Η πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με δήλωση της εξέφρασε την αντίθεση της με την απόφαση της Τουρκικής κυβέρνησης, να μετατρέψει την Μονή της Κωνσταντινούπολης σε τζαμί, χαρακτηρίζοντας τη ως «πράξη συμβολικής βίας».
Αναλυτικά η δήλωση της ΠτΔ:
“Η απόφαση του Προέδρου της Τουρκίας να μετατρέψει σε τέμενος, μετά την Αγία Σοφία, και τη Μονή της Χώρας, την μοναδική αυτή Κιβωτό της Ορθοδοξίας, είναι μια πράξη συμβολικής βίας. Μια πράξη υπαγορευμένη από πολιτική αλαζονεία, πολιτισμική ανασφάλεια, θρησκευτική μισαλλοδοξία, που καταδικάζει έναν θησαυρό χριστιανικής τέχνης και πολιτισμικής ευγένειας στην αφάνεια. Μια πράξη που όχι μόνο παραβιάζει κατάφωρα τη Σύμβαση Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο και διακόπτει βάναυσα τον μακραίωνο διαπολιτισμικό διάλογο Ανατολής και Δύσης, αλλά κυρίως προσβάλλει τον βαθύ θρησκευτικό συμβολισμό του Μνημείου και πλήττει την πνευματική και αισθητική αρτιότητά του.
Γιατί η Μονή της Χώρας είναι ένας τόπος που καλεί σε εσωτερική ενατένιση, ένας τόπος ψυχικής μέθεξης και πνευματικής ανάτασης, ανεξάρτητα από πολιτισμικές, θρησκευτικές, γλωσσικές, κοινωνικές διαφορές. Ένας τόπος συγκίνησης μπροστά στην έκφραση της δημιουργικής πνοής των ανθρώπων που έζησαν αιώνες πριν από μας, μπροστά στην ιδιοφυή εκδήλωση μιας πίστης που αγκαλιάζει και τον πλαστουργό και τα πλάσματά του.
Όταν το 1948 αποκαλύφθηκαν τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες της Μονής της Χώρας ενόψει της μετατροπής της σε μουσείο, ήρθε στο φως ένας κόσμος άφατης ομορφιάς και χειροπιαστής ζωής. Η πιο ζωντανή και ευφρόσυνη αποτύπωση της συνάντησης του θείου με το ανθρώπινο ως προς την απεικόνιση, η πιο δημιουργική σύμπλευση του λόγιου με το λαϊκό στοιχείο ως προς την τεχνοτροπία: o βίος της Παρθένου και τα παιδικά χρόνια του Χριστού, η γενεαλογία και ο κύκλος των θαυμάτων Του, “τα πιο ωραία και συγκινητικά ψηφιδωτά”, σύμφωνα με τον Γιώργο Σεφέρη.
Πλαισιωμένες από τις πιο εκφραστικές μορφές αγίων και κοινών θνητών, φιλοτεχνημένες στις πιο θερμές αποχρώσεις, οι σκηνές του ορθόδοξου εορτολογίου που παρακολουθεί ο επισκέπτης να εκτυλίσσονται στο άνω τμήμα του ναού και στους θόλους του είναι υπέροχα δείγματα βυζαντινής τέχνης, μοναδικά σε ομορφιά και φυσικότητα.
Η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τέμενος θα καταστήσει απρόσιτα και ανεπίσκεπτα μερικά από τα λαμπρότερα ίχνη ενός σπουδαίου πολιτισμού, θα ακυρώσει την ιστορικότητα και την καίρια πολιτισμική λειτουργία του μνημείου και θα αφαιρέσει πολύτιμες ψηφίδες από την οικουμενική κληρονομιά της παγκόσμιας τέχνης”.
