Για τον ίδιο και τους συναδέλφους του, το υπέρτατο αγαθό είναι η προσφορά στο (συν)άνθρωπο που χρειάζεται βοήθεια, όπως αυτή που προσφέρει σχεδόν μισό αιώνα τώρα η οργάνωση που υπηρετούν. Ο Χρήστος Χρήστου, ο νέος Διεθνής Πρόεδρος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα/Médecins Sans Frontières(MSF), γνωρίζει από «πρώτο χέρι» τους κινδύνους και τις προκλήσεις με τις οποίες βρίσκονται καθημερινά αντιμέτωποι οι εργαζόμενοι της διεθνούς οργάνωσης, αλλά, όπως διαβεβαιώνει, μιλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και το ραδιοφωνικό σταθμό του, «Πρακτορείο 104,9 FM», «…θα συνεχίσουμε να είμαστε στην πρώτη γραμμή δράσης -λαμβάνοντας όσα μέτρα προστασίας έχουμε τη δυνατότητα- γιατί εκεί είναι οι άνθρωποί μας, εκεί είναι οι ασθενείς μας».
«Ακόμα και σήμερα που μιλάμε, υπάρχουν άνθρωποι σε διάφορα σημεία του κόσμου, οι οποίοι είτε έχουν απαχθεί, είτε έχουν χάσει τη ζωή τους -εργαζόμενοι με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα είτε με άλλες οργανώσεις- γιατί βομβαρδίζονται οι δομές μας, τα νοσοκομεία μας. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, να θυμόμαστε πως αυτοί είναι οι πραγματικοί ήρωες πίσω από αυτό που κάνουμε», λέει ο κ. Χρήστου.
«Είναι οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής, που πραγματικά θέτουν πολλές φορές σε κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή και δυστυχώς δεν έχουμε αυτή τη στιγμή πολλά “εργαλεία” στη βαλίτσα μας για να τους προστατεύουμε, όταν συμβαίνει κάτι που μας υπερβαίνει», προσθέτει και απευθύνει ένα μεγάλο «ευχαριστώ» όλους αυτούς τους ανθρώπους «για τη θυσία που κάνουν για τον συνάνθρωπό τους».
«Σοκαριστική η προσπάθεια ποινικοποίησης της ανθρωπιστικής δράσης»
Οι προκλήσεις για μια διεθνή οργάνωση, με το εύρος δράσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είναι πολλές, ενώ ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί το γεγονός, σύμφωνα με τον κ. Χρήστου, ότι «σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα περιβάλλον ιδιαίτερα εχθρικό ως προς την ανθρωπιστική δράση».
«Αυτό γίνεται ξεκάθαρο, όταν, για παράδειγμα, ποινικοποιείται και στοχοποιείται η δράση γιατρών που προσπαθούν απλώς να σώζουν ζωές. Μας απασχολεί ιδιαιτέρως πώς απαντάμε σε αυτή τη νέα πραγματικότητα», υπογραμμίζει ο νέος Διεθνής Πρόεδρος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Βαθιά χαραγμένη στο μυαλό του έχει μείνει μια φράση Ιταλίδας συναδέλφου του, με αφορμή το περιστατικό με τη Γερμανίδα πλοίαρχο του “Sea Watch” Καρόλα Ρακέτε: «Το να σταματάς με τέτοιο τρόπο ένα πλοίο που μεταφέρει ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο είναι σαν να σταματάς στη μέση του δρόμου ένα ασθενοφόρο που μεταφέρει ασθενείς σε επείγουσα κατάσταση στο νοσοκομείο».
«Είναι σοκαριστικό. Είδαμε πίσω από τη Ρακέτε την τραγωδία της Αντιγόνης και το δίλημμα πώς απαντάς σε ένα τέτοιο ζήτημα -ακολουθείς την ηθική σου ή τους νόμους του κράτους; Βέβαια, να προσθέσω πως εδώ δεν υπάρχει ένα τέτοιο ζήτημα γιατί και οι νόμοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβάλλουν να σώζεις και να μεταφέρεις ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο», σχολιάζει στο «Πρακτορείο 104,9 FM» ο κ. Χρήστου.
Άλλωστε και ο ίδιος, έχοντας επιστρέψει πρόσφατα από αποστολή στο Καμερούν, όπου συμμετείχε ως χειρουργός σε πρόγραμμα της οργάνωσης, είχε βιώσει κάτι εξίσου σοκαριστικό. «Είναι σοκαριστικό να βλέπουμε τα ασθενοφόρα μας να σταματάνε στα checkpoints, να κατεβάζουν τους ασθενείς και να μην μας επιτρέπουν να προχωρήσουμε. Και αυτό στο όνομα ή νομιμοποιούμενοι πίσω από μια τόσο αόριστη και ασαφή δράση απέναντι στην “τρομοκρατία”», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Όλο αυτό δεν αφορά μόνο στην ιατρική ανθρωπιστική βοήθεια αλλά «το πώς στεκόμαστε μπροστά στην ανάγκη ενός ανθρώπου», εξηγεί ο νέος Διεθνής Πρόεδρος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
«Ξεδιπλώνοντας» τις σκέψεις του για τους στόχους της οργάνωσης, που συμπληρώνει σχεδόν μισό αιώνα ζωής, ο κ. Χρήστου «στέκεται» κατ’ αρχάς στην προσπάθεια που γίνεται για να διατηρείται το ενδιαφέρον των υποστηρικτών και να ενισχύονται οι δράσεις της οργάνωσης.
«Στόχος είναι να καταφέρουμε να κάνουμε μια καλύτερη σύνδεση ανάμεσα στις ανάγκες που έχουμε ως οργάνωση και στους ανθρώπους που στέκονται κοντά μας σε όλο τον κόσμο μέσα από την προσφορά τους», επισημαίνει, ενώ στους στόχους της οργάνωσης συμπεριλαμβάνει ακόμα το «…να συνεχίσουμε να μιλάμε για ξεχασμένες κρίσεις σε διάφορες γωνιές του πλανήτη».
«Η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας έχει αποτύχει»
Με αφορμή την αύξηση των προσφυγικών ροών στο Αιγαίο, που φαίνεται να έχει προκαλέσει ανησυχία σε ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε πριν από λίγες ημέρες η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο κ. Χρήστου βάζει στη συζήτηση το θέμα της Κοινής Δήλωσης Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας, εκτιμώντας ότι έχει αποτύχει.
«Θεωρούμε πως η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας έχει αποτύχει και μετά από τόσα χρόνια είναι φανερό ότι πρόκειται για μία πολιτική κρίση. Θα πρέπει να υπάρξει μια πιο ουσιαστική προσέγγιση στο μεταναστευτικό. Δεν είναι δυνατόν το πρόβλημα να λύνεται απλώς με έκτακτες μετακινήσεις κόσμου από ένα νησί στην ενδοχώρα. Ο τρόπος με τον οποίο μέχρι σήμερα προσεγγίζεται το ζήτημα συνολικά από την Ευρώπη -και όχι μόνο από την ελληνική κυβέρνηση- είναι κοντόφθαλμος και καταστροφικός», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Χρήστου στο «Πρακτορείο FM».
Υπογραμμίζει, δε, την ανάγκη «να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε μόνο με όρους εφήμερης παραμονής αυτών των ανθρώπων» καθώς «έτσι υπονομεύεται και η κοινωνική τους ένταξη, που είναι ο μόνος δρόμος μπροστά για μία λύση».
Από την ίδρυσή τους το 1971 έως σήμερα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα χρειάστηκε αρκετές φορές να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο παρεμβαίνουν, ιδιαίτερως δε με την προσφυγική κρίση στην Ευρώπη. «Από το 2016 σταματήσαμε να βρισκόμαστε στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, τα γνωστά hotspots. Ξεκινήσαμε να παρέχουμε υπηρεσίες προσβάσιμες από όλους τους ανθρώπους -γυναίκες, άνδρες και παιδιά- που ζουν μέσα σ’ αυτά, αλλά όντας οι ίδιοι έξω από αυτά γιατί δεν θέλαμε να είμαστε μέρος ενός συστήματος που κρατά σκόπιμα και παρά τη θέλησή τους ανθρώπους σε απάνθρωπες συνθήκες. Κι αυτό συνεχίζουμε να καταδικάζουμε και σήμερα. Παράλληλα, εκείνη τη στιγμή σταματήσαμε την έστω πολύ μικρή χρηματοδότηση που δεχόμασταν ως κίνημα από την Ευρωπαϊκή Ένωση αντιδρώντας στη συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας που δυστυχώς μόνο καταστροφικές συνέπειες έχει επιφέρει μέχρι σήμερα», εξηγεί ο κ. Χρήστου.
Από τα Τρίκαλα στο ΑΠΘ και στο «μεγάλο σχολείο» των Γιατρών Χωρίς Σύνορα
Γεννημένος στα Τρίκαλα Θεσσαλίας, ο κ. Χρήστου αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και είναι κάτοχος Διδακτορικού Τίτλου (PhD) στη Χειρουργική από το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Μεταπτυχιακού Τίτλου (MSc) στη Διεθνή Ιατρική – Διαχείριση Κρίσεων Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο και παραμένει ως μέλος της εκπαιδευτικής του ομάδας.
Ήρθε σε επαφή με τον κόσμο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ως φοιτητής στη Θεσσαλονίκη, στις αρχές του 2000. «Με συνεπήρε η ιδέα να βοηθώ ανθρώπους που σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν δυνατότητα ιατρικής φροντίδας ζώντας σε περιοχές χωρίς καμία υποδομή, απομονωμένες ή κατεστραμμένες από συγκρούσεις ή φυσικές καταστροφές. Αυτό έδινε, με κάποιο τρόπο, μια νέα προοπτική σ’ αυτό που εγώ προσδοκούσα από την ιατρική και μια πιο οικουμενική διάσταση απ’ ό,τι ονειρευόμουν», λέει στο «Πρακτορείο 104,9 FM» ο κ. Χρήστου.
Από την πρώτη του αποστολή στην Αφρική το 2003, όταν η παγκόσμια κοινότητα έδινε εκεί τις μεγάλες μάχες για την αντιμετώπιση του ιού HIV, έως την αναρρίχηση στη θέση του Διεθνούς Προέδρου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ο κ. Χρήστου χρειάστηκε να περάσει από διάφορες θέσεις -από γ.γ. έως και πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της οργάνωσης- ώσπου να διαπιστώσει ότι αυτό που τον πραγματικά ενδιέφερε ήταν το «πολιτικό και σωματειακό κομμάτι».
Όλη αυτή η διαδρομή ήταν, όπως χαρακτηριστικά λέει, ένα «μεγάλο σχολείο», που τον βοήθησε να καταλάβει πιο συνολικά τις προκλήσεις της οργάνωσης, τις οποίες καλείται, σήμερα, ως πρόεδρος να αντιμετωπίσει.
Σοφία Παπαδοπούλου
