Πάνω από το 50% των θαλασσαιμικών και των δύο φύλων είναι υπογοναδικά, δηλαδή αντιμετωπίζουν πρόβλημα γονιμότητας. Ωστόσο σήμερα η τεκνοποίηση είναι πλέον πολύ πιο εύκολα εφικτή και για τους άντρες και για τις γυναίκες με μεσογειακή αναιμία, σε σύγκριση με τις δεκαετίες του ΄70 και του ΄80, με εξωγενή χορήγηση γοναδοτροπινών, αλλά και χάρη στον προγραμματισμό και την αντιμετώπιση προβλημάτων από ομάδα ειδικών ιατρών (αιματολόγο, γυναικολόγο, ενδοκρινολόγο- διαβητολόγο, καρδιολόγο), αρκετό διάστημα πριν από την έναρξη της εγκυμοσύνης, κατά τη διάρκεια της αλλά και στο διάστημα της γαλουχίας.
Τα παραπάνω επισημαίνουν ο διευθυντής Ενδοκρινολογίας στο Ενδοκρινολογικό Τμήμα του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, Αθανάσιος Παναγιώτου και η αιματολόγος διευθύντρια ΕΣΥ στο ΑΧΕΠΑ, Δέσποινα Παντελίδου, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ με αφορμή την Εκπαιδευτική Συνάντηση για τη θαλασσαιμία που διοργανώνει ο Ελληνικός Σύλλογος Θαλασσαιμίας στις 2 Νοεμβρίου στη Θεσσαλονίκη (Grand Hotel Palace).
“ Παράγοντες κινδύνου για την εγκυμοσύνη σε ασθενείς με θαλασσαιμία είναι η αιμοσιδήρωση οργάνων (καρδιά, ενδοκρινείς, ήπαρ), ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός, η αλλοανοσοποίηση , η θρομβοφιλία” αναφέρει η κ.Παντελίδου και εξηγεί ότι σήμερα οι γυναίκες με θαλασσαιμία που υποβάλλονται κανονικά σε μεταγγίσεις και αποσιδήρωση μπορούν να μείνουν έγκυες είτε με αυτόματη σύλληψη είτε με εξωσωματική γονιμοποίηση, ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο αποσιδήρωσης. Παράλληλα αναφέρει ότι στις θαλασσαιμικές γυναίκες πρέπει να γίνει διακοπή της αποσιδήρωσης (με χηλικούς παράγοντες από το στόμα σε παρεντερικά χορηγούμενη δεσφεριοξαμίνη), τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από την έναρξη προσπάθειας σύλληψης.
Γονιμότητα και θαλασσαιμία
Πάνω από το 50% των ατόμων και των δύο φύλων με θαλασσαιμία είναι υπογοναδικά αναφέρει ο κ.Παναγιώτου και προσθέτει: “ Με τον όρο γονιμότητα βιολογικά εννοούμε την αναπαραγωγική ικανότητα των δύο φύλων. Η πιο γόνιμη δεκαετία για την απόκτηση απογόνων είναι και στη θαλασσαιμία η ηλικία των 20-30 ετών, όπως και στα φυσιολογικά άτομα. Ο υπογοναδισμός όμως είναι συχνότερη ενδοκρινοπάθεια στα άτομα με θαλασσαιμία.
Η κύρια αιτία του υπογοναδισμού στη θαλασσαιμία είναι η εναπόθεση σιδήρου στα γοναδοτρόφα κύτταρα της υπόφυσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανεπάρκεια έκκρισης γοναδοτροπινών (LH & FSH) και τελικά την απουσία διέγερσης των τελικών οργάνων στόχων, ωοθηκών προς έκκριση οιστραδιόλης και όρχεων προς έκκριση τεστοστερόνης”.
Όπως εξηγεί ο κ.Παναγιώτου: “ Οι κλινικές εκδηλώσεις του άρρενος υπογοναδοτροπικού υπογοναδισμού είναι: η απουσία ή καθυστέρηση της ήβης, οι διαταραχές στη βιοσύνθεση τεστοστερόνης και διαταραχές σπερματογένεσης και στύσης. Οι κλινικές εκδηλώσεις του υπογοναδοτροπικού υπογοναδισμού θήλεως είναι η απουσία ή καθυστέρηση της ήβης, η πρωτοπαθής αμηνόρροια και η δευτεροπαθής αμηνόρροια . Αυτοί οι θαλασσαιμικοί υποβάλλονται σε ορμονολογικό έλεγχο ο οποίος περιλαμβάνει: εκτίμηση γοναδοτροπινών FSH και LH και στα δύο φύλα, οιστραδιόλη στα κορίτσια,τεστοστερόνη στα αγόρια και σπερμοδιάγραμμα και δοκιμασία GnRH test”
Η θεραπεία, όμως αναφέρει ο κ.Παναγιώτου, γίνεται με διέγερση γονάδων με εξωγενή χορήγηση γοναδοτροπινών για σεξουαλική ανάπτυξη ή και γονιμότητα. “ Σε ασθενείς όμως με μεγάλο φορτίο σιδήρου μπορεί να υπάρχει και σοβαρή πρωτοπαθής βλάβη των γονάδων με αποτέλεσμα μεγάλη επιδείνωση της γονιμότητας” προσθέτει ο κ Παναγιώτη.
Θαλασσαιμική γυναίκα μιλάει για την εμπειρία της μητρότητας
Μία από τις γυναίκες με μεσογειακή αναιμία, που έγινε μητέρα το 2012, η Στέλλα Μηνά (γενική γραμματέας του Ελληνικού Συλλόγου Θαλασσαιμίας, ο οποίος διοργανώνει την εκδήλωση), μιλώντας για την προσωπική της εμπειρία στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είπε: “ Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Στην περίπτωσή μου η επίτευξη εγκυμοσύνης ήταν εύκολη. Δεν αντιμετώπισα πρόβλημα στη σύλληψη, η οποία έγινε αυτόματα χωρίς καμία προσπάθεια.
Είχα μία καλή εγκυμοσύνη. Φυσικά, εκτός από τον γυναικολόγο, με παρακολουθούσε και αιματολόγος και καρδιολόγος. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έκανα κανονικά τις μεταγγίσεις μου, αλλά λίγο συχνότερα, δηλαδή αντί για κάθε 15 ημέρες έκανα μεταγγίσεις κάθε 10-12 ημέρες. Επίσης κατά το πρώτο και το τελευταίο τρίμηνο δεν έκανα αποσιδήρωση λόγω των αυξημένων αναγκών του εμβρύου σε σίδηρο. Είχα ανησυχίες και άγχος για την υγεία του παιδιού που θα αποκτούσα, αλλά τελικά γέννησα ένα υγιέστατο αγόρι”.
Η εκδήλωση του Ελληνικού Συλλόγου Θαλασσαιμίας
Στην ενημερωτική εκδήλωση, που διοργανώνει ο Ελληνικός Σύλλογος Θαλασαιμίας, θα συμμετέχουν διακεκριμένοι ιατροί από τη Θεσσαλονίκη, οι οποίοι θα αναπτύξουν θέματα που αφορούν τις τελευταίες εξελίξεις στην αντιμετώπιση της νόσου, τη γονιμότητα και την τεκνοποίηση στη θαλασσαιμία.
Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης, θα πραγματοποιηθεί τιμητικό αφιέρωμα στη μητέρα του θαλασσαιμικού, αλλά και στις θαλασσαιμικές που έγιναν μητέρες, οι οποίες θα μιλήσουν για τις προσωπικές τους εμπειρίες. Επίσης θα πραγματοποιηθούν ομιλίες ιατρών με θέματα: “ Γονιμότητα και ενδοκρινολογικές επιπλοκές”, “ Η καλή σωματική υγεία υπέρμαχος στην προσπάθεια τεκνοποίησης”, “ Κύηση – τοκετός, φροντίδα νεογνού”, Καρδιακή ανεπάρκεια και εγκυμοσύνη στη θαλασσαιμία” .
Αγγέλα Φωτοπούλου
