Ήταν το 1910, όταν στην πόλη Νανσί της Γαλλίας, μια οικογένεια Εβραίων της Λωρραίνης, τα ίχνη της οποίας χάνονταν στα βάθη του 17ου αιώνα, υποδεχόταν το νέο της μέλος. O Άλεξ Μαγιέρ μεγάλωσε στη Λυνεβίλ, όπου αργότερα ανέπτυξε εμπορική δραστηριότητα. Στα 20 του χρόνια υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στην Αλγερία. Όταν ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, επιστρατεύτηκε και τοποθετήθηκε στο 15ο Σώμα Μηχανικών ως χειριστής τηλεφωνικού κέντρου. Επέδειξε απαράμιλλο θάρρος κατά τους γερμανικούς βομβαρδισμούς στο Αρσί σουρ Ομπ και έλαβε τιμητική στρατιωτική διάκριση για τη δράση του. Αποστρατεύθηκε στο Βισύ, όπου βρήκε εργασία ως χειριστής τηλεφωνικού κέντρου στο Υπουργείο Πολέμου. Ωστόσο, απομακρύνθηκε όταν άρχισαν να εφαρμόζονται οι αντιεβραϊκοί νόμοι. Θεωρούμενος πλέον ως persona non grata στο Βισύ και, ως εκ τούτου, πιθανό να συλληφθεί ανά πάσα στιγμή, αποφάσισε να κρυφτεί για να φροντίζει τη μητέρα του, η οποία (μόνη και κωφή) είχε βρει καταφύγιο σε μια οικογένεια στο Λαπαλίς. Εργαζόμενος ως νυχτερινός φύλακας σε ένα μικρό ξενοδοχείο, κατάφερε να κρυφτεί για αρκετά χρόνια χωρίς να αλλάξει ταυτότητα, όμως στις 17 Ιουνίου 1944 προδόθηκε, συνελήφθη από την Γκεστάπο και στάλθηκε στο στρατόπεδο του Ντρανσί. Απελάθηκε στη συνέχεια στο στρατόπεδο εξόντωσης Άουσβιτς – Μπίρκεναου με το Κομβόι 77, το τελευταίο τρένο που αναχώρησε από τον σταθμό Μπομπινί στις 31 Ιουλίου 1944. Μαζί του, στο τρένο επέβαιναν άλλα 1305 άτομα, με το μικρότερο σε ηλικία να είναι μόλις 15 ημερών και το μεγαλύτερο 87 ετών. Ανάμεσά τους, 19 άτομα που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα και εγκατέλειψαν τη χώρα τη δεκαετία ’20-’30 για να εγκατασταθούν στη Γαλλία, οι 18 εκ των οποίων είχαν καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη και ένας από τη Ρόδο.
Η ιστορία του Άλεξ Μαγιέρ, όπως την αφηγήθηκε ο ίδιος μέσα από ένα ημερολόγιο που έγραψε αμέσως μετά την απελευθέρωση, αποτέλεσε την αφετηρία για την πρωτοβουλία Convoi 77. Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό πρότζεκτ που εμπνεύστηκε από το ημερολόγιο του πατέρα του ο Ζορζ Μαγιέρ και το οποίο διδάσκει την ιστορία του Ολοκαυτώματος και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με έναν διαφορετικό και ανθρώπινο τρόπο, δίνοντας έμφαση στις προσωπικές ιστορίες όλων όσων βίωσαν την αγριότητα. Ο πατέρας μου πέθανε πριν από πολύ καιρό, έχουν περάσει κοντά 40 χρόνια. Από τότε σκεφτόμουν τι μπορώ εγώ, ως γιος επιζήσαντα, να κάνω για να διατηρήσω ζωντανή τη μνήμη. Ο Ζορ Μαγιέρ, μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, αναφέρει την πρόσφατη παρουσία του στη Θεσσαλονίκη, μία από τις πόλεις όπου υλοποιείται το πρότζεκτ.
Το Convoi 77 παρουσιάστηκε σε εκδήλωση με τη συνδρομή του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, στην αίθουσα Allatini – Dassault, παρουσία του γενικού προξένου της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη, Ζαν Λικ Λαβό, και άλλων επισήμων.
Ο ρόλος του Αλόις Μπρούνερ και τα παιδιά των ορφανοτροφείων
Το Κομβόι 77 ετοιμάστηκε καθώς ο γερμανικός στρατός καταρρέει, με την επιμονή του αξιωματικού των SS, Αλόις Μπρούνερ, στην απέλαση παιδιών. Παρότι οι ναζί έχαναν τον πόλεμο, ο Αλόις Μπρούνερ αποφασίζει να στείλει ένα τελευταίο τρένο στο Άουσβιτς. Αρπάζει περίπου 300 παιδιά από τα ορφανοτροφεία γύρω από το Παρίσι, τα οποία είχαν τη γονεϊκή απουσία εξαιτίας των προηγούμενων εκτοπίσεων. Ο Ζορζ Μαγιέρ αναφέρει ότι το πρότζεκτ δημιουργήθηκε ως εκπαιδευτικό εργαλείο για να μεταφέρει τη μνήμη του Ολοκαυτώματος στους νέους του 21ου αιώνα.
Μέσα από το Convoi 77, νέοι από κάθε γωνιά της Ευρώπης εργάζονται πάνω στα βιογραφικά των ανθρώπων που βρίσκονταν σε αυτό το τρένο. Ο Ζορζ Μαγιέρ συνεργάζεται με σχολεία, παρέχοντας πρωτογενή ιστορικά αρχεία για κάθε άτομο, ενώ μαθητές και καθηγητές φέρνουν στην επιφάνεια μοναδικές ανθρώπινες ιστορίες. Η ιδέα μου ήταν από την αρχή πολύ απλή: να προτείνουμε σε νέους να δουλέψουν στις τάξεις τους πάνω στα βιογραφικά των ανθρώπων που ήταν στο τρένο. Στόχος μας ήταν να προσεγγίσουμε την ιστορία μέσα από τη ζωή ενός ανθρώπου.
Η εκπαιδευτική αυτή μέθοδος έχει αγκαλιαστεί από χιλιάδες μαθητές και καθηγητές, με πολλές από τις 520 συλλεγείσες ιστορίες να έχουν ήδη μεταφραστεί και δημοσιευθεί. Η Ελλάδα, με τη Γερμανία και τη Γαλλία, είναι οι χώρες με τη μεγαλύτερη πρόοδο στο έργο. Το πρότζεκτ στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια και μέχρι σήμερα έχουμε ολοκληρώσει οχτώ από τις 18 ιστορίες, επισημαίνει ο εμπνευστής του Convoi 77.
Ο Ζορζ Μαγιέρ επεξηγεί ότι παρέχονται στους καθηγητές πρωτογενείς πηγές και ότι η τελική μορφή της βιογραφίας ελέγχεται από ομάδα του πρότζεκτ.
«Είναι δύσκολο να αντικρίζεις κατάματα τη φρίκη»
Έλληνες και Γάλλοι μαθητές παρουσίασαν στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης την πρόοδο της συγγραφής των βιογραφιών και την εμπειρία τους στην εξήγηση της φρίκης στους εφήβους. Οι συμμετοχές προήλθαν από διάφορα σχολεία της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, με εκπαιδευτικά προγράμματα που προάγουν την ιστορική μνήμη.
«Το πρότζεκτ είναι τώρα πιο σημαντικό από ποτέ»
Η άνοδος του αντισημιτισμού αποτελεί αφορμή για τον Ζορζ Μαγιέρ να αναθεωρήσει την αξία του πρότζεκτ. Καταλήξαμε στην ανάγκη να αναπτύξουμε τέτοιου είδους πρότζεκτ, αναφέρει και επισημαίνει τη σημασία της ιστορικής εκπαίδευσης για τους μαθητές και την κοινωνία.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
