Η μυρωδιά από το φρέσκο βούτυρο, τα καβουρντισμένα αμύγδαλα και την πασπαλισμένη άχνη πλημμυρίζουν το μαγαζί. Η άσπρη παλιά ζυγαριά που κουβαλά στην πλάτη της πάνω από 80 χρόνια είναι ακόμη μπροστά στο γκισέ. Παλιές φωτογραφίες στους τοίχους καταγράφουν την ιστορία του πιο ξακουστού γλυκού των Σερρών, του ακανέ. Πρόκειται για ένα μικρό, ακανόνιστα στρόγγυλο γλυκό, που η όψη του θυμίζει το λουκούμι, αλλά η γεύση του το διαφοροποιεί. Μαλακό, γεμιστό με ξηρούς καρπούς, το γλυκό αυτό προκαλεί μία έκρηξη γευστικών αισθήσεων.
«Δεν μπορείς να φας ποτέ μόνον έναν. Ο ακανές γίνεται με βούτυρο, ενώ το λουκούμι έχει άρωμα και χρώμα. Ο ακανές των Σερρών μετρά πολλά χρόνια στην πλάτη του και ταυτοποιεί τους Σερραίους στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπου όλοι μας φωνάζουν ακανέδες!», εξηγεί ο 50χρονος Αριστείδης Ρούμπος, αφηγούμενος την ιστορία του ακανέ στις Σέρρες.
Κληροδότημα του παππού
«Ο παππούς μου, ο Αριστείδης Ρούμπος, ξεκίνησε πρώτος την παρασκευή ακανέ στις Σέρρες. Δούλευε τσιράκι στους Τούρκους αξιωματικούς και εκεί έμαθε τον ακανέ. Στη συνέχεια, συνέχισε με δικό του εργαστήριο πάνω στο βουνό του Λαϊλιά. Επί τουρκοκρατίας, οι προύχοντες και οι Τούρκοι πρίγκιπες παραθέριζαν εκεί, προσφέροντας τον ακανέ μόνο σε εξέχοντα πρόσωπα. Η παρασκευή γινόταν σε καζάνια που έβραζαν πάνω στα κάρβουνα, πάντα με φρέσκο βούτυρο και γάργαρο νερό από το βουνό του Λαϊλιά», αναφέρει ο κ. Ρούμπος.
Σύμφωνα με ιστορικές καταγραφές, ο ακανές αποτελεί μετεξέλιξη του Helva-I Hakani, που μεταφράζεται ως ο χαλβάς των πριγκίπων. Το ιδιαίτερο αυτό γλύκισμα φέρεται να παρασκευαζόταν από τον 15ο έως και τον 18ο αιώνα στις κουζίνες των οθωμανικών ανακτόρων.
«Ο παππούς μου έμαθε καλά την παρασκευή, αλλά την τροποποίησε βάζοντας μέσα και αμύγδαλα. Όταν έφυγαν οι Τούρκοι, συνέχισε την παρασκευή του ακανέ κρατώντας την ίδια συνταγή. Στην αρχή έστησε μια παράγκα στην κεντρική οδό Μεραρχίας και από εκεί πουλούσε τους ακανέδες στους περαστικούς. Όταν ήρθαν οι Βούλγαροι στην πόλη, θέλησαν να τον κάνουν Βούλγαρο υπήκοο. Αυτός αρνήθηκε, με αποτέλεσμα να κάψουν την παράγκα και το σπίτι του, αναγκάζοντάς τον να μετακομίσει στο βουνό του Λαϊλιά για να συνεχίσει την παρασκευή», θα εξιστορήσει ο κ. Ρούμπος.
Τα χρόνια πέρασαν και το πρώτο ιδιόκτητο μαγαζί του ακανέ Λαϊλιά Ρούμπου έγινε το 1964 στην κεντρική πλατεία των Σερρών, στην πλατεία Ελευθερίας. Την τέχνη της παρασκευής του ακανέ ακολούθησαν οι δύο γιοι του, ο Κώστας και ο Δημήτρης, ενώ σήμερα συνεχίζεται από τα παιδιά τους, με τον κυρ Κώστα να είναι η χαρακτηριστική φιγούρα του μαγαζιού.
«Θυμάμαι τον εαυτό μου από μικρό παιδάκι μέσα στο εργαστήριο του ακανέ», λέει ο 84χρονος σήμερα Κώστας Ρούμπος, που συνεχίζει να εργάζεται με πάθος. «Από 15 χρονών μπήκα και επισήμως στη δουλειά. Ο πατέρας μου ήθελε να σπουδάσω, αλλά δεν τα πήγαινα καλά με τα γράμματα. Τελικά, μου είπε: “Από αύριο στη δουλειά”. Έτσι, ξεκίνησα και από τότε δεν έλειψα ούτε μέρα», αναφέρει ο κυρ Κώστας, υπογραμμίζοντας τη συναισθηματική του σύνδεση με το γλυκό. «Δεν υπήρξε ούτε μία μέρα που να πω: δεν κάνω άλλο ακανέδες», καταλήγει.
Η παρασκευή και τα μυστικά του ακανέ
Η παρασκευή του ακανέ για τον Αριστείδη Ρούμπο είναι ιεροτελεστία. «Ο παρασκευαστής πρέπει να είναι προικισμένος με υπομονή και αντοχές, καθώς απαιτούνται πολλές ώρες ανακατέματος. Ενώ θυσιάζονται πολλές Κυριακές και απογεύματα. Πρέπει να το αγαπάς για να το κάνεις», επισημαίνει.
Η παρασκευή έχει εξελιχθεί, καθώς από τα καζάνια και τα κάρβουνα πέρασε στους βραστήρες. «Τα τελευταία 30 χρόνια γίνεται σε μεγάλους βραστήρες των 120 κιλών, τα οποία λειτουργούν με ρεύμα. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι κυρίως αγνό κατσικίσιο βούτυρο, λευκή ζάχαρη, άμυλο αραβοσίτου, νερό και ψημένα καβουρντισμένα αμύγδαλα. Η διαδικασία περιλαμβάνει ανακάτεμα και βράσιμο για περίπου πέντε ώρες», θα σημειώσει ο κ. Ρούμπος.
Το μυστικό για την επιτυχημένη παρασκευή του ακανέ δεν αποκαλύπτεται εύκολα. «Ενώ τα υλικά είναι γνωστά, το μυστικό είναι στη δοσολογία που θα βάλεις», εξηγεί ο Αριστείδης Ρούμπος.
Ο ακανές των Σερρών έχει ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα, προσφέροντας μοναδικές γλυκές στιγμές. «Ο ακανές είναι γνωστός σε όλη την Ελλάδα, στέλνεται σε σχολεία, υπουργεία, γάμους και βαφτίσια. Η διάθεση γίνεται με κούριερ για να είναι πάντα φρέσκος», αναφέρει.
Οικογενειακές επιχειρήσεις συντηρούν τον ακανέ στις Σέρρες
Ο ακανές Λαϊλιά Ρούμπου είναι ένα πολυβραβευμένο γλυκό που διακρίνεται πολλές φορές σε εκθέσεις. Παρά την ευρεία αναγνώριση, οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με την παρασκευή του είναι περιορισμένες.
«Στις Σέρρες είμαστε όλοι ταυτοποιημένοι με τον ακανέ. Όταν άκουσαν στον στρατό ότι είμαι από τις Σέρρες, μου ζήτησαν ακανέ. Αυτό δεν θα το ξεχάσω ποτέ», καταλήγει ο Αριστείδης Ρούμπος, ενώ ο κυρ Κώστας προσθέτει: «Ο ακανές γλυκαίνει το στόμα και ευφραίνει την καρδία».
