«Πώς θα εξηγούσατε σε ένα παιδί τι είναι ευτυχία;», ρώτησε κάποτε ένας δημοσιογράφος τη Γερμανίδα θεολόγο, Δωροθέα Ζέλε.
«Δεν θα του εξηγούσα, θα του πέταγα μία μπάλα να παίξει», απάντησε εκείνη, επιβεβαιώνοντας με λίγες λέξεις τη χαρά του παιχνιδιού, τη δύναμη του ποδοσφαίρου.
Πηγή ευτυχίας για τα παιδιά, που επιμένουν να τρέχουν πολλές φορές ξυπόλυτα, ακόμα μέσα σε λασπόνερα, πίσω από μία μπάλα, πολλές φορές σκισμένη και χωρίς αέρα.
Παιδιά που κοιμούνται κάτω από τις αφίσες των αγαπημένων τους ηρώων, πιτσιρίκια που ονειρεύονται με τα μάτια ανοικτά. Και όσο πιο φτωχά και αποκλεισμένα είναι, τόσο περισσότερα όνειρα κάνουν. Παιδιά που αξίζουν τη χαρά του παιχνιδιού, τη ζωή.
Το παιδί προκαλεί, ενώνει, ευαισθητοποιεί… μπαίνει στο επίκεντρο οργανισμών, οργανώσεων, ομοσπονδιών, συλλόγων. Άλλες φορές και για την ενίσχυση ενός καλύτερου προφίλ, κάποιες κατ΄ ανάγκη εξαιτίας πιέσεων και φυσικά κατανοώντας τη δύναμη και την αποστολή τους.
Έτσι κι αλλιώς, όπως είπε πρόσφατα και η Νοτιοαφρικανή, εκτελεστική διευθύντρια του ΟΗΕ για τις γυναίκες, Πουμζίλε Μλάμπο-Νγκτσούκα «η δύναμη του ποδοσφαίρου για να προσεγγίσει τους ανθρώπους είναι πιο ισχυρή από οποιαδήποτε ομιλία του ΟΗΕ».
Το Ίδρυμα UEFA για τα Παιδιά, έχει αποφασίσει να παρέχει οικονομική υποστήριξη σε οργανισμούς-εταίρους των οποίων τα σχέδια θέτουν τα δικαιώματα των παιδιών στο επίκεντρο της στρατηγικής τους.
Το Just Play, ένα πρόγραμμα που κοστίζει ετησίως 1.200.000 ευρώ, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η UEFA, είναι ένα Πρόγραμμα Αθλητισμού για την Ανάπτυξη, εντάσσεται στα σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για σχεδόν 16 εβδομάδες, με σκοπό τη βελτίωση της ζωής των παιδιών και των εφήβων ηλικίας 6-16 ετών μέσω του ποδοσφαίρου και αφορά όχι μόνο χώρες της Ευρώπης, αλλά κυρίως έθνη που βρίσκονται μακριά της.
Οι τέσσερις βασικοί πυλώνες αφορούν στην υγεία και στην ευεξία, στην ισότητα των φύλων, στην κοινωνική ένταξη και στην προστασία των παιδιών. Σκοπός, είναι μέσω της ενεργού συμμετοχής τους, τα παιδιά να αναπτύξουν συνήθειες υγιεινού τρόπου ζωής και να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση στις ικανότητές τους. Το πρόγραμμα ενθαρρύνει την ισότητα των φύλων, προωθεί την κοινωνική ένταξη και καλλιεργεί την αντίληψη ότι ο αθλητισμός είναι για όλους.
Επίσης, αποσκοπεί στη μείωση των κινδύνων που συνδέονται με τα κοινωνικά ζητήματα, όπως η επικράτηση της βίας κατά των γυναικών και των παιδιών, η ανισότητα μεταξύ των φύλων και ο κοινωνικός αποκλεισμός.
Υποστηρίζοντας την συναισθηματική ανάκαμψη των παιδιών σε ένα πλαίσιο έκτακτης ανάγκης, όπως για παράδειγμα μία φυσική καταστροφή.
Προωθώντας την ίδια στιγμή, την κατανόηση της σημασίας της τακτικής συμμετοχής στη σωματική άσκηση και των επιπτώσεών της στην αλλαγή συμπεριφοράς.
Τα παιδιά καταφέρνουν να αναπτύξουν κρίσιμες δεξιότητες που ισχύουν τόσο εντός όσο και εκτός χώρου του παιχνιδιού, συμπεριλαμβανομένης της αποδοχής των κανόνων, της ομαδικής εργασίας, του σεβασμού, της λήψης αποφάσεων και της αληθινής παιδείας.
Πρόσφατα έγινε γνωστή, έκθεση για την λειτουργία του προγράμματος σε πολλές περιοχές του κόσμου, ανάμεσα σε αυτές και στην περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού: Νέα Ζηλανδία, Αμερικανική Σαμόα, Νησία Φίτζι, Νησιά Κουκ, Νέα Καληδονία, Παπούα Νέα Γουινέα, Σαμόα, Νησιά Σολομώντα, Ταϊτή, Τόνγκα και Βανουάτου.
«Στην περιοχή του Ειρηνικού είχε παρατηρηθεί αύξηση της παχυσαρκίας και του διαβήτη, ενώ πριν την έναρξη του προγράμματος μόλις το 29% των παιδιών στις Νήσους Κουκ, Φίτζι, Σαμόα, Σολομώντα, Τόνγκα και Βανουάτου παρακολουθούσε τακτικά μαθήματα φυσικής αγωγής.
Περισσότερο από το 50% των παιδιών επέλεγε τα αναψυκτικά αντί για το νερό, γεγονός που συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση του σωματικού βάρους, περισσότερο από το 27% των παιδιών είναι υπέρβαρα και παχύσαρκα ήδη από την ηλικία των 13 ετών.
Τα παιδιά με αναπηρίες, αντιμετώπιζαν διακρίσεις, αποκλεισμό και εμπόδια στην ευρύτερη αποδοχή τους, ενώ όλα τα κορίτσια περιθωριοποιούνταν και αντιμετώπιζαν ανισότητες στην εκπαίδευση, στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.
Ένα στα τέσσερα παιδιά, ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Τα παιδιά γενικά, εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα βίας στο σπίτι και στο σχολείο και πάνω από το 50% των παιδιών ηλικίας 13-15 ετών αναφέρουν ότι εκφοβίζονται, 26% έχουν επιχειρήσει να αυτοκτονήσουν και το 80% των παιδιών βίωνε κάποια μορφή άμεσης βίας.
Με χαμηλά επίπεδα αλφαβητισμού και έως και 30% για τους νέους ηλικίας 15-24 ετών που είναι πραγματικά αναλφάβητοι, οι ευκαιρίες απασχόλησης είναι περιορισμένες, με αποτέλεσμα τα υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων», αναφέρει η σχετική έκθεση της UEFA, για την κατάσταση πριν την έναρξη του προγράμματος.
Από το 2009, όταν άρχισε το πρόγραμμα, σε συνεργασία του ιδρύματος της UEFA για τα παιδιά και την συνομοσπονδία της Ωκεανίας, συμμετείχαν 284.929 παιδιά και έφηβοι από εκείνες τις περιοχές. Τα αποτελέσματα ήταν εξαιρετικά, αφού μετά το πρόγραμμα:
- Το 81% των παιδιών επιλέγουν να πιουν νερό αντί για ανθρακούχα.
- Το 72% των αγοριών αναφέρει ότι παίζουν ποδόσφαιρο με κορίτσια.
- Το 85% των παιδιών αναφέρουν ότι αναγνωρίζουν και αποδέχονται τις διαφορές.
- Το 59% των παιδιών αναφέρουν ότι αισθάνονται ασφαλή μετά από φυσική καταστροφή.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μεταξύ του 2009 και του 2017, η περιοχή του Ειρηνικού επλήγη από 44 φυσικές καταστροφές. Το Βανουάτου και τα Φίτζι επλήγησαν από τους τροπικούς κυκλώνες της κατηγορίας 5 το 2015 και το 2016 , οι οποίοι έπληξαν σχεδόν ένα εκατομμύριο ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων και 450.000 παιδιών.
Σίγουρα, ούτε το ποδόσφαιρο, ούτε το πρόγραμμα, αλλάζουν για πάντα τη ζωή αυτών και εκατομμυρίων άλλων παιδιών και νέων στον κόσμο. Τους επιστρέφει όμως πίσω, ως οφείλει, έστω προσωρινά, το χαμένο τους χαμόγελο, οικοδομώντας κώδικες εμπιστοσύνης και δημιουργώντας πρόσβαση στο παιχνίδι με ποιότητα. Εξαργυρώνοντας στο ελάχιστο την λατρεία τους στη μπάλα.
Ακόμη κι αν πρόκειται για μία μπάλα σκασμένη…
