Με την απονομή τιμητικού Χρυσού Αλέξανδρου σε έναν από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου ευρωπαϊκού σινεμά, τον Φερνάντο Τρουέμπα, από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, άνοιξε την αυλαία του το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης, που μεταξύ άλλων κατέκτησε και το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας για την ταινία «Μπελ Επόκ», βρέθηκε στη σκηνή του Ολύμπιον και βραβεύτηκε από το φεστιβάλ για το σύνολο της προσφοράς του στο σινεμά. Μάλιστα, η νέα του ταινία, το animation μουσικό ντοκιμαντέρ «Πυροβόλησαν τον πιανίστα» (2023), ήταν η ταινία που σηματοδότησε την έναρξη της 26ης διοργάνωσης.
«Είναι η πρώτη φορά που βρίσκομαι στη Θεσσαλονίκη, σίγουρα όμως δεν θα είναι και η τελευταία. Ήδη μου είχαν λείψει οι άνθρωποι της Ελλάδας, τα τοπία της, το φαγητό της», είπε στο κοινό του φεστιβάλ ο Φερνάντο Τρουέμπα, αναφερόμενος στα γυρίσματα της ταινίας Haunted Heart που ολοκλήρωσε πρόσφατα στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή του Βόλου, με πρωταγωνιστή τον Ματ Ντίλον. Έκανε λόγο για μια πολύ ιδιαίτερη εμπειρία και είπε ότι αισθάνεται αυτήν τη χώρα σαν το σπίτι του. «Στην Ελλάδα έχετε εφεύρει τα πάντα, όχι μόνο τη δημοκρατία και τη φιλοσοφία. Έχετε εφεύρει τον τρόπο να απολαμβάνει το ανθρώπινο είδος της ζωή μέσα από την τραγωδία και την κωμωδία, έχετε εφεύρει όμως και τον σεβασμό προς τον συνάνθρωπο, το να μην προσπαθεί να καταστρέψει τον άλλον, νομίζω ότι αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό μάθημα για όλη την ανθρωπότητα», κατέληξε ο κορυφαίος Ισπανός σκηνοθέτης.
Δέκα μέρες γεμάτες ντοκιμαντέρ, αφιερώματα και παράλληλες εκδηλώσεις
Το στίγμα των όσων πρόκειται να συμβούν τις επόμενες δέκα ημέρες στη διάρκεια του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης έδωσε ο καλλιτεχνικός του διευθυντής, Ορέστης Ανδρεαδάκης, υπογραμμίζοντας ότι είναι η πρώτη φορά στα 64 χρόνια του θεσμού, που κηρύσσει την έναρξη του φεστιβάλ ο αρχηγός του ελληνικού κράτους.
Με 251 ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους, πέντε διαγωνιστικά τμήματα, οκτώ αφιερώματα, μία εικαστική εγκατάσταση και τις εργασίες της αγοράς, το φεστιβάλ υπόσχεται να κερδίσει και φέτος το ενδιαφέρον του κοινού. «Ανάμεσα στις ταινίες που θα προβάλλουμε, 66 είναι ελληνικές, διότι το φεστιβάλ έχει πρωταρχικό σκοπό την ανάδειξη της ελληνικής κινηματογραφίας και την υποστήριξη της ελληνικής κινηματογραφικής κοινότητας», τόνισε ο κ. Ανδρεαδάκης.
Στη σημασία που έχει το ντοκιμαντέρ στη συγκυρία που διανύουμε, αναφέρθηκε η πρόεδρος του Δ.Σ. του Φεστιβάλ Ελευθερία Θανούλη. «Με μια όλο και πιο διευρυμένη γκάμα κινηματογραφικών τρόπων αφήγησης και στιλ, οι σημερινοί κινηματογραφιστές δεν σταματούν να προσπαθούν να καταγράφουν την πραγματικότητα γύρω τους», είπε. Κοινός στόχος και των 250 ταινιών που θα προβληθούν, όπως είπε, είναι να μας βοηθήσουν να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας, το διπλανό μας, αλλά και άλλους ανθρώπους, σε κόσμους που φαντάζουν ή είναι μακρινοί, διαφορετικοί ή και ξένοι. «Μόνο αν καταφέρουμε να βρούμε εκείνα τα σημεία επαφής που μας ενώνουν όλους νοητά σε μία κοινή μοίρα, τότε θα έχουμε μια πιθανότητα να οραματιστούμε ένα καλύτερο κόσμο», επισήμανε η κ. Θανούλη.
Σύμμαχοι του φεστιβάλ το ΥΠΠΟ και η Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας
Την έμπρακτη και διαχρονική στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, εξέφρασε ο υφυπουργός Πολιτισμού Χρίστος Δήμας. «Υπάρχουν σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία προσφέρει η ελληνική πολιτεία, όχι μόνο για το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, αλλά και για όλους που ασχολούνται με τις οπτικοακουστικές παραγωγές. Το επόμενο διάστημα θα φέρουμε και νόμο στη Βουλή όπου θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τις οπτικοακουστικές παραγωγές στη χώρα μας», υπογράμμισε ο κ. Δήμας.
Στο πλαίσιο της στρατηγικής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας να καταστεί η περιοχή πρωταγωνίστρια στον πολιτισμό, την εξωστρέφεια και την καινοτομία, το film office της Περιφέρειας δίνει και φέτος το παρών στην 26η διοργάνωση. «Στην Περιφέρεια συνεχίζουμε την εντατική και μεθοδική προσπάθεια να ενισχύσουμε το ταλαντούχο καλλιτεχνικό δυναμικό του τόπου μας και να κάνουμε την περιοχή μας ανταγωνιστικό προορισμό για οπτικοακουστικές παραγωγές διεθνώς», είπε από την πλευρά της, η αντιπεριφερειάρχης Υγείας και Κοινωνικής Πολιτικής της ΠΚΜ Μελίνα Δερμεντζοπούλου, εκπροσωπώντας τον περιφερειάρχη Απόστολο Τζιτζικώστα.
Μεγάλα αφιερώματα στην ελληνική δημοκρατία και στο δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού
Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από την αποκατάσταση της δημοκρατίας, το φετινό φεστιβάλ θα προβάλλει ένα αφιέρωμα με ντοκιμαντέρ που υμνούν την έννοια της δημοκρατίας, την καταγωγή της, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία του λόγου και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει, ενώ επιπλέον φιλοξενεί και μια σειρά από εκδηλώσεις που αποτίουν φόρο τιμής στην ιστορική επέτειο, αλλά και στους αντιδικτατορικούς αγώνες.
Το αφιέρωμα αυτό από την πλευρά της γενικής διευθύντριας του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό, έχει σχέση με τη λέξη «δημοκρατία», που άκουσε για πρώτη φορά ως παιδί το 1974, έμαθε από τους γονείς της ότι η έννοια αυτή γεννήθηκε σε μία χώρα που μόλις την κέρδισε ξανά, και από τότε έμεινε η χαραγμένη για πάντα μέσα της. «Οι ιδέες της δημοκρατίας και της αδερφοσύνης, έχτισαν δεσμούς ανάμεσα στις δύο μου χώρες. Τη χώρα που γεννήθηκα (σ.σ. τη Γαλλία) και τη χώρα που επέλεξα να ζω. Είναι η πυξίδα στη ζωή και τη δουλειά μου», σημείωσε η κ. Ζαλαντό.
Το δεύτερο μεγάλο αφιέρωμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ με τίτλο Citizen Queer, περιλαμβάνει 33 ντοκιμαντέρ που υμνούν την ομορφιά της απελευθερωτικής πράξης του αυτοπροσδιορισμού. Στο πλαίσιο αυτό, τιμητικός Χρυσός Αλέξανδρος θα απονεμηθεί στον σκηνοθέτη, σεναριογράφο και συγγραφέα Παναγιώτη Ευαγγελίδη, ενώ πραγματοποιεί επιπλέον αφιέρωμα στο θαρραλέο και πρωτοποριακό σινεμά του.
Απευθυνόμενος στους διοργανωτές του φεστιβάλ, ο νέος δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης είπε: «Φέρνετε τη Θεσσαλονίκη στην κορυφή του πανευρωπαϊκού – και όχι μόνο – ενδιαφέροντος, με τη διοργάνωση ενός φεστιβάλ που καινοτομεί, που τολμά, που συναρπάζει, που διδάσκει, αλλά κυρίως που καταργεί στερεότυπα και γκρεμίζει προκαταλήψεις». Ενόψει μάλιστα της φιλοξενίας του EuroPride σε μερικούς μήνες από τη Θεσσαλονίκη, ο κ. Αγγελούδης τόνισε «νιώθω ιδιαίτερα χαρούμενος που σ’ αυτό το φεστιβάλ, η φωνή της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας ακούγεται επιτέλους δυνατά, αλλά και περήφανα».
Επίτιμος καλεσμένος του 26ου ΦΝΘ είναι ο διεθνώς αναγνωρισμένος δημιουργός, Δημήτρης Παπαϊωάννου, ο οποίος σχεδίασε την αφίσα της φετινής διοργάνωσης που απεικονίζει ένα φιλί έρωτα, συμπερίληψης, ορατότητας και αγάπης. Το φεστιβάλ πρόκειται να φωτίσει τις πολύπλευρες πτυχές του καλλιτέχνη, προβάλλοντας ταινίες του αλλά και τη βίντεο-εγκατάστασή του «Inside».
«Το φεστιβάλ στέκεται στην πλευρά της ειρήνης»
Με καλλιτέχνες, ταινίες και πρότζεκτ από όλο τον κόσμο, το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης είναι ένα πεδίο ενότητας, ανταλλαγής ιδεών, ένας ασφαλής τόπος που, σύμφωνα με τον Ορέστη Ανδρεαδάκη, «στέκεται πάντα στην πλευρά των αδυνάτων και της ειρήνης». «Ο πόλεμος στην Ουκρανία διαρκεί ήδη δύο χρόνια με αμείωτη ένταση, ενώ στη Μ. Ανατολή, μία ανάσα μακριά μας, ένας νέος πόλεμος μαίνεται τους τελευταίους πέντε μήνες και τα θύματα πολλαπλασιάζονται κάθε μέρα. Το φεστιβάλ βέβαια, δεν μπορεί να προτείνει γεωπολιτικές λύσεις, αλλά έχει ευθύνη να δίνει φωνή σε εκείνους που το έχουν ανάγκη. Απορρίπτει τις πράξεις μίσους, τη βία, τις ακραίες φωνές της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού και αποτελεί μία ανοιχτή πλατφόρμα τέχνης, συμπερίληψης και διαλόγου», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Μάλιστα, νωρίτερα, μία μικρή ομάδα από το κοινό διέκοψε την εκδήλωση αναρτώντας πανό υπέρ της Παλαιστίνης και φωνάζοντας μεταξύ άλλων το σύνθημα «Φώτα, κάμερα, γενοκτονία, το φεστιβάλ υπάρχει και για διαμαρτυρία», ενώ μετά από λίγα λεπτά αποχώρησε.
Βαρ.Καζ.
φωτογραφία Νίκος Αρβανιτίδης
