«Ποτέ δεν είναι αργά για να μάθεις κιθάρα». Με αυτή τη φράση, σε μια πρόσκληση στο -αν όχι πολύ μακρινό, σίγουρα όμως πολύ διαφορετικό- 2017, η Εθνική Λυρική Σκηνή καλούσε όσους είναι άνω των 65 ετών να συμμετάσχουν σε ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που είχε ως στόχο να τους απομακρύνει από τη ρουτίνα της καθημερινότητας με την εκμάθηση κλασικής κιθάρας και τραγουδιού.
Τα μαθήματα, οι πρόβες και η συναυλία στον χώρο των προβών, παρουσία συγγενών και φίλων, σήμαναν το τέλος της πρώτης χρονιάς του εκπαιδευτικού προγράμματος «Κιθάρα Express», το οποίο αποδείχθηκε ένα από τα πλέον μακροχρόνια προγράμματα του οργανισμού έως σήμερα.
Επτά χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 2024, η κεντρική σκηνή της Λυρικής γέμισε με ήχους κιθάρας, χορό, ιστορίες και αγαπημένες συνταγές, από 55 συμμετέχοντες που βρέθηκαν στην… «Τρίτη Εφηβεία» τους, και η αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» υποδέχτηκε πλήθος θεατών που επιθυμούσαν να παρακολουθήσουν την μουσική παράσταση που προήλθε από την εμπειρία του «Κιθάρα Express», ολοκληρώνοντας έτσι τον -κατ’ αναγνώριση επιτυχημένο- επταετή κύκλο της.
Μια δημιουργική… «όαση»
«Ήταν μεγάλη έκπληξη η κεντρική σκηνή», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Καίτη Γιουβάννου, συμμετέχουσα στο πρόγραμμα. «Η ατμόσφαιρα που αποπνέει ο χώρος μόλις μπαίνεις είναι μαγευτική. Η ομάδα ήταν μεγάλη και η μαγεία ήταν το ότι μπήκαμε και παίξαμε όλοι μαζί. Ήταν στιγμή που αποκαλύπτονταν οι ευαισθησίες και οι αληθινές μας ιστορίες. Στη σκηνή μιλήσαμε για εμάς».
Για την κ. Γιουβάννου, η οποία συμμετείχε στο «Κιθάρα Express» από τα πρώτα χρόνια του, το πρόγραμμα αποδείχθηκε περισσότερη από μια απλή δραστηριότητα για την παρέλευση του χρόνου. «Ήταν μια όαση. Δεν είχα μουσικές γνώσεις, είχα συμμετάσχει σε χορωδίες και είχα καλό αυτί, αλλά ποτέ δεν είχα πιάσει κιθάρα. Ήταν μια μοναδική εμπειρία, όπως κι αν ‘σαι. Υπήρχε μια διάθεση για δημιουργία και επικοινωνία», εξήγησε.
Η μουσική παράσταση «Τρίτη Εφηβεία» ολοκλήρωσε εντυπωσιακά τον κύκλο του «Κιθάρα Express». «Λυπάμαι που κλείνει αυτός ο κύκλος. Ήταν μια δημιουργική απασχόληση και ήταν ευτυχία», δήλωσε η κ. Γιουβάννου.
Στην συζήτηση με την Κική Κέρζελη, υπεύθυνη σχεδιασμού και υλοποίησης του «Κιθάρα Express», είναι φανερό το κύριο στοιχείο επιτυχίας του προγράμματος, που δεν είναι άλλο από τη δημιουργία κοινότητας.
«Η κοινότητα που έχει σχηματιστεί μέσα από το πρόγραμμα, η μεγάλη κοινότητα του Κιθάρα Express, αναπτύσσεται τόσο εντός όσο και εκτός της τάξης, η οποία αποτελεί τον κύριο αντίκτυπο αυτού του προγράμματος», δήλωσε η κ. Κέρζελη και πρόσθεσε: «Σε μια εποχή που η αίσθηση του ανήκειν είναι όλο και πιο δύσκολη για όλες τις ηλικίες, η κοινότητα του Κιθάρα Express κατάφερε να συνδεθεί και να αναπτύξει κοινωνικούς δεσμούς, κυρίως μέσω του τραγουδιού και της μουσικής. Είναι γνωστό ότι η μουσική ενώνει τους ανθρώπους και αυτή η σύνδεση μεταφέρθηκε και σε άλλες πτυχές της κοινωνικής και προσωπικής ζωής των μελών μας, παραμένοντας το πιο σημαντικό επίτευγμα του Κιθάρα Express».
Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα βίωσαν και την δυσκολία της πανδημίας και της καραντίνας. Όπως περιγράφει η κ. Κέρζελη, η ανακοίνωση των μέτρων και η διακοπή των μαθημάτων υπήρξε «συγκλονιστική» και τα μέλη της ομάδας αμέσως εκδήλωναν την επιθυμία να παραμείνουν κοντά, έστω και σε άτυπο περιβάλλον.
«Αυτή ήταν η πιο δύσκολη στιγμή του Κιθάρα Express, στην αρχή της καραντίνας, αφού όλα τα αρνητικά συναισθήματα συγκεντρώνονταν στην ομάδα και η διαχείρισή τους μέσω των οθονών ήταν συνεχής πρόκληση», ποιητικά ανέφερε.
Ωστόσο, γρήγορα βρέθηκε ένας τρόπος με έναν συνδυασμό συγχρονισμένης και ασύγχρονης εκπαίδευσης, μέσω εβδομαδιαίων βίντεο εκμάθησης του υλικού, διαδικτυακών συναντήσεων σε πλατφόρμες και τηλεφωνικών επικοινωνιών για τα μέλη που δεν είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο.
«Αυτή η προσπάθεια να διατηρηθεί η κανονικότητα στην ομάδα και να συνεχιστεί η εκπαιδευτική διαδικασία, είχε θετική επίδραση στην εξέλιξη του προγράμματος και μετά την πανδημία. Ήταν σημαντικό για τα μέλη να γνωρίζουν ότι το πρόγραμμα δεν σταμάτησε και ότι υπήρξαν σκέψεις γι’ αυτούς και δεν τους αφήσαμε χωρίς υποστήριξη καθώς επιστρέφαμε στην κανονικότητα», κατέληξε η κ. Κέρζελη.
Ενώ ένας επιτυχημένος κύκλος κλείνει, δεν σημαίνει ότι οι ευκαιρίες για τα άτομα άνω των 65 ετών εξαντλήθηκαν. Από τη νέα σεζόν, οι εκπαιδευτικές δράσεις 65+ της ΕΛΣ θα συνεχιστούν και θα περιλαμβάνουν εκπαιδευτικά καλλιτεχνικά προγράμματα, διαγενεακά εργαστήρια για ενήλικες και παιδιά, συναυλίες σε γηροκομεία και Λέσχες Φιλίας, βιωματικά εργαστήρια κατάρτισης εκπαιδευτών, καθώς και σεμινάρια για το προσωπικό της ΕΛΣ σχετικά με θέματα κινητικότητας, επικοινωνίας και υποδοχής ενηλίκων 65+.
Επιπλέον, αναμένονται επίσης ανακοινώσεις σχετικά με εκπαιδευτικές δράσεις που αφορούν τα Άτομα με Αναπηρία: περιλαμβάνουν διαγενεακά εργαστήρια και σεμινάρια εκπαίδευσης προσωπικού ΕΛΣ, εστιάζοντας στη συμπερίληψη των ΑμεΑ, εντός του σχεδιασμού των Εκπαιδευτικών και Κοινωνικών Δράσεων της ΕΛΣ.
Ο βασικός στόχος των δράσεων είναι η απρόσκοπτη πρόσβαση όλων στην τέχνη και τον πολιτισμό, εστιάζοντας σε σωστές πρακτικές ένταξης ενηλίκων 65+ και ΑμεΑ.
Αυτές οι νέες δράσεις διεξάγονται στο πλαίσιο του έργου «SUB.1.1.6 Προσέλκυση ατόμων 65+ και ατόμων με αναπηρία σε δράσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής». Φορέας χρηματοδότησης του έργου είναι το Υπουργείο Πολιτισμού, και περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση – NextGeneration EU.
Μια μικρή «γεύση» από την μουσική παράσταση «Τρίτη Εφηβεία» μπορείτε να παρακολουθήσετε στον σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?v=oVSBewT_oKI&t=194s
Περισσότερα βίντεο σχετικά με το «Κιθάρα Express» και άλλες εκπαιδευτικές δράσεις της ΕΛΣ μπορείτε να βρείτε στο κανάλι Youtube της Λυρικής, «GNOLearningParticipation», στη διεύθυνση: https://www.youtube.com/@GNOLearningParticipation.
