Μια ξεχωριστή πρωτοβουλία, που αποτυπώνει την ταυτότητα, τη μνήμη και την πορεία ενός ολόκληρου τόπου, παίρνει «σάρκα και οστά» μέσα από το επετειακό λεύκωμα «100 Χρόνια Καλαμπάκι – Συνομιλώντας με τις σιωπές της ιστορίας». Το καλαίσθητο αυτό εκδοτικό έργο αποτελεί καρπό της αγάπης και της προσήλωσης στην τοπική ιστορία μιας ομάδας δραστήριων ανθρώπων. Είναι το αποτέλεσμα μιας πολυετούς συλλογικής προσπάθειας του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμπακίου Δράμας, με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την εγκατάσταση των πρώτων προσφύγων στην περιοχή.
Η ιδέα για τη δημιουργία του λευκώματος γεννήθηκε το 2020, μέσα σε ένα κλίμα συλλογικής αναστοχαστικότητας, αλλά και ανάγκης να διασωθούν οι μνήμες που κινδυνεύουν να χαθούν με το πέρασμα του χρόνου.
Την έρευνα, συγγραφή, σύνταξη και επιμέλεια του υλικού ανέλαβε μια συντακτική επιτροπή, που αποτελούνταν από τις Μαρίνα Σωφρονίδου (αρχαιολόγο, διδάκτορα προϊστορικής αρχαιολογίας), Κυράνθη Στράντζαλη (φιλόλογο), Τούλα Θωμαΐδου (φιλόλογο) και Αθανασία Θεοδωρίδου (πρόεδρο του ΜΠΣ Καλαμπακίου, οδοντίατρο και συγγραφέα). Οι τέσσερις γυναίκες, που εργάστηκαν εθελοντικά, συγκέντρωσαν, μελέτησαν και παρουσίασαν πολύτιμα ντοκουμέντα, έγγραφα και σπάνιες φωτογραφίες που σκιαγραφούν την ιστορία του Καλαμπακίου.
«Σπίτι σπίτι περάσαμε για να συγκεντρώσουμε το υλικό, που για πάνω από εκατό χρόνια ήταν καλά φυλαγμένο σε συρτάρια και μπαούλα. Οι κάτοικοι μας τα εμπιστεύτηκαν ώστε να καταγράψουμε τη μοναδική αυτή ιστορία των προγόνων τους, που ήρθαν από το Κρυόνερο και πολλές άλλες περιοχές, με τα λιγοστά τους υπάρχοντα, για να χτίσουν μια νέα πατρίδα εδώ στο Καλαμπάκι», τονίζει η Αθανασία Θεοδωρίδου.
«Είναι η πρώτη φορά που αναφέρεται ολοκληρωμένα η ιστορία του χωριού», σημειώνει η κ. Θεοδωρίδου και συνεχίζει: «μέχρι τώρα είχαμε κάποια αποσπάσματα της ιστορίας του. Για πρώτη φορά γίνεται μια τόσο ολοκληρωμένη δουλειά και παρουσιάζονται συγκεντρωμένα τόσα έγγραφα, που σχετίζονται με την ανταλλαγή και μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τη ζωή τους πριν και μετά τον ξεριζωμό.»
Η ΑμΚΕ ΚΥΚΛΩΨ, του επιχειρηματία και μεγάλου ευεργέτη της Δράμας Άρη Θεοδωρίδη, ανέλαβε το συνολικό κόστος της ψηφιοποίησης των αρχείων και της έκδοσης του τόμου, που αριθμεί 360 σελίδες και θεωρείται συλλεκτικό έργο. Οι συντελεστές του λευκώματος το αφιέρωσαν στην πρώτη γενιά ανταλλάξιμων προσφύγων, οι οποίοι, όπως τονίζουν, «θεμελίωσαν τη ζωή όλων μας», αλλά και σε κάθε επόμενη γενιά μνήμης.
Περισσότερες από δύο χιλιάδες φωτογραφίες, έγγραφα, ιστορικά τεκμήρια συγκεντρώθηκαν με πολλή προσπάθεια. Ο διακεκριμένος Δραμινός φωτογράφος και συγγραφέας Κώστας Βιδάκης ανέλαβε την ψηφιακή επεξεργασία των φωτογραφιών και τον σχεδιασμό της έκδοσης, αναδεικνύοντας ακόμα περισσότερο το συλλογικό αυτό έργο.
«Το βιβλίο αυτό λειτουργεί ως μια στέρεη γέφυρα που ενώνει το χθες, από τις τελευταίες στιγμές πριν τον ξεριζωμό, μέχρι το σήμερα», τονίζει ο κ. Βιδάκης. «Οι φωτογραφίες των οικογενειακών άλμπουμ που βρίσκονταν άλλοτε στα σαλόνια των σπιτιών, και σήμερα συνήθως βρίσκονται ξεχασμένα σε κάποιο ντουλάπι ή σε κάποια αποθήκη, ήταν το παράθυρο στον χρόνο που έδωσε οπτική υπόσταση στην ιστορία.»
«Η γνώση της τοπικής ιστορίας από παιδιά και ενήλικες είναι πολύ σημαντική. Γιατί, νομίζω πως αγαπάμε περισσότερο τον τόπο μας, όταν γνωρίζουμε σε βάθος την ιστορία και τον πολιτισμό του.»
Το λεύκωμα ολοκληρώνεται με ένα κείμενο από τη Δρ. Ιστορίας Γεωργία Μπακάλη, η οποία επισημαίνει: «Οι οικιστές του Καλαμπακίου, οι πρόσφυγες της πρώτης γενιάς, έφεραν μαζί τους πολιτισμό αιώνων. Ένα πολυάριθμο κεφάλαιο για την εκκίνηση της νέας ζωής και ιερή παρακαταθήκη για τις γενιές που τους διαδέχθηκαν.»
Το λεύκωμα έχει τέσσερα παραρτήματα, όπου γίνεται αναλυτική ονομαστική καταγραφή των προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, ενώ στο τελευταίο παράρτημα περιλαμβάνονται συγκινητικές μαρτυρίες προσφύγων από τη ζωή τους πριν και μετά τον ξεριζωμό.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
