«Η επένδυση στο αναπτυξιακό ποδόσφαιρο, αποτελεί επένδυση στο μέλλον του αθλήματος και μακροπρόθεσμα επιτυχία και οικονομική αυτάρκεια για τους συλλόγους, ώστε το ποδόσφαιρο να συνεχίσει να λάμπει και να είναι το δημοφιλέστερο άθλημα στον πλανήτη».
Με αυτή την εισαγωγή η Ένωση Ευρωπαϊκών Συλλόγων (ECA) προλογίζει τη μελέτη 264 σελίδων σχετικά με τη μετάβαση από τις ακαδημίες ενός συλλόγου στη πρώτη ομάδα. Η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα, περιέχει πολύτιμες πληροφορίες για τα θέματα των αναπτυξιακών ηλικιών και αποκαλύπτει ξανά την κακή νοοτροπία που επικρατεί στη χώρα μας σε αυτό το ζήτημα.
Στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος της Super League, ο Μπάμπης Κωστούλας έκανε ντεμπούτο σε ηλικία 17 ετών ως βασικός σέντερ φορ του Ολυμπιακού. Στη 2η αγωνιστική, ο 19χρονος Δημήτρης Καλοσκάμης χάρισε στον Ατρόμητο τον βαθμό της ισοπαλίας απέναντι στον ΟΦΗ, επίσης στο ντεμπούτο του στη Super League. Ο 23χρονος Σταύρος Πήλιος ξεχωρίζει, παρά το γεγονός ότι είναι ο νεότερος παίκτης της ΑΕΚ και ένας από τους ελάχιστους Έλληνες που εμπιστεύεται ο Αλμέιδα. Ο 21χρονος Κωνσταντίνος Κουλιεράκης «έβγαλε μάτια» με τον ΠΑΟΚ και σε λίγες ημέρες μετακομίζει στο Βόλφσμπουργκ. Υπάρχει επίσης ο Κωνσταντέλιας, οι πρωταθλητές Ευρώπης της Κ19 του Ολυμπιακού, καθώς και πολλοί άλλοι νεαροί Έλληνες ποδοσφαιριστές που, όταν τους δοθεί η ευκαιρία να αγωνιστούν, τα καταφέρνουν εξαιρετικά.
Ωστόσο, η Ελλάδα παραμένει πολύ πίσω σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη όσον αφορά την αξιοποίηση γηγενών και νεαρών ποδοσφαιριστών. Οι θεσμικοί φορείς της χώρας δεν έχουν κάνει απολύτως τίποτα για να προστατεύσουν τους Έλληνες παίκτες, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές πρακτικές.
Στη μελέτη της ECA, ένα σημαντικό κεφάλαιο αφορά τη νομοθεσία που διέπει τις χώρες-μέλη της UEFA σχετικά με την αξιοποίηση νέων παικτών, ώστε να επιτυγχάνεται ομαλά η μετάβαση. Οι κανονισμοί αυτοί είτε ενισχύουν τη συμμετοχή νεαρών ποδοσφαιριστών είτε περιορίζουν ξένους, Ευρωπαίους πολίτες ή μη. Η Ελλάδα είναι ξανά ουραγός, καθώς δεν έχει θεσπίσει κανέναν τέτοιο κανονισμό σε επίπεδο Super League. Ή μάλλον, για να είμαστε ακριβείς, υπάρχει ένας, ο οποίος, ωστόσο, μόνο με θυμηδία μπορεί να αντιμετωπιστεί. Η «υποχρέωση» των συλλόγων να χρησιμοποιούν «μέχρι» 8 παίκτες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός ο «περιορισμός» δεν έχει καμία σημασία, καθώς δεν συνοδεύεται από αντίστοιχο περιορισμό στους Ευρωπαίους ή υποχρεωτική παρουσία γηγενών στο ρόστερ ή στην ενδεκάδα.
Η μόνιμη επωδός κάποιων Ελλήνων παραγόντων που εξακολουθούν να στηρίζουν το παρωχημένο μοντέλο με τους «30 something» αλλοδαπούς είναι ότι οποιοσδήποτε περιορισμός θα προσέκρουε στο «ευρωπαϊκό δίκαιο». Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν ισχύει, όπως αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα της μελέτης της ECA.
Αυτή η πολύτιμη για το αναπτυξιακό ποδόσφαιρο μελέτη αναλύει διεξοδικά διάφορα θέματα, όπως τον κανονισμό “homegrown” για τις διοργανώσεις της UEFA. Η UEFA έχει δώσει το σύνθημα για ενίσχυση νέων και γηγενών ποδοσφαιριστών, υποχρεώνοντας τις ομάδες που συμμετέχουν στις διασυλλογικές διοργανώσεις να δηλώνουν ρόστερ με ανώτατο αριθμό 25 παικτών, από τους οποίους οι 8 πρέπει να είναι γηγενείς. Αυτές οι απαιτήσεις δεν φαίνεται να επηρεάζονται από την «ευρωπαϊκή νομοθεσία», παρότι νομικοί κύκλοι έχουν προσπαθήσει ανεπιτυχώς να αμφισβητήσουν το θεσμικό πλαίσιο των «homegrown» ποδοσφαιριστών, το οποίο υφίσταται σταθερά εδώ και 18 χρόνια.
Οι ευρωπαϊκές Λίγκες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, συμβαδίζουν με την UEFA, προσφέροντας σημαντικά κίνητρα για τη χρησιμοποίηση νέων παικτών. Κορυφαίο παράδειγμα είναι η Bundesliga, η οποία διανέμει το 4% των τηλεοπτικών εσόδων στους συλλόγους βάσει της προσοχής που δείχνουν στους νεαρούς. Αν αναλογιστούμε ότι τα εγχώρια τηλεοπτικά δικαιώματα στη Γερμανία ανέρχονται σε 1.1 δισ. ευρώ, αυτό σημαίνει ότι οι σύλλογοι μοιράζονται πάνω από 40 εκατομμύρια ευρώ, αναλογικά με την εμπιστοσύνη που δείχνουν σε παίκτες μικρής ηλικίας.
Επιπλέον, άλλες χώρες, όπως η Μάλτα, πριμοδοτούν τις ομάδες για τη συμμετοχή νεαρών παικτών. Στην Premier League του Καναδά, όλοι οι σύλλογοι είναι υποχρεωμένοι να δώσουν αθροιστικά 2.000 λεπτά συμμετοχής σε παίκτες κάτω των 21 ετών. Εάν ίσχυε κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα, μόνο ο ΠΑΟΚ, ο Ολυμπιακός και ο Βόλος θα πληρούσαν τις απαιτήσεις, ενώ οι υπόλοιπες ομάδες θα έπρεπε να προχωρήσουν σε ριζικές αλλαγές.
Αν και οι περισσότερες χώρες της πρώτης ταχύτητας του παγκόσμιου ποδοσφαίρου ενισχύουν το ρόλο των γηγενών παικτών, η Ελλάδα παραμένει πίσω με τον γελοίο περιορισμό των 8 μη Ευρωπαίων παικτών στο ρόστερ. Οι ελληνικές ομάδες έχουν την ευχέρεια να δηλώσουν όποιον επαγγελματία επιθυμούν, να μην έχουν Έλληνες, και να διατηρούν απεριόριστους Ευρωπαίους παίκτες.
Από τις 55 χώρες-μέλη της UEFA, καμία δεν έχει τόσο «ελαστικούς» κανονισμούς όσον αφορά τους ξένους. Χώρες που δεν έχουν θεσπίσει κανόνες «προστασίας» του εγχώριου στοιχείου περιλαμβάνουν το Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Σκωτία, την Αυστρία και την Ουγγαρία. Ακόμα και σε αυτές, ωστόσο, υπάρχουν κανόνες για τις μικρότερες κατηγορίες. Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει ανάλογη μέριμνα για τις μικρές ηλικίες, και η Super League 2 προβλέπει μόνο την υποχρεωτική χρησιμοποίηση τριών παικτών με ελληνική ιθαγένεια, χωρίς ηλικιακό όριο, στην ενδεκάδα.
