Με τις τοποθετήσεις των εισηγητών ξεκίνησε στην επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, η συζήτηση και ψήφιση του σχεδίου νόμου του υπουργείου Οικονομικών με θέμα «Περιστολή του λαθρεμπορίου – Κύρωση του Πρωτοκόλλου για την εξάλειψη του παράνομου εμπορίου καπνού, διατάξεις περί κοινωφελών περιουσιών και σχολαζουσών κληρονομιών, διατάξεις για τα τέλη κυκλοφορίας και τα τέλη ταξινόμησης, κίνητρα για την προσέλκυση φορολογικών κατοίκων».
Κατά την επί της αρχής συζήτηση του σχεδίου νόμου, κοινή συνισταμένη όλων των εισηγητών των κομμάτων υπήρξε η ανάγκη πάταξης του λαθρεμπορίου, καθώς αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παράγοντες στέρησης εσόδων του κράτους, με μεγάλες επιπτώσεις στην οικονομία αλλά και την διοχέτευση επικίνδυνων για την δημόσια υγεία προϊόντων.
Ο εισηγητής της ΝΔ Σάββας Αναστασιάδης, ανέφερε χαρακτηριστικά πως, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εμπορίας Πετρελαιοειδών, τα ετήσια διαφυγόντα έσοδα από το λαθρεμπόριο καυσίμων υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 200 εκατ. ευρώ, οι αντίστοιχες απώλειες από το λαθρεμπόριο καπνικών προϊόντων υπολογίζονται σε 600 εκατ ευρώ και η λαθραία διακίνηση αλκοολούχων στερεί από το κράτος έσοδα 400 εκατ ευρώ ετησίως. Επεσήμανε ότι παράλληλα, έχουμε απώλειες και σε θέσεις εργασίας. Τόνισε ότι απαιτείται ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας, καθώς το έγκλημα της λαθρεμπορίας συνεχώς μεταβάλλεται σε δράσεις και μεθόδους. Το νομοσχέδιο αυτό, υπογράμμισε, πραγματοποιεί σημαντικές παρεμβάσεις στο νομοθετικό μας πλαίσιο με ενίσχυση του επιχειρησιακού σκέλους των συναρμόδιων υπηρεσιών, καθώς και τον εφοδιασμό τους με νέα, σύγχρονα εργαλεία για ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς τους. Παράλληλα, είπε, εισάγεται μια νέα δέσμη μέτρων και αυστηρών κυρώσεων. Ειδικότερα, εστίασε στην αναβάθμιση που επέρχεται με το σχέδιο νόμου στο Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο, όπου επεκτείνονται οι αρμοδιότητές του και σε προϊόντα όπως ο καφές και τα καπνικά, ενώ όλη αυτή η δομή τίθεται κάτω από την εποπτεία μιας διυπουργικής επιτροπής με επικεφαλής τον υπουργό Οικονομικών. Άλλα θέματα τα οποία πραγματεύεται το νομοσχέδιο είναι η δημιουργία ηλεκτρονικών μητρώων παρακολούθησης της εφοδιαστικής αλυσίδας, η καθιέρωση ηλεκτρονικού συστήματος ταυτοποίησης στα αλκοολούχα ποτά με βάση την παρτίδα, το Μητρώο παραγωγής και διακίνησης καυσίμων με βάση της δεξαμενές και τα βυτιοφόρα, η αυστηροποίηση των μέτρων για νόθευση καυσίμων, η εφαρμογή του ηλεκτρονικού συστήματος εισροών-εκροών και του μοριακού ελέγχου για το υγραέριο, η αστικοποίηση των ποινών για παράβαση του κανονισμού γεωεντοπισμού (GPS) σε βυτιοφόρα οχήματα και σε πλωτά εφοδιαστικά μέσα.
Πολύ σημαντικές χαρακτήρισε ο κ. Αναστασιάδης και τις παρεμβάσεις που θεσπίζονται και για τα καπνικά προϊόντα, όπως και την κύρωση του σχετικού πρωτοκόλλου Σχετικά με τις διατάξεις που αφορούν το νέο υπολογισμό των τελών κυκλοφορίας, ανέφερε πως αυτές είναι επιβεβλημένες μετά τις αποφάσεις της Ε.Ε. ώστε ο υπολογισμός αυτός να γίνεται με βάση τους εκπεμπόμενους ρύπους, ενώ αναφορικά με τις διατάξεις που αφορούν την προσέλκυση φορολογικών κατοίκων αλλοδαπών είπε πως αυτές έρχονται να βοηθήσουν τον εθνικό στόχο για προσέλκυση επενδύσεων. Πρόκειται είπε για ένα μεταρρυθμιστικό νομοσχέδιο με εθνικές διαστάσεις.
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Τρύφων Αλεξιάδης, ανέφερε πως ενώ στο θέμα της πάταξης της λαθρεμπορίας συμφωνούν όλα τα κόμματα και θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα μέτωπο συναίνεσης και εκπομπής ισχυρού μηνύματος στους λαθρέμπορους και φοροφυγάδες, η κυβέρνηση κατέθεσε ένα νομοσχέδιο που παρέμεινε μονάχα 15 ημέρες σε διαβούλευση και είχε περίπου τα μισά άρθρα. Από την ημέρα κατάθεσής του στην Βουλή μέχρι την σημερινή συζήτηση, δεν υπήρξε αρκετός χρόνος για μελέτη του. Αυτά, είπε, τα κάνει κάποιος που δεν θέλει ουσιαστικό διάλογο. Στο ίδιο δε, πνεύμα, Ζήτησε να μην υπάρξουν «περίεργες» υπουργικές τροπολογίες που να έρθουν μέχρι την συζήτηση και ψήφισή του στην Ολομέλεια.
Επί της ουσίας, ο κ. Αλεξιάδης παρατήρησε πως το νομοσχέδιο είναι στην πραγματικότητα 5 νομοσχέδια στην συσκευασία του ενός, καθώς καθένα από τα κεφάλαιά του είναι ένα αυτοτελές νομοσχέδιο με τεράστια θέματα που ρυθμίζονται. Ειδικά για τις σχολάζουσες περιουσίες και τα ιδρύματα, επισήμανε ότι διέπονται από νόμο του 1920. Για τα θέματα αντιμετώπισης του λαθρεμπορίου σε καύσιμα και καπνικά, αναγνώρισε ότι υπάρχουν ζητήματα που θα πρέπει να συζητηθούν, υπενθυμίζοντας ότι το Συντονιστικό Κέντρο θεσπίστηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Ανέφερε πως η Βουλή θα πρέπει να έχει λόγο σχετικά με την στρατηγική των ελέγχων και όχι να είναι οι τελευταίοι στα χέρια μιας ανεξάρτητης αρχής. Να μην υπάρχουν κομματικές παρεμβάσεις σε τελωνειακές και ελεγκτικές υπηρεσίες και φωτογραφικές τροπολογίες όπως αυτές που είδαμε στο παρελθόν. Χρειάζεται είπε, εθνικός διάλογος για αυτά τα ζητήματα, καθώς από φοροδιαφυγή και λαθρεμπόριο χάνουμε ετησίως 15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων πάνω από 6 δισ. προέρχονται από ΦΠΑ. Παρατήρησε ότι και στο παρελθόν υπήρχαν πολύ καλά νομοθετήματα, αλλά ως αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών διαπίστωσε ότι έλειπαν οι υπουργικές Αποφάσεις προκειμένου αυτά να είναι εφικτό να λειτουργήσουν. Ζήτησε να υπάρξουν διευκρινήσεις σχετικά με τα κίνητρα για την προσέλκυση φορολογικών κατοίκων, λέγοντας πως “εδώ μας γεννιούνται προβληματισμοί, καθώς η χώρα στον τομέα αυτό διεκδικεί συγκεκριμένα πράγματα από την Ε.Ε. – και εάν τώρα εμείς ανοίξουμε τέτοια θέματα ποιο θα είναι το αντεπιχείρημά μας;”.
Ο εισηγητής της μειοψηφίας αναφέρθηκε τέλος και στην τροπολογία που έχει καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ στο νομοσχέδιο σχετικά με την διαγραφή των προστίμων που έχουν επιβληθεί για την «εκπρόθεσμη υποβολή καταστάσεων πελατών προμηθευτών (ΜΥΦ) έτους 2014». Στην αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας, αναφέρεται ότι αιτία αυτών των εκπρόθεσμων υποβολών ήταν οι «επανειλημμένες παρατάσεις, τον Ιανουάριο του 2016» που δόθηκαν εξ αιτίας «των πολλαπλών τεχνικών προβλημάτων που παρουσίαζε η τότε νέα ηλεκτρονική εφαρμογή». Για αυτό ζητείται τα πρόστιμα αυτά να διαγραφούν με απόφαση της ΑΑΔΕ.
Ο ειδικός αγορητής του ΚΙΝΑΛ, Βασίλης Κεγκέρογλου, σχολίασε πως το νομοσχέδιο αυτό «διακρίνεται από την απαισιοδοξία» καθώς ο Προϋπολογισμός του 2021 προβλέπει 15 εκατ. ευρώ έσοδα από την πάταξη του λαθρεμπορίου, δηλαδή μόλις ένα εκατ. περισσότερο από αυτό που προέβλεπε ο Προϋπολογισμός του 2020. Συνεπώς, είπε, ποια θα είναι η αποτελεσματικότητα που προβλέπετε ότι θα έχει αυτό το νομοσχέδιο; Ο βουλευτής επισήμανε ότι στην πράξη υπάρχουν πολύ μεγάλα ελλείμματα στην πάταξη του λαθρεμπορίου: Ενώ το σύστημα εισροών – εκροών στα καύσιμα έχει καθολική πλέον εφαρμογή, το σύστημα παρακολούθησης μέσω GPS σε βυτιοφόρα και σε πλωτά μέσα δεν εφαρμόζεται. Υπάρχουν, είπε, υπουργικές αποφάσεις που ακόμα δεν έχουν εκδοθεί, όπως και παλινδρομήσεις. Ζήτησε αυστηρότερες ακόμα ποινές και «καμία ελαστικότητα» σε πρατήρια καυσίμων, από αυτές που προβλέπονται στο νομοσχέδιο, όπως και σε κάθε άλλη δόλια παράβαση, καθώς και ενίσχυση και των 6 εμπλεκόμενων υπηρεσιών στην πάταξη του λαθρεμπορίου. Συμφώνησε στην δημιουργία όλων των ηλεκτρονικών Μητρώων, αλλά είπε ότι οι λαθρέμποροι, είτε δεν εγγράφονται σε αυτά, ή τα παρακάμπτουν νομότυπα. Κάλεσε να τεθεί στο τραπέζι της διαβούλευσης, εάν μπορεί και για το υγραέριο να μπει ο τρόπος υπολογισμού. Δήλωσε τέλος, ότι το ΚΙΝΑΛ είναι θετικό στις περισσότερες διατάξεις του νομοσχεδίου, αλλά για να εφαρμοστεί η νομοθεσία «χρειάζεται ισχυρή πολιτική βούληση και ολιστικό επιχειρησιακό σχέδιο αντιμετώπισης».
Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα ανέφερε ότι δεν αμφισβητούμε τις προθέσεις της κυβέρνησης ως προς την περιστολή του λαθρεμπορίου, όμως έχουμε σοβαρές αμφιβολίες κατά πόσο τέτοιου είδους μέτρα μπορούν να είναι αποτελεσματικά, καθώς η εμπειρία δείχνει ότι όλες οι ανάλογες παρεμβάσεις της τελευταίας 20ετίας δεν έχουν φέρει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Το θέμα είπε, δεν είναι μόνο η αναποτελεσματικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών, αλλά η διαπλοκή, η διαφθορά και το λαθρεμπόριο που αποτελούν τα παιδιά του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, της ελεύθερης αγοράς, της μεγιστοποίησης των κερδών και των συμφερόντων των μεγάλων ομίλων, που έχουν στην διάθεσή τους παράνομα και νόμιμα μέσα για να πολλαπλασιάζουν και να διακινούν τα κεφάλαια τους. Επισήμανε ότι η αποτελεσματικότητα των ελέγχων θα έπρεπε να γίνεται στην πηγή, και όχι αφού τα προϊόντα έχουν φτάσει στο τελικό σημείο πώλησής τους. Ο έλεγχος είπε, οφείλει να γίνεται μέσα στις μεγάλες εγκαταστάσεις και όχι στα πρατήρια – και σημείωσε ότι τόσο τα καύσιμα, όσο και ο καπνός, είναι δύο προϊόντα που οι φόροι αναλογούν πολύ πάνω από το ήμισυ της τελικής τους τιμής πώλησης, άρα αυτό αυξάνει το κίνητρο για το λαθρεμπόριο, καθώς οι φόροι κάνουν αυτά τα προϊόντα πολύ ακριβά για τα λαϊκά στρώματα. Τέλος, η βουλευτής χαρακτήρισε «πρόκληση» τις διατάξεις με τα κίνητρα για την προσέλκυση φορολογικών κατοίκων για τους μισθωτούς, του αυτοαπασχολούμενους, τους συνταξιούχους που σήκωσαν τα βάρη τα προηγούμενα χρόνια της οικονομικής κρίσης και θα έπρεπε να είχαν και αυτοί την ίδια φορολογική έκπτωση.
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Κωνσταντίνος Χήτας, είπε πως δυστυχώς «η Ελλάδα είναι ο παράδεισος πάσης φύσεως λαθρεμπορίου, τσιγάρων, καυσίμων μέχρι και ανθρώπων…». Ο κ. Χήτας υποστήριξε ότι από αλλοδαπούς που βρίσκονται στην χώρα μας, έχουμε έξαρση σε κυκλώματα και νέες «πιάτσες» που δημιουργούν καθημερινά στα καλύτερα σημεία των πόλεων και πωλούν λαθραία τσιγάρα. Πελατεία τους, είπε, είναι τόσο ομοεθνείς τους όσο και Έλληνες, που η ανέχεια τους αναγκάζει να αναζητήσουν φθηνότερα προϊόντα. Επικαλούμενος διεθνή έκθεση, ανέφερε ότι η πανδημία ευνοεί την διακίνηση λαθραίων τσιγάρων. Επεσήμανε ότι οι λαθρέμποροι έχουν βρει νέες «διαδρομές» χωρών για να παρακάμπτουν τα εθνικά lock down και μεταξύ άλλων ζήτησε να υπάρξει συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, γιατί οι λαθρέμποροι εκμεταλλεύονται την «ευελιξία» της τεχνολογίας. Η Ελλάδα είπε, καταδεικνύεται από έρευνες ως χώρα «στόχος» για τους λαθρέμπορους καπνικών προϊόντων. Αναφορικά με την λαθρεμπορία καυσίμων, είπε ότι οι λαθρέμποροι έχουν χτίσει αυτοκρατορίες, είναι απλησίαστοι και αλεξίσφαιροι στους κρατικούς ελέγχους. Το ηλεκτρονικό σύστημα εισροών-εκροών θεσπίστηκε το 2010 και ακόμα χρειάζεται προσθήκες. Το λαθρεμπόριο καυσίμων, σημείωσε ο βουλευτής, δεν έχει στεγανά, συμβαίνει σε όλα τα στάδια της αλυσίδας, το θέμα είπε είναι να υπάρξει πραγματική βούληση. Σχετικά με τις διατάξεις για το λαθρεμπόριο στα αλκοολούχα, εξέφρασε ενστάσεις σχετικά με τα πριμ που προβλέπονται για την εξάρθρωση τέτοιων κυκλωμάτων. Επίσης, για τα τέλη κυκλοφορίας, είπε ότι θέση του κόμματός του είναι η μείωση ανάλογα με τους μήνες που συνεχίζονται τα περιοριστικά μέτρα στην κυκλοφορία λόγω της πανδημίας. Τέλος, σε σχέση με τη στάση του κόμματός του, ο κ. Χήτας επιφυλάχθηκε να τοποθετεί τελικά σχετικά με την ψήφιση του νομοσχεδίου στην ολομέλεια.
Ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ 25, Γιώργος Λογιάδης, ανέφερε ότι για την πάταξη του λαθρεμπορίου απαιτείται να δημιουργηθεί μια «ομπρέλα εφαρμογής αλγορίθμων» όπως αυτή που δημιουργήθηκε το 2015 από τον Γιάνη Βαρουφάκη, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών, και όχι αποσπασματικά μέτρα. «Κλειδί» είπε σε αυτή την προσπάθεια, είναι η «ιχνηλασιμότητα» της διακίνησης μέσω «ταυτοτήτων» που θα είναι καταγεγραμμένες σε ένα μητρώο. Ο βουλευτής αναρωτήθηκε, εάν μπορεί η ΑΑΔΕ να είναι ένας αμερόληπτος ελεγκτής, εάν θα μπορεί να ελέγξει έναν γερμανικό πολυεθνικό όμιλο όπως τον Έλληνα φορολογούμενο – και πρότεινε για λογαριασμό του κόμματός του, ένα συμβούλιο κληρωτών και αιρετών πολιτών, που θα αποτελούν ένα δημόσιο αμερόληπτο όργανο ελέγχου αποδεκτό από την κοινωνία. Σχετικά με τις διατάξεις για τα τέλη κυκλοφορίας, υπενθύμισε το σκάνδαλο γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας με τους ρύπους, ενώ για τις διατάξεις με τα κίνητρα φορολογικής κατοικίας αλλοδαπών, είπε ότι η κυβέρνηση ακολουθεί έναν διεθνή ανταγωνισμό εκπτώσεων που αναπτύσσεται, και που στην ουσία βοηθούν να γίνουν «αρπαχτές» από πολύ πλούσιους ανθρώπους. Παρ όλα αυτά, είπε, το νομοσχέδιο κινείται σε σωστή κατεύθυνση, αλλά θα επιφυλαχθούμε να τοποθετηθούμε τελικά στην ολομέλεια.
Η δεύτερη συνεδρίαση της επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής με την ακρόαση των κοινωνικών φορέων, αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί αύριο το πρωί, και το μεσημέρι να ακολουθήσει η ψήφιση του νομοσχεδίου επί της αρχής και η συζήτηση επί των άρθρων του – τη δε Δευτέρα να διεξαχθεί η δεύτερη ανάγνωσή του.
