Εκατόν δεκατρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα (03/02) από την ίδρυση του Παναθηναϊκού. Μία συνάντηση ανάμεσα σε νέους εκείνης της εποχής (1908) είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση του ΠΟΑ (Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών) και μετά από μερικά χρόνια (1922) τη μετονομασία του σε ΠΑΟ (Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος).
Η ιδέα του Γιώργου Καλαφάτη, ενός αθλητή του στίβου αρχικά και μετέπειτα του ποδοσφαίρου, που καταγόταν από τα Διλινάτα της Κεφαλλονιάς, του αδερφού του Αλέξανδρου και του Δημήτρη Δουκάκη, έμελλε να φέρει ως αποτέλεσμα την ίδρυση ενός εκ των κορυφαίων συλλόγων της Ελλάδας, με πάρα πολλές επιτυχίες εντός κι εκτός των συνόρων.
Ο 18χρονος τότε, Γιώργος (γεννήθηκε το 1890), έχοντας αποχωρήσει μαζί με άλλους 35 αθλητές από τον Πανελλήνιο μετά τη διακοπή της λειτουργίας του ποδοσφαιρικού τμήματος (ο Πανελλήνιος θεωρούσε το τμήμα ασύμβατο, με τα υπόλοιπα παραδοσιακά αθλήματα του στίβου) κατάφερε να πείσει τους παρευρισκομένους ότι η Αθήνα χρειαζόταν τη δημιουργία ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου. Όπερ και εγένετο με τη δημιουργία του ΠΟΑ, που λίγο αργότερα λατρεύτηκε όχι μόνο από τους Αθηναίους, αλλά σιγά-σιγά απέκτησε φιλάθλους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της ελληνικής επικράτειας.
Αφού ακούστηκαν πολλές απόψεις γύρω από την ονομασία του νέου συλλόγου, κατέληξαν όλοι στο «Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών». Τα εγκαίνιά του έγιναν στις 11 Μαΐου 1908 και τη διοίκηση του συλλόγου στελέχωναν οι Μ. Μαρινάκης (πρόεδρος), Γ. Αντωνόπουλος (αντιπρόεδρος), Κ. Θων (ταμίας), Κ. Γουλιμής (γεν. γραμματέας), Δ. Παππάς (έφορος) και οι σύμβουλοι Κ. Σταυρόπουλος, Ν. Αγκωνάκης, Ε. Χρύσης, Κ. Μάτσας, Γ. Σκουζές, Ι. Θεοφιλάς, Ι. Μπούμπουλης, Γ. Γαλανός, Α. Δημητρακόπουλος και Π. Παρασκευόπουλος.
Στις 9/9/1908 ο ΠΟΑ, με τον Γιώργο Καλαφάτη να κάνει τη διαφορά, κατακτά τον πρώτο τίτλο του. Παρ΄ όλα αυτά, στα τέλη του επόμενου έτους (1909) παρατηρήθηκε έντονη διοικητική αστάθεια, προερχόμενη από την κόντρα του βασικού χρηματοδότη του ΠΟΑ, Μαρίνου Μαρινάκη, και του ιδρυτή του συλλόγου, Γιώργου Καλαφάτη. Η ομάδα δεν πήρε μέρος στο ετήσιο πρωτάθλημα, ενώ τα περισσότερα μέλη του συλλόγου δεν συμφωνούσαν με τις κινήσεις του Μ. Μαρινάκη. Αποτέλεσμα αυτής της εσωτερικής διαμάχης ήταν η διάσπαση του ΠΟΑ.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, πέραν της καθιέρωσης της πράσινης-λευκής ενδυμασίας, ο Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών μετονομάστηκε σε Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό Όμιλο (ΠΠΟ) και αργότερα σε Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό Αγωνιστικό Όμιλο (ΠΠΑΟ). Όλα αυτά μέχρι το 1922, οπότε πήρε την τελική ονομασία Παναθηναϊκός Αθλητικός Ομιλος (ΠΑΟ), έχοντας καταλήξει (από το 1919) στη χρησιμοποίηση του τριφυλλιού, ως έμβλημα του συλλόγου.
Σύντομα ο Παναθηναϊκός επεκτάθηκε, ως πολυαθλητικός πλέον όμιλος σε μια σειρά αθλημάτων, καθώς αποτέλεσε έναν από τους πρώτους που καλλιέργησαν ποδόσφαιρο (1908), πυγμαχία (1912), ξιφασκία (1912), βόλεϊ (1919), μπάσκετ (1919), πινγκ πονγκ (1924), χόκεϊ επί χόρτου (1927 ή 1928) και χάντμπολ (1929). Πρωτοστάτησε ακόμα στη διάδοση του γυναικείου μπάσκετ, στίβου, πινγκ πονγκ, ποδοσφαίρου και ράγκμπι.
Κατά τη διάρκεια της 113χρονης ιστορίας του ο Παναθηναϊκός ανέπτυξε συνολικά 30 αθλήματα, ενώ διατηρεί σήμερα 22 τμήματα (μη συνυπολογισμένων των υποδομών) σε επίπεδο ερασιτεχνικό κι επαγγελματικό (ανδρικά βόλεϊ, μπάσκετ, ποδόσφαιρο), 19 από τα οποία σε 17 ολυμπιακά αθλήματα.
Με εκατοντάδες τρόπαια στο ενεργητικό του, ο Παναθηναϊκός είναι ένα από τα περισσότερο επιτυχημένα σωματεία σε εγχώριο επίπεδο, τόσο στα ομαδικά αθλήματα του βόλεϊ (το γυναικείο τμήμα κορυφαίο σε τίτλους πρωταθλητή έναντι των αντιπάλων του), μπάσκετ (αντίστοιχα το ανδρικό), ποδοσφαίρου, όσο και στα ατομικά, με κορυφαία τα τμήματα της ποδηλασίας (επί δημόσιας οδού και πίστας ανδρών), πυγμαχία (επίσης), όπως και άρσης βαρών, καταδύσεων, κολύμβησης, ξιφασκίας, πινγκ πονγκ, σκοποβολής, στίβου και το ανενεργό πλέον τμήμα σκάκι.
Σε διεθνές επίπεδο έχει κατακτήσει ένα Βαλκανικό κύπελλο ποδοσφαίρου ανδρών (1977), 6 πρωταθλήματα Ευρώπης (1996, 2000, 2002, 2007, 2009, 2011) και ένα Διηπειρωτικό κύπελλο (1996) στο ανδρικό μπάσκετ. Ακόμα, πλήθος αθλητριών και αθλητών του κατέκτησαν μετάλλια και διακρίσεις με τα εθνικά χρώματα, στεφόμενοι νικητές σε Βαλκανικούς, Μεσογειακούς και Ολυμπιακούς αγώνες, πρωταθλητές Ευρώπης και παγκόσμιοι.
Οι ανδρικές ομάδες μπάσκετ και ποδοσφαίρου έχουν διαγράψει μεγάλες πορείες κατά τη διεθνή τους παρουσία. Στο ποδόσφαιρο, ο Παναθηναϊκός είναι η μοναδική ομάδα στην Ελλάδα που έχει συμμετάσχει σε τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και του Διηπειρωτικού Κυπέλλου το 1971, ενώ έχει αγωνιστεί στα ημιτελικά της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης της UEFA (Κύπελλο Πρωταθλητριών ή μετέπειτα Champions League), άλλες δυο φορές (1985 και 1996).
Η ομάδα μπάσκετ αποτελεί αντίστοιχα την πλέον επιτυχημένη όλων των εποχών στην Ελλάδα καθώς έχει κατακτήσει 6 ευρωπαϊκά πρωταθλήματα (1996, 2000, 2002, 2007, 2009, 2011), γεγονός που την κατατάσσει στη τρίτη σχετική θέση (μαζί με τη Μακάμπι Τελ Αβίβ).
Συνολικά, ο Παναθηναϊκός έχει προκριθεί 13 φορές σε τελικό αγώνα ή αγώνες διεθνών κυπέλλων ομαδικών αθλημάτων (με χρονολογική σειρά: ανδρικά ποδόσφαιρο 2, βόλεϊ 2, μπάσκετ 7 και γυναικείο βόλεϊ 2), ενώ άλλες δύο διεκδίκησε κάποιο διηπειρωτικό έπαθλο (ποδόσφαιρο το 1971 χωρίς επιτυχία, μπάσκετ το 1996 με επιτυχία).
Σε ατομικό επίπεδο, ξεχωρίζουν σε διεθνές επίπεδο το ασημένιο μετάλλιο του Κώστα Μυλωνά στο πιστόλι ταχύτητας κατά το Παγκόσμιο πρωτάθλημα σκοποβολής 1947, το ασημένιο στο άλμα επί κοντώ του Χρήστου Παπανικολάου κατά το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα στίβου 1966 και το παγκόσμιο ρεκόρ του το 1970 -μοναδικό για άνδρα αθλητή στην ιστορία του ελληνικού στίβου- τα χρυσά του Λεωνίδα Σαμπάνη κατά τα Παγκόσμια πρωταθλήματα άρσης βαρών 1995, 1998 και κυρίως τα αργυρά του των Ολυμπιακών αγώνων 1996, 2000.
Κ. Γουλής
