Πώς να απαθανατίσεις σε κλάσματα δευτερολέπτου την υψωμένη γροθιά του μαύρου Αμερικανού αθλητή, Λι Εβανς ή την τελειότητα μιας γυμνάστριας, όπως η Νάντια Κομανέτσι… Ο φωτογράφος, Ρεϊμόν Ντεπαρντόν μιλά στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων (ΑFP) για μερικούς από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, που κάλυψε ως φωτορεπόρτερ, με τις φωτογραφίες του να «εμφανίζονται σε μεγάλη κλίμακα» στο Παρίσι.
«Ενα ποτήρι σαμπάνια», «ένας Χρυσός Φοίνικας», «ένα πραγματικό δώρο», εξομολογείται με συγκίνηση ο 82χρονος φωτογράφος, στον οποίο η γαλλική πρωτεύουσα αποτίει φόρο τιμής με μια μεγάλη φωτογραφική περιήγηση, με την ευκαιρία των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων, που θ’ αρχίσουν στις 26 Ιουλίου στην γαλλική πρωτεύουσα.
Συνολικά, 16 γιγάντιες φωτογραφίες τοποθετήθηκαν μεταξύ του Montrouge και του Saint-Denis, στα προάστια των παρισίων, καθώς και στην καρδιά της γαλλικής μητρόπολης και σε αρκετά τμήματα της περιφερειακής οδού.
Οκτώ από αυτές τραβήχτηκαν σε ταινία και είναι ασπρόμαυρες, από το 1964 μέχρι το 1976, κατά την διάρκεια των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο και εκείνων που ακολούθησαν στο Μόντρεαλ.
Άλλες οκτώ, είναι πορτρέτα αθλητών που θα συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες των Παρίσίων και είναι προϊόν του υιού του, Σιμόν, έγχρωμες και ψηφιακά αποτυπωμένες.
Πολύ κοντά στο Hôtel de Ville, στο κέντρο της γαλλικής πρωτεύουσας, όπου οι εκλογικές επιτροπές θυμίζουν τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές, στέκεται ένα τεράστιο πορτρέτο του αθλητή, Λι Εβανς, ο οποίος σηκώνει την γροθιά του στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού το 1968, σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά του ρατσισμού σε βάρος των Αφροαμερικανών αθλητών.
Όπως και άλλες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν σε μια εποχή που το φιλμ δεν… συγχωρούσε και «όπου οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν ένα δευτερόλεπτο, δύο δευτερόλεπτα, ένα τρίτο του δευτερολέπτου», σύμφωνα με τον κορυφαίο φωτογράφο, αυτό το πορτρέτο αναπαρήχθη σε έναν τεράστιο μουσαμά 600 τ.μ. τοποθετημένο στην πρόσοψη ενός κτηρίου.
Κοντά στην Εθνοσυνέλευση και στην Place de la Concorde, μια άλλη φωτογραφία δείχνει αθλητές των 3.000 μέτρων στιπλ, να φωτογραφίζονται πολύ κοντά στην καρδιά του σταδίου, στην Πόλη του Μεξικού.
«Στο πολιτικό πλαίσιο, μου κάνει πολύ καλό να επιστρέφω σε αυτά τα αρχεία σε περιόδους που υπήρχαν πολλές συγκρούσεις. θελήσαμε εγκαταστήσουμε αυτήν την συλλογική φωτογραφία κοντά στη Συνέλευση, επειδή διαπιστώσαμε ότι το μήνυμα ήταν όμορφο και μια μορφή ένωσης γύρω από μια στιγμή εκεχειρίας», υπογραμμίζει ο Σιμόν Ντεπαρντόν.
«Στο Μεξικό ήμουν πολύ μικρός, δεν ήξερα πώς λειτουργούσε αυτό, ήταν μεγαλειώδες με 100 μέτρα σε λιγότερο από δέκα δευτερόλεπτα με μόνο μαύρους αθλητές. Ηταν μια ιστορική στιγμή και το πιο όμορφο κοινό που πάντα υπερασπιζόταν τους ηττημένους», θυμάται ο Ρεϊμόν, ο οποίος έχει στο… ενεργητικό του οκτώ Ολυμπιακούς Αγώνες, συμπεριλαμβανομένων πέντε θερινών.
«Και η συνέντευξη Τύπου των μαύρων Αμερικανών αθλητών! Όταν ένας από αυτούς απάντησε σε έναν δημοσιογράφο κάτι σαν “δεν ξέρεις πώς είναι όταν πηγαίνεις σε ένα εστιατόριο με την γυναίκα σου κι ενώ είναι άδειο, σου λένε ότι δεν υπάρχει χώρος…», αφηγείται ο έμπειρος φωτογράφος.
Ο Ντεπαρντόν θυμάται επίσης με χαρά «την άφιξη των Αφρικανών» στους Ολυμπιακούς και το «Μόναχο όπου στο τελικό σπριντ, ο Γερμανός έπεσε, τον πρόλαβε ο Κενυάτης Τζούλιους Σανγκ και ο Γάλλος για να πάρει το χάλκινο, σε μία στιγμή που διαρκεί ένα τρίτο του δευτερολέπτου. Πρέπει να είσαι πολύ καλά εξοπλισμένος»…
Οπως και για το χρυσό μετάλλιο της Ρουμάνας γυμνάστριας, Νάντιας Κομανέτσι: «υπήρχε υποχρεωτική άσκηση, έκανε τούμπα, μόνο μια φορά, πέφτοντας τέλεια στην δοκό»…
«Η καλή φωτογραφία έπρεπε να τραβηχτεί ασπρόμαυρη. Μου αρέσει η ευθραυστότητα του φιλμ και η ένταση που προκαλεί», προσθέτει ο φωτογράφος που εξακολουθεί και σήμερα απρόθυμος να χρησιμοποιήσει την ψηφιακή τεχνολογία.
Άλλη μια θρυλική στιγμή, σύμφωνα με τον Ντεπαρντόν, ήταν αυτή με πρωταγωνιστή τον Αμερικανό κολυμβητή «Μαρκ Σπιτς το 1972 στο Μόναχο»: «Δεν μπορούσα να το κάνω, ήταν μέσα στο νερό όλη την ώρα και τόσο γρήγορα! Μετά ήταν η μεικτή 400 μέτρων, σκέφτηκα την πεταλούδα και την στιγμή που σηκώνει το κεφάλι του από το νερό», λέει, αναφερόμενος στην τεράστια φωτογραφία που είναι τοποθετημένη στην συσκευή που δείχνει τον κολυμβητή με το μουστάκι, με τα χέρια τεντωμένα σε κάθε πλευρά του κεφαλιού του…
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΙΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ
