Με την υφυπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Σοφία Βούλτεψη, να δηλώνει ότι για πρώτη φορά στη χώρα εφαρμόζεται αποτελεσματικό πλαίσιο προστασίας για τους ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες, το οποίο έχει εξασφαλίσει την συμφωνία των Διεθνών Οργανισμών και της Κοινωνίας των Πολιτών και την Αντιπολίτευση να καταψηφίζει καταλογίζοντας παραλείψεις και κενά, ψηφίστηκε από την Ολομέλεια το νομοσχέδιο για το «Εθνικό Σύστημα Επιτροπείας και Πλαίσιο Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων».
Η Σοφία Βούλτεψη, επισήμανε ότι ο νόμος της προηγούμενης κυβέρνησης δεν εφαρμόστηκε, κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι όχι μόνο δεν γνώριζε πόσα ασυνόδευτα παιδιά εξαφανίζονταν, αλλά ούτε πόσα βρίσκονταν στη χώρα με αποτέλεσμα να ζουν εγκαταλειμμένα στην κόλαση της Μόριας, στις φαβέλες της Σάμου, στα αστυνομικά τμήματα και άστεγα στην ενδοχώρα.
“Αλλά δεν προλάβατε! Και δεν προλάβατε ούτε τον επόμενο χρόνο ως τις εκλογές του 2019. Και τελικά επί πάνω από τέσσερα χρόνια κοιμόσασταν ήσυχοι, ενώ τα παιδιά έπεφταν καθημερινά θύματα της ζοφερής κατάστασης στην οποία τα υποχρεώνατε να ζουν. Δεν προλάβατε από το 2015 ως το 2018 που ψηφίσατε τον νόμο σας και μετά δεν προλάβατε για άλλον έναν χρόνο μετά την ψήφιση του νόμου σας, ο οποίος έμεινε στα χαρτιά” είπε προς την πτέρυγα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και αντιπαρέβαλε: “Εμείς, όμως, προλάβαμε. Προλάβαμε να βρούμε τα παιδιά και να τα τοποθετήσουμε σε δομές, να τα βγάλουμε από τα αστυνομικά τμήματα, να αυξήσουμε τις θέσεις φιλοξενίας κατά 1.000, να δημιουργήσουμε τον Εθνικό Μηχανισμό Επείγουσας Ανταπόκρισης, που από την 1η Ιανουαρίου ως τις 19 Ιουνίου 2022 έλαβε και ικανοποίησε 2.596 αιτήματα, από τα οποία τα 596 αφορούσαν Ουκρανούς πολίτες. Προλάβαμε να μετεγκαταστήσουμε 1.235 ασυνόδευτα ανήλικα σε 13 ευρωπαϊκές χώρες, ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2020 και υλοποιήθηκε εξ ολοκλήρου μέσα στην πανδημία με κλειστά αεροδρόμια και περιορισμένο αριθμό πτήσεων. Προλάβαμε να δημιουργήσουμε με την UNICEF ένα σύστημα άτυπης εκπαίδευσης γέφυρα με την τυπική για την ομαλή μετάβαση των παιδιών στο δημόσιο σχολείο. Η σχολική χρονιά που μόλις τελείωσε ήταν η καλύτερη σχολική χρονιά για παιδιά πρόσφυγες από την αρχή της προσφυγικής κρίσης, με πάνω από το 90% των παιδιών να φοιτούν στα σχολεία – ο μεγαλύτερος που σημειώθηκε ποτέ και χωρίς κοινωνικές εντάσεις”.
Καθώς η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ, Θεανώ Φωτίου αμφισβήτησε τα λεγόμενα της αρμόδιας υφυπουργού και επέμεινε ότι ο νόμος της προηγούμενης κυβέρνησης εξασφάλιζε το απαραίτητο προστατευτικό πλαίσιο για τους ασυνόδευτους ανήλικους, η κα Βούλτεψη καταλόγισε “πανικό” στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ο οποίος προκλήθηκε από το γεγονός ότι οι φορείς που εξέθεσαν τις απόψεις τους στην Επιτροπή καλωσόρισαν το νομοσχέδιο της ΝΔ και κατέγραψαν την θέση ότι ο προηγούμενος νόμος ήταν μη εφαρμόσιμος, ανάφεραν ότι τώρα δημιουργείται ένα αποτελεσματικό και ευέλικτο εθνικό σύστημα επιτροπείας βασισμένο στο βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, εκθείασαν τον Εθνικό Μηχανισμό Επείγουσας Ανταπόκρισης, υπογράμμισαν ότι πολλά ζητήματα παρέμεναν αρρύθμιστα είτε ρυθμίζονταν με τρόπο κατακερματισμένο και αποσπασματικό, τόνισαν ότι η έλλειψη της ευελιξίας είχε κατά το παρελθόν αποτρέψει την εφαρμογή του θεσμού, μίλησαν για αξιόπιστη και βιώσιμη λύση, για θετικό βήμα, που προσδίδει διοικητική συνέπεια και συνέχεια σε ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα, είπαν ότι πολλές από τις προτάσεις τους υιοθετήθηκαν και θεωρούν και τελικά χαιρέτισαν τη νομοθετική πρωτοβουλία μας για την εφαρμογή επί της ουσίας μιας συστηματικής επιτροπείας των ασυνόδευτων ανηλίκων.
“Βρίσκεστε σε κατάσταση άρνησης της πραγματικότητας. Και αυτό είναι ό,τι χειρότερο για την πολιτική” είπε και προσέθεσε ότι το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι δεν αντέχει ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αφού διαπίστωσε ότι η κατάσταση των ασυνοδεύτων στην Ελλάδα ήταν απαράδεκτη, αποφάσισε να αναλάβει δράση και να θέσει τα παιδιά αυτά υπό την προστασία του, δίνοντας εντολή να δημιουργηθεί η Ειδική Γραμματεία Ασυνόδευτων Ανηλίκων.
“Υποστηρίζετε ότι δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα. Μα αν δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα, τότε γιατί, μετά την δημιουργία της Ειδικής Γραμματείας, τον Μάρτιο του 2020 και κατά την μεγαλύτερη επιχείρηση εντοπισμού και διάσωσης ασυνόδευτων παιδιών που ζούσαν σε επισφαλείς συνθήκες εντοπίσαμε και διασώσαμε 5.500 παιδιά; Γιατί, αφού επί ΣΥΡΙΖΑ όλα πήγαιναν μια χαρά με το ΕΚΚΑ αφήνατε όλα αυτά τα παιδιά απροστάτευτα στα νησιά, το ένα τρίτο σε επισφαλείς συνθήκες ή αστεγία στην ενδοχώρα και τα υπόλοιπα σε δομές. Αν τα είχατε όλα υπό έλεγχο, τότε γιατί χρειάστηκε να μεταφέρουμε 2.000 ασυνόδευτα που βρίσκονταν στα νησιά και στον Έβρο, εκτεθειμένα σε κάθε είδους κίνδυνο; Γιατί τον Σεπτέμβριο του 2020, στη μεγάλη φωτιά της Μόριας, χρειάστηκε να μεταφέρουμε μέσα σε ένα βράδυ τα τελευταία 450 παιδιά που είχαν μείνει εκεί; Και αφού εσείς είστε τόσο φιλεύσπλαχνοι, για ποιον λόγο διατηρούσατε τον επαίσχυντο θεσμό της προστατευτικής φύλαξης και βρήκαμε 331 ασυνόδευτα παιδιά να κατοικούν στα αστυνομικά τμήματα; Εμείς, με το άρθρο 43 του νόμου 4760/2020 καταργήσαμε την προστατευτική φύλαξη. Γιατί δεν είχαν γίνει αυτά πριν; Γιατί δεν είχαν γίνει επί των ημερών σας; Γιατί δεν δημιουργήσατε νέες θέσεις φιλοξενίας, ώστε να μπορούν να μεταφερθούν εκεί τα παιδιά;”, διερτήθηκε προς τα έδρανα του ΣΥΡΙΖΑ η κ. Βούλτεψη.
Αναφερόμενη στην πρόσφατη ανακοίνωση που εξέδωσε ο ΣΥΡΙΖΑ για το θέμα, η υφυπουργός έθεσε προς την κ. Φωτίου το ερώτημα: “Είναι δυνατόν να συγκριθεί η δραματική κατάσταση που δημιουργήσατε το 2015 και 2016 με την κατάσταση που παραλάβατε από την κυβέρνηση Σαμαρά; Όταν, λοιπόν, έχουμε μόλις 311 αιτήσεις ασύλου από παιδιά, για ποιον λόγο να είχαμε πάνω από 380 θέσεις φιλοξενίας; Μας περίσσευσαν χρήματα; Συγκρίνεται ο αριθμός 6.245 με το ένα εκατομμύριο που φέρατε, ναι, με τα γενικά σας προσκλητήρια; Συγκρίνονται οι αιτήσεις ασύλου των 311 ασυνόδευτων με τα χιλιάδες πράγματι παιδιά που εσείς αφήνατε να κινδυνεύουν ανά την επικράτεια; Συγκρίνεται το αίσχος της Ειδομένης και η αφόρητη κατάσταση στις ζούγκλες των καταυλισμών με αυτό που παραλάβατε από την κυβέρνηση Σαμαρά και αυτό που βλέπουμε με κυβέρνηση Μητσοτάκη; Και βέβαια, δεν παραδώσατε 2.250 θέσεις φιλοξενίας. Τον Νοέμβριο του 2019 οι θέσεις φιλοξενίας ήταν 1.376. Σήμερα, έχουν αυξηθεί σε σχεδόν 2.500. Ψέματα και σ’ αυτούς τους αριθμούς. Λέτε ότι έναν χρόνο μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη ΝΔ, ο αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων είχε αυξηθεί κατά 30% σε σχέση με αυτά που μας παραδώσατε. Και περισσότερο θα έλεγα. Διότι απλά είχατε αφήσει τα παιδιά στους δρόμους και στις ζούγκλες. Πώς μπορούσατε να μας τα παραδώσετε; Εμείς τα βρήκαμε και τα σώσαμε”.
Σχετικώς με τα αναφερόμενα στην ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ για την απόφαση του ΕΔΔΑ για το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι, η κ. Βούλτεψη κατηγόρησε την αξιωματική αντιπολίτευση για θράσος και είπε ότι των ημερών του έγιναν δύο ναυάγια στο Φαρμακονήσι: Στις 13 Σεπτεμβρίου 2015 με 34 νεκρούς (ανάμεσά τους τέσσερα βρέφη και ένδεκα παιδιά) και στις 13 Δεκεμβρίου 2015, με 13 νεκρούς από τους οποίους 7 παιδιά. Και ακόμη στις 29 Οκτωβρίου 2015, στον Μόλυβο, είχαμε ένα από τα μεγαλύτερα ναυάγια στα ελληνικά χωρικά ύδατα, με 60 νεκρούς.
Ακόμη καταλόγισε στον ΣΥΡΙΖΑ ότι κατασκευάζει μια “βορβορώδη επικαιρότητα” και επικαλέστηκε το hashtag «πού είναι τα παιδιά;», που, όπως είπε, δημιούργησαν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή μια καταγγελία που βρίσκεται υπό διερεύνηση αλλά αφορά το 2017, δηλαδή επί ΣΥΡΙΖΑ. “Είναι δυνατόν η συγκεκριμένη καταγγελία να αφορά την δική σας περίοδο και τώρα να προβαίνετε σε άθλια υπονοούμενα για εμάς; Και επιτέλους, είναι δυνατόν να ταυτίζετε μια ολόκληρη παράταξη, ένα κόμμα που κυβερνά με την ψήφο του ελληνικού λαού με τους βιαστές; Και δεν μου λέτε; Θυμάστε τον μεγάλο και πολύ Βέλγο καλλιτέχνη Γιαν Φαμπρ τον οποίο ο τότε υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς, έφερε το 2016 και του ανέθεσε την διεύθυνση του Ελληνικού Φεστιβάλ; Δύο χρόνια μετά, το 2018, πρώην συνεργάτες του κατήγγειλαν συστηματικές πράξεις «παρενόχλησης», ταπεινώσεις, προσβολή της αιδούς και εκβιασμούς σεξουαλικού χαρακτήρα. Ο Φαμπρ παραπέμφθηκε σε δίκη και τον περασμένο Απρίλιο καταδικάστηκε σε φυλάκιση 18 μηνών με αναστολή από δικαστήριο της Αμβέρσας. Στη δίκη οι καταγγέλλουσες μίλησαν για φωτογραφίσεις ερωτικού χαρακτήρα μερικές από τις οποίες τελείωναν με ερωτικές πράξεις. Αυτός ο άνθρωπος είχε γίνει δεκτός από τον κ. Τσίπρα. Ιδού και οι φωτογραφίες! Τι πρέπει να πούμε τώρα εμείς; Ότι ο Τσίπρας γνώριζε τις «δραστηριότητες» του Φαμπρ; Εμείς δεν το είπαμε – αντίθετα η καταδίκη του Φαμπρ για πράξεις σεξουαλικής βίας πέρασε εντελώς απαρατήρητη. Παρά το γεγονός ότι τον καιρό που ο Φαμπρ, ελέω ΣΥΡΙΖΑ, βρισκόταν ανάμεσά μας είχε ήδη ξεσπάσει σάλος και για την βάναυση συμπεριφορά του απέναντι στα ζώα, όταν πετούσε τρομαγμένες γάτες στον αέρα λέγοντας ότι κάνει τέχνη. Τότε δεν είχατε πει το παραμικρό” είπε η κ. Βούλτεψη.
Η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ
Η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, Θεανώ Φωτίου έκανε λόγο για ένα μόρφωμα που δεν στοχεύει στο βέλτιστο συμφέρον των ασυνόδευτων ανήλικων, αλλά στη δημιουργία μιας «νομοθετικής βιτρίνας» για να κρύψει το σκοπό της ΝΔ να «νίψει τας χείρας της» ως κυβέρνηση, δίνοντας σαφές μήνυμα στο ακροδεξιό της ακροατήριο κι από την άλλη σε όλους τους κατατρεγμένους και τα παιδιά ότι η Ελλάδα δεν επιθυμεί να είναι γι΄ αυτά καταφύγιο.
Περιέγραψε δε το νομοσχέδιο σαν ένα “πολυδαίδαλο και πολυπρόσωπο σύστημα που χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα”, αφού – όπως υποστήριξε – ούτε προστατεύονται οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, αλλά ούτε και το κράτος γνωρίζει την κατάστασή τους. Ανέφερε ότι δημιουργείται άλλο ένα παράλληλο κύκλωμα, από κάθε λογής φορείς ιδιωτικού δικαίου (Σωματεία, ΑΜΚΕ, ΝΠΙΔ, ΜΚΟ κ.λπ) για την παροχή υπηρεσιών συνοδείας στους ασυνόδευτους ανήλικους κατά τη μετακίνησή τους, δηλαδή κάθε παιδί μπορεί εν δυνάμει να έχει και έναν Εντεταλμένο Επιτροπείας και έναν Συνοδό, κάτι που ερμηνεύεται ως ένα μέσο για να προσληφθούν επιπλέον ημέτεροι. “Δεν υπάρχει έλεγχος, ούτε δίκτυο παρακολούθησης και αξιολόγησης από το κράτος. Πρόκειται για το μεγάλο «πάρτι» διασπάθισης δημόσιου χρήματος μέσω ΜΚΟ σε ημετέρους εις βάρος του συμφέροντος των παιδιών”, είπε η κ. Φωτίου, η οποία αιτιολογώντας την αρνητική ψήφο του κόμματός της είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ καταψηφίζει διότι το νομοσχέδιο της Επιτροπείας είναι ένα συνονθύλευμα διατάξεων χωρίς συνοχή, που θα φέρουν χαώδη κατάσταση στην Επιτροπεία, με αποτέλεσμα ο θεσμός να ακυρωθεί στην πράξη, διότι καταπατά όλα τα δικαιώματα των ασυνόδευτων ανήλικων προσφυγόπουλων και διότι το κράτος αποποιείται των ευθυνών του και βάζει σε νέες περιπέτειες παιδιά κατατρεγμένα από τον πόλεμο και την πείνα.
Ο Νότης Μηταράκης
Σε μια σύντομη παρέμβαση, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, τόνισε ότι νομοσχέδιο έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο κενό που άφησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στο ευαίσθητο θέμα της προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων, καθώς οι διατάξεις της νομοθεσίας που ψήφισε δεν εφαρμόστηκαν ποτέ και ανέφερε ότι αυτό το νομοσχέδιο προσφέρει και προστασία στην ευαίσθητη αυτή ομάδα και τον απαραίτητο μηχανισμό ελέγχου όλης αυτής της δομής.
Προσέθεσε ότι οι σημερινές διατάξεις έρχονται σε συνέχεια των πολύ σοβαρών θετικών μεταβολών που έγιναν την τριετία 2019 – 2022 στην προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων, όπως η δημιουργία της Ειδικής Γραμματείας για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανηλίκων, η ομαλή ολοκλήρωση του προγράμματος μετεγκατάστασης 1.251 παιδιών σε 13 άλλες χώρες της ΕΕ, η κατάργηση της κράτησης ανηλίκων σε αστυνομικά τμήματα, η κατάργηση της παραμονής ανηλίκων σε δομές τύπου Μόριας και η ταυτόχρονη ενίσχυση της δυναμικότητας του συστήματος μακροχρόνιας φιλοξενίας, η αποτελεσματική λειτουργία δομών φιλοξενίας και εποπτευόμενων διαμερισμάτων ημιαυτόνομης διανομής, η δημιουργία του εθνικού μηχανισμού επείγουσας ανταπόκρισης καθώς και η υλοποίηση προγραμμάτων μεντόρων και άλλων υποστηρικτικών δράσεων για την ομαλή ένταξη ασυνόδευτων ανηλίκων στην ελληνική κοινωνία. Εξάλλου, αναφέρθηκε συνολικά στην μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης, η οποία, όπως είπε, φέρνει αποτελέσματα τα οποία αντικατοπτρίζονται τόσο στην ουσιαστική μείωση των ροών όσο και στον δραστικό περιορισμό των επιπτώσεων της κρίσης στις τοπικές κοινωνίες. Ειδικότερα ανέφερε ότι οι ροές το 2021 ήταν οι χαμηλότερες της δεκαετίας με 8.745 αφίξεις σε σχέση με το 1 εκατ. το 2015 ή με 72.000 το 2019 ενώ εκτίμησε ότι και φέτος οι αφίξεις θα είναι οι δεύτερες χαμηλότερες της δεκαετίας παρά την πίεση που δέχεται η χώρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι διαμένοντες στα νησιά σήμερα είναι 2.370 από 41.000, έχουν μείνει 34 δομές σε όλη τη χώρα από τις 121 που λειτουργούσαν, ενώ οι εκκρεμείς υποθέσεις ασύλου είναι πλέον 35.000 από 202.000 που ήταν το 2019. Ακόμη ο αρμόδιος υπουργός ενημέρωσε ότι οι τοπικές κοινωνίες που λειτούργησαν τις δομές φιλοξενίας, στηρίχθηκαν με 73 εκατ. ευρώ.
Τα κόμματα
Η εισηγήτρια της Νέας Δημοκρατίας, Διονυσία-Θεοδώρα Αυγερινοπούλου τόνισε ότι το νομοσχέδιο δημιουργεί το κατάλληλο και επαρκώς προστατευτικό και παιδοκεντρικό νομικό πλαίσιο για την προστασία τους και θέτει τα θεμέλια για έναν ισχυρό θεσμό επιτροπείας, ο οποίος θα διακρίνεται από αποτελεσματικότητα, προσαρμοστικότητα, διαφάνεια και λογοδοσία, καθώς “η αμέλεια της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ να θεσπίσει ένα κατάλληλο πλαίσιο προστασίας για τα ασυνόδευτα παιδιά είχε καταστήσει τη χώρα μας ευάλωτη σε καταγγελίες για λόγους μη συμμόρφωσης με το ευρωπαϊκό κυρίως δίκαιο”. Ακόμη επισήμανε ότι θέτει το πλαίσιο για τους κανόνες και τις διαδικασίες που διέπουν το σύστημα φιλοξενίας των ασυνόδευτων ανηλίκων, υιοθετώντας μία προσέγγιση παιδοκεντρική βασισμένη στο σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού και την προστασία της παιδικής ηλικίας (γι αυτό καθίσταται απαραίτητη η αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου της Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων). Αναφέρθηκε ειδικά στην Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων (η οποία είναι κατεξοχήν κρατικός φορέας) που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού και τόνισε ότι διαθέτει ένα μεγάλο εύρος αρμοδιοτήτων, που αφορά τη μέριμνα για την αναζήτηση των μελών της οικογένειας του ανήλικου εντός του πλαισίου της αρχής της οικογενειακής ενότητας, την παραπομπή και τη συνοδεία τους σε κατάλληλα κέντρα φιλοξενίας, τη διαχείριση των αιτημάτων στέγασης, αλλά και τον έλεγχο της εφαρμογής των προδιαγραφών λειτουργίας αυτών των κέντρων φιλοξενίας, την παρακολούθηση και την τακτική αξιολόγηση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται από τα Κέντρα, τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, τη διασφάλιση της από κοινού στέγασης και συμβίωσης των αδελφών, τη μέριμνα και τη μετεγκατάσταση των ανηλίκων σε άλλα κράτη, τη συνεργασία με τους διεθνείς οργανισμούς και την ευαισθητοποίηση του κοινού και την ανάπτυξη εθελοντικών δράσεων, την εύρεση κατάλληλου επιτρόπου για τον ανήλικο, τη μέριμνα που πρέπει να δείχνει για την απρόσκοπτη άσκηση της επιτροπείας, αλλά και τη συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς του Υπουργείου Εργασίας και την ένταξη των ασυνόδευτων ανηλίκων στο Εθνικό Σύστημα Αναδοχής, διαμορφώνει την εθνική στρατηγική για την προστασία ασυνόδευτων ανηλίκων. “Σε αυτό το νομοσχέδιο περνάμε με επιτυχία τόσο τα αυστηρά τεχνοκρατικά κριτήρια που θέτουν οι ευρωπαϊκοί, διεθνείς και ελληνικοί θεσμοί, όσο και τα κριτήρια που θέτει ο καθένας από εμάς, ο κάθε γονέας, εκείνα τα κριτήρια της φροντίδας και της αγάπης για τα ασυνόδευτα παιδιά, που είναι παιδιά όλων μας”, κατέληξε η κ. Αυγερινοπούλου.
Εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, ο Γιώργος Καμίνης τόνισε ότι με το νομοσχέδιο αυτό η κυβέρνηση δεν διασφαλίζει την επαρκή και χωρίς διακοπές χρηματοδότηση του συστήματος Επιτροπείας των ασυνόδευτων ανηλίκων, ούτε διασφαλίζει ότι η ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών σε τρίτους φορείς δεν θα έχει ως αποτέλεσμα μια κατακερματισμένη, αποσπασματική και αντιφατική μεταξύ των διαφόρων φορέων πρακτική στα θέματα της επιτροπείας. Ο κ. Καμίνης καταλόγισε τόσο στην προηγούμενη κυβέρνηση, όσο και στην σημερινή ότι, παρά την σοβαρότητα του ζητήματος, ανέλαβαν νομοθετική πρωτοβουλία μόλις στο τρίτο έτος της θητείας τους, γι αυτό και ουδέποτε εφαρμόστηκε ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως υποστήριξε, σήμερα έχουμε ένα σύστημα κατακερματισμένο κι επειδή υπήρξε νομοθετικό κενό, δημιουργήθηκε μια de facto κατάσταση όπου διάφορες ΜΚΟ – οι περισσότερες αξιόλογες ωστόσο – ήλθαν να καλύψουν το κενό του κράτους, το οποίο δεν διαθέτει επαρκείς ελέγχους και προβλέπει επιτρόπους – ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ, ενώσεις προσώπων, ΜΚΟ, ΟΤΑ, σωματεία, ιδρύματα, χωρίς να απαιτείται και προηγούμενη εμπειρία, ενώ προσέθεσε ότι υπάρχουν σοβαρά κενά, δεν υπάρχει σύνδεση με τον θεσμό της αναδοχής και δεν προβλέπεται επίσης ο διορισμός Επιτρόπου κατά τη διαδικασία της άφιξης του ανηλίκου στα σύνορα. Τέλος, ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ εξήγησε ότι το κόμμα του θα ψήφιζε το νομοσχέδιο αν εξασφάλιζε μία ενιαία δημόσια πολιτική παιδικής προστασίας και μια σταθερή κρατική χρηματοδότηση επίσης που θα είχε ουσιαστικά κριτήρια επιλογής των επιτρόπων, ένα αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου και εποπτείας με καθημερινή παρουσία στη ζωή των παιδιών και συγκεκριμένες διαδικασίες αποτελεσματικής αξιολόγησης των οργάνων της επιτροπείας και κυρώσεις.
Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ, Μαρία Κομνηνάκα τόνισε ότι ενώ το σύστημα της επιτροπείας πρέπει να έχει αποκλειστικά δημόσιο χαρακτήρα, να ανήκει στην αποκλειστική ευθύνη του κράτους και να λειτουργεί προστατευτικά για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, τα κριτήρια αυτά όχι μόνον δεν υπηρετούνται, αλλά αντίθετα υπονομεύονται από το παρόν σχέδιο νόμου, όπως δεν υπηρετούνται στο σύνολό τους ούτε και από το προηγούμενο σύστημα επιτροπείας που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ειδικότερα υπογράμμισε το βασικό συμπέρασμα από τους πολυπλόκαμους μηχανισμούς, που προβλέπονται, και παρά τα μεγάλα λόγια παραμένει ότι ακόμα περισσότερο αποσύρεται το κράτος από την αποκλειστική ευθύνη που θα έπρεπε να έχει για τους ασυνόδευτους ανηλίκους και ακόμα περισσότερο παραδίδονται τα ζητήματα που αφορούν τη μέριμνα, τη φροντίδα του ανηλίκου, τη στέγαση, τη σίτιση, την εκπαίδευσή του, δηλαδή αυτό που περιλαμβάνει η επιτροπεία, στους ιδιώτες. Προσέθεσε πως οι ελάχιστες επιμέρους θετικές διατάξεις (όπως ο πληρέστερος περιορισμός του περιεχομένου και των καθηκόντων της επιτροπείας ή η σύσταση του Ενιαίου Εθνικού Μητρώου) δεν αναιρούν στο ελάχιστο τη βασική κατεύθυνση, που είναι η ανάθεση της φροντίδας αυτών των παιδιών στα ιδιωτικά συμφέροντα και παρατήρησε πως οι ρυθμίσεις, που αφορούν το σύστημα της επιτροπείας, είναι απαράδεκτες και επικίνδυνες, ενώ εξέφρασε διαφωνία με την τοποθέτηση των ανηλίκων στα “εποπτευόμενα διαμερίσματα ημιαυτόνομης διαβίωσης». Τέλος, η κ. Κομνηνάκα ανέφερε ότι με το νομοσχέδιο υπηρετείται και η μοιρασιά της «πίτας» των διάφορων χρηματοδοτήσεων και άλλων πακέτων ή των προγραμματικών συμβάσεων, ανάμεσα στις διάφορες ΜΚΟ, στους ΟΤΑ και σε διάφορους ιδιώτες.
Από την Ελληνική Λύση, ο Κωνσταντίνος Χήτας εξέφρασε την διαφωνία του κόμματός του με την μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης και είπε πως δεν είναι κατά της προστασίας των ανηλίκων, αντιτάσσεται όμως στον τρόπο που το κάνει αυτό με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Καταλόγισε στην κυβέρνηση ότι επιδίδεται σε προνόμια και παροχές προς τους μετανάστες, που δεν είναι αντίστοιχες με αυτές προς τους Έλληνες, δεν εξασφαλίζει τον έλεγχο ώστε να εξακριβώνεται η ηλικία των εισερχόμενων στη χώρα, που χαρακτηρίζονται ως ανήλικοι, συνεργάζεται με οργανώσεις κοινωνίας πολιτών, με ΜΚΟ, τις οποίες κατήγγειλε, με διεθνείς οργανισμούς, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ δαπανά εκατομμύρια, τα οποία πληρώνει ο ελληνικός λαός και δημιουργεί πάμπολες μονάδες εποπτείας και Κέντρα για την στέγαση και την σίτιση.
Με το παρόν “σχέδιο νόμου εισάγεται εκ νέου ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τη δημιουργία ενός συστήματος επιτροπείας ασυνόδευτων ανηλίκων, παρότι μέχρι σήμερα γνωρίζαμε από το 2018 ότι η ψηφισμένη νομοθεσία που υπήρχε επί ΣΥΡΙΖΑ δεν εφαρμόστηκε. Και τώρα πάτε να τροποποιήσετε ένα σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, που πιθανότατα θα οδηγήσει σε ακόμη δυστυχώς μεγαλύτερες καθυστερήσεις στο θέμα με τα ασυνόδευτα και χωρισμένα παιδιά” ανέφερε εκ μέρους του ΜέΡΑ25, η ειδική αγορήτρια, Μαρία Απατζίδη. Επισήμανε ότι αντιμετωπίζει τους ανήλικους απλώς σαν μετανάστες και υποστήριξε ότι δεν υπάρχει έλεγχος και εποπτεία ενώ το κράτος αποποιείται των ευθυνών του για να τις μεταφέρει στις ΜΚΟ και σε άλλα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού και δημόσιου δικαίου το έργο της εποπτείας των ασυνόδευτων ανηλίκων, δημιουργείται ένας πολυκερματισμός που εγείρει ζητήματα αποτελεσματικότητας και λείπουν απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας ώστε οι φορείς αυτοί να έχουν εξειδικευμένους ανθρώπους για να φέρουν εις πέρας την δύσκολη αποστολή. “Πρόκειται για ένα ακόμη νομοσχέδιο απαράδεκτο, που εμπορευματοποιεί ακόμη και την υπόθεση επιτροπείας των ασυνόδευτων ανηλίκων, που το κράτος αποποιείται των ευθυνών του, ώστε να δημιουργηθεί μια νέα αγορά υπηρεσιών”, κατέληξε.
Τροπολογία Μηταράκη
Εισηγούμενος την τροπολογία αρμοδιότητάς του, η οποία ενσωματώθηκε στο νομοσχέδιο, ο κ. Μηταράκης είπε ότι αφορά μια σημαντική πρωτοβουλία το γεγονός ότι εντάσσεται στον Κώδικα Νομοθεσίας για την υποδοχή, τη διεθνή προστασία πολιτών τρίτων χωρών και ανιθαγενών, η διάταξη για το Μητρώο Μελών ΜΚΟ, με στόχο να υπάρχει ατομική πιστοποίηση όσων εμπλέκονται στη διαχείριση του μεταναστευτικού. Σημείωσε ότι και αυτή η διάταξη της τροπολογίας και οι διατάξεις γενικότερα της Επιτροπείας θα ενταχθούν νομοτεχνικά στον υφιστάμενο Κώδικα, ώστε να υπάρχει πάντα ένα ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο που να αφορά την υποδοχή αιτούντων άσυλο. Επίσης, εισάγεται, στο πλαίσιο της γενικότερης ψηφιοποίησης της δημόσιας διοίκησης, η υποχρέωση ηλεκτρονικής υπογραφής των αποφάσεων των ανεξάρτητων επιτροπών προσφυγών, στη βάση ενός συνολικού προγράμματος ψηφιοποίησης του ασύλου που θα λειτουργήσει από το 2022, ώστε πλέον όλες οι διαδικασίες να γίνονται και ταχύτερα και έτσι να υπηρετείται ο στόχος του διαχωρισμού των προσφύγων από τους παράνομα εισελθόντες. Σχετικώς με τη φύλαξη εγκαταστάσεων, ρυθμίζονται θέματα εκπαίδευσης προσωπικού που υπηρετούν στις δομές αρμοδιότητας του υπουργείου, καθώς και τα όργανα ελέγχου κατά την είσοδο και την έξοδο από τις δομές με τους γενικούς κανονισμούς λειτουργίας. Επιπροσθέτως, προβλέπεται ότι οι δαπάνες μίσθωσης στρατοπέδων μπορούν να καλύπτονται και από τον τακτικό προϋπολογισμό και από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Ακόμη, ρυθμίζεται η πληρωμή 500 περίπου δαπανών του υπουργείου, οι οποίες εκτελέστηκαν κανονικά αλλά παραμένουν απλήρωτες από το 2015, συνολικού ύψους 4,5 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, συγχωνεύεται το ΕΣΚΕΣΜΑ με το ΕΝΦΕΣ και δημιουργείται ένα Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Ελέγχου και Επιτήρησης Συνόρων υπό τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη ως κέντρο διυπουργικής συνεργασίας. Με άλλη διάταξη, συστήνεται θέση υπευθύνου Προστασίας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στο Υπουργείο, με αρμοδιότητα την διερεύνηση καταγγελιών για φερόμενες παραβάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά την υποδοχή πολιτών τρίτων χωρών και τις διαδικασίες χορήγησης διεθνούς προστασίας σε αυτούς, καθώς και η διαβίβαση στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας όποιων ζητημάτων κρίνονται ότι χαίρουν περαιτέρω διερεύνησης. Περιγράφονται σε αυτό το άρθρο αναλυτικά τα κριτήρια επιλογής, καθώς και η αρμόδια Επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν και ο Συνήγορος του Πολίτη και ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Τέλος, με άλλη διάταξη συστήνεται Ειδική Επιτροπή για τη Συμμόρφωση με τα Θεμελιώδη Δικαιώματα, με αρμοδιότητα την παρακολούθηση διαδικασιών και τον έλεγχο εφαρμογής νομοθεσίας στους τομείς προστασίας των συνόρων και της χορήγησης διεθνούς προστασίας. Πρόκειται για μια ειδική Επιτροπή που απαρτίζεται από ανώτατα στελέχη των συναρμόδιων υπουργείων, αλλά και θεσμικούς φορείς όπως την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, την Εθνική Αρχή Διαφάνειας και τον Συνήγορο του Πολίτη.
