ, ιδίως όσον αφορά το κράτος δικαίου.
«Όπως επιβεβαιώθηκε εκ νέου στη δήλωση της Αθήνας, χρειαζόμαστε μια διαδικασία διεύρυνσης με φρέσκια ώθηση και στοχοπροσήλωση, η οποία θα είναι απτή και αξιόπιστη – αυτό, ωστόσο, θα πρέπει να συμβεί χωρίς παρακάμψεις σε ό,τι αφορά στις καθορισμένες προϋποθέσεις. Αυτό ήταν ξεκάθαρο και στην ανακοίνωση για την πρόοδο σε ό,τι αφορά στην πολιτική διεύρυνσης» είπε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μιλώντας ωστόσο για δύο ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές: τον πλήρη σεβασμό της δημοκρατίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, που αποτελεί προϋπόθεση για την προσχώρηση στην ΕΕ, όπως και ότι κανείς δεν μπορεί να «εισάγει» στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ανεπίλυτα διμερή ζητήματα με τους γείτονές του.
«Οποιαδήποτε οπισθοδρόμηση -όπως αυτή που έχουμε δυστυχώς παρατηρήσει στην περίπτωση της κράτησης του δημοκρατικά εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη και πλέον εκλεγμένου ευρωβουλευτή- ενέχει τον κίνδυνο υπονόμευσης της προόδου που έχει σημειωθεί όσον αφορά την ένταξή ενός κράτους στην ΕΕ», πρόσθεσε ο κ. Σχοινάς.
Για την Τουρκία ο κ. Σχοινάς, μίλησε για έναν βασικό εταίρο για τη σταθερότητα στην περιοχή, ενώ σε ό,τι έχει να κάνει με την μετανάστευση, αναφέρθηκε σε κοινές προσπάθειες με βάση τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016 που έχουν αποφέρει σε μεγάλο βαθμό αποτελέσματα, «σώζοντας ζωές στο Αιγαίο και μειώνοντας τις παράτυπες αφίξεις κατά τα τελευταία έτη».
Για την κρίση στα σύνορα του Έβρου τόνισε πως «αποτέλεσε σημαντική οπισθοδρόμηση και σοβαρή παραβίαση εμπιστοσύνης» ωστόσο συμπλήρωσε ότι πιστεύει πως «έχουν αντληθεί διδάγματα και ότι είναι δυνατή μια νέα φάση εποικοδομητικής συνεργασίας ΕΕ-Τουρκίας για τη μετανάστευση τόσο σε πολιτικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο».
Όσον αφορά τις πρόσφατες συναντήσεις του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τους ηγέτες της ΕΕ, μεταξύ άλλων και με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ανέφερε ότι «επιτρέπουν μια συγκρατημένη αισιοδοξία όσον αφορά την υπέρβαση των δυσκολιών και την απελευθέρωση του πλήρους δυναμικού της εταιρικής μας σχέσης», ενώ για τη στάση της Τουρκίας στις σχέσεις της με τη Ρωσία, αλλά και τις δηλώσεις σε συνέχεια της επίθεσης που εξαπέλυσε η Χαμάς κατά του κράτους του Ισραήλ, ανέφερε ότι «γεννούν ανησυχία και προβληματισμό» συμπληρώνοντας ότι «οι δυσκολίες αυτές αντικατοπτρίζονται και στο γεγονός ότι το ευρωπαϊκό πολιτικό μονοπάτι της Τουρκίας παραμένει στάσιμο, λόγω των πρόσφατων επιλογών της πολιτικής ηγεσίας της χώρας».
Στην ομιλία του ο Μαργαρίτης Σχοινάς αναφέρθηκε και στην ΕΕ ως γεωπολιτικό παράγοντα λέγοντας ότι αυτό που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια είναι η μετάβαση από την εποχή της γεωπολιτικής αφελείας της Ευρώπης στην εποχή της γεωπολιτικής αποφασιστικότητας.
«Η γεωπολιτική στροφή της ΕΕ έχει λάβει χώρα, όπως ανέμενε ο Jean Monnet, με αφορμή την αντιμετώπιση αλλεπάλληλων κρίσεων. Είδαμε ότι η Ευρώπη διαμορφώνεται δια πυρός και σιδήρου, όχι σε περιόδους ευημερίας. Παρότι οι πολέμιοί μας θα ήθελαν να σας κάνουν να πιστέψετε το αντίθετο, το brand name της Ευρώπης εξακολουθεί να χαίρει παγκόσμιου κύρους και αναγνώρισης. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι χώρες της ηπείρου επιδιώκουν να ενταχθούν στην ευρωπαϊκή οικογένεια» ανέφερε χαρακτηριστικά, μιλώντας για το παράδειγμα της πανδημίας και το μεγαλύτερο πρόγραμμα εμβολιασμού στην ιστορία, το ολοκληρωμένο ρυθμιστικό πλαίσιο για τη Μετανάστευση και το ‘Ασυλο, αλλά και την απόφαση για την έκδοση κοινού χρέους, στο πλαίσιο του σχεδίου Next Generation EU (800 δισ. ευρώ). «Αποδείξαμε ότι οι κρίσεις δεν υπονομεύουν, αλλά ενισχύουν την ολοκλήρωση της ΕΕ», είπε χαρακτηριστικά ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που επιπλέον αναφέρθηκε στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά και τις εξελίξις στη Μέση Ανατολή.
«Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, εντός λίγων ημερών, η ΕΕ κατέρριψε κάθε ταμπού σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, στην προμήθεια όπλων για την Ουκρανία και στην ενεργοποίηση της οδηγίας για προσωρινή προστασία (από την οποία επωφελήθηκαν 4 εκατομμύρια Ουκρανοί πρόσφυγες) δείξαμε γρήγορα αντανακλαστικά. Και, πιο πρόσφατα, είδαμε την Ευρώπη να υιοθετεί μια ξεκάθαρη στάση σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Καταδικάζοντας απερίφραστα την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς, και ενισχύοντας την ανθρωπιστική μας βοήθεια προς τους αμάχους στην Παλαιστίνη. Επιδιώκοντας, μέσω όλων των δυνατών διαύλων, την επίλυση του ζητήματος, στη βάση της λύσης των δύο κρατών, την οποία η ΕΕ διαχρονικά υποστηρίζει. Και, ίσως πάνω απ’όλα, σε έναν κόσμο αβέβαιο, η Ευρώπη παραμένει πυλώνας σταθερότητας και αξιών, υπέρμαχος του κράτους δικαίου και της διεθνούς συνεργασίας».
Ο κ. Σχοινάς μιλώντας για την τελευταία τετραετία, ανέφερε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση «πλέει σε ταραχώδη νερά» και πως «η τρικυμία φαίνεται να αποτελείται από αλλεπάλληλα και απρόβλεπτα κύματα, που δοκιμάζουν τη συνοχή και τη δυνατότητά μας να προσαρμοστούμε στις αλλαγές» προσθέτοντας ότι η θύελλα αυτή δεν πρόκειται να καταλαγιάσει στο άμεσο μέλλον.
«Κι όμως. Όχι μόνο στεκόμαστε ακόμα όρθιοι, αλλά έχουμε σημειώσει μια σειρά από επιτυχίες που εμπλουτίζουν το raison d’ être της Ένωσής μας» είπε ο Μαργαριτης Σχοινάς, συμπληρώνοντας οτι «έχουμε επιλέξει την οδό της αποφασιστικότητας, της ηθικής σαφήνειας και του ρεαλισμού» και πως η γεωπολιτική αφύπνιση της ΕΕ είναι κάτι περισσότερο από μια φιλοδοξία. Αποτελεί πλέον πραγματικότητα.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαικής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής αναφέρθηκε στο στόχο «μιας ολοένα σοφότερης Ένωσης, που μαθαίνει από τα λάθη της χωρίς όμως να αμφισβητεί ποτέ τις δυνατότητές της» η οποία όπως τόνισε «παραμένει σταθερή στην πορεία της, παρά τα κύματα και τις ταραχές που απειλούν να την αποπροσανατολίσουν».
