Ρόλο στην ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, αλλά και των περιοχών της Μέσης Ανατολής, μπορεί να διαδραματίσει η Βόρεια Ελλάδα μέσω των λιμανιών της Θεσσαλονίκης, της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας, όπως και χάρη στο έργο του ταχέος σιδηροδρόμου μεταξύ σερβικών και ελληνικών συνόρων, που αναμένεται να ολοκληρωθεί ώς το 2030. Την εκτίμηση αυτή διατυπώνει ο πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Επιχειρήσεων στη Βόρεια Μακεδονία, Άρης Βλάχος, αναδεικνύοντας τα προφανή οφέλη για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Το ενεργειακό αποτύπωμα της Ελλάδας στη γείτονα είναι πλέον πολύ έντονο, ενώ έρχονται να το βαθύνουν περαιτέρω πρότζεκτ όπως ο αγωγός προϊόντων πετρελαίου «VARDAX», μια εμπορική «γέφυρα» μεταξύ Θεσσαλονίκης και Σκοπίων, που αναμένεται να ενεργοποιηθεί πολύ σύντομα, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού της γείτονος, Χρίστιαν Μίτσκοσκι.
Αναφερόμενος στις διμερείς επιχειρηματικές σχέσεις, ο κ. Βλάχος σημειώνει ότι παρομοιάζει την πορεία τους με ένα μεγάλο «W», μια διαρκώς εναλλασσόμενη κατάσταση με τα πάνω και τα κάτω της, όπου το πολιτικό ζήτημα που επί χρόνια δοκίμαζε τις σχέσεις των δύο χωρών είχε αντίκτυπο και στο επιχειρείν. Παρά τα σκαμπανεβάσματα, ωστόσο, η ελληνική επενδυτική παρουσία στη Βόρεια Μακεδονία, που άρχισε το 1998, έχει επενδυμένα κεφάλαια 800 εκατ. ευρώ και έχει δημιουργήσει 25.000 θέσεις εργασίας. Ο κ. Βλάχος αναφέρεται επίσης στη δυσκολότερη περίοδο στην πορεία των διμερών επιχειρηματικών σχέσεων, αυτή της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, ενώ σχολιάζει την πρόσφατη δήλωση του αντιπροέδρου της Βόρειας Μακεδονίας, Αλεξάνταρ Νικολόσκι, ότι «οι θερμές σχέσεις ανάμεσα στη Βόρεια Μακεδονία και την Ελλάδα είναι κάτι που θα το δούμε να αναπτύσσεται στην επόμενη περίοδο».
Τα πρότζεκτ που βαθαίνουν το αποτύπωμα της Ελλάδας στην ενέργεια
«Πώς βλέπετε να έχουν επηρεάσει το γεωπολιτικό προφίλ της Ελλάδας στη Βόρεια Μακεδονία, αλλά και την ευρύτερη περιοχή, τα ενεργειακά έργα στα οποία εμπλέκεται η χώρα μας;» είναι το πρώτο ερώτημα προς τον κ. Βλάχο, ο οποίος απαντά ότι η Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, ενεπλάκη σε έργα που την καθιστούν διαμετακομιστικό ενεργειακό κέντρο στην περιοχή της Μεσογείου. Ενδεικτικά αναφέρει την ελληνική συμμετοχή στην κατασκευή και λειτουργία του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (ΤΑΡ), τα δύο FSRU σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη, τον διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB) και τον αντίστοιχο με τη Βόρεια Μακεδονία, που αναμένεται να λειτουργήσει εντός διετίας (2026-2027).
Οι επενδύσεις των ελληνικών επιχειρήσεων στις Ανανεώσιμες Πηγές (ΑΠΕ) σε γειτονικές χώρες και οι πρωτοβουλίες της Ελλάδας για συνεργασία με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Κύπρο στον ενεργειακό τομέα συμπληρώνουν το «παζλ» της ενέργειας. «Η Hellenic Energy είναι η κορυφαία εταιρεία στον εφοδιασμό της Βόρειας Μακεδονίας με προϊόντα πετρελαίου. Το πρώην διυλιστήριο ΟΚΤΑ στην πόλη των Σκοπίων εξαγοράστηκε το 1999 από τα τότε ΕΛΠΕ και από το 2012 λειτουργεί ως ΤΑΝΚ FARM. Πολύ σύντομα, όπως επιβεβαιώθηκε και από τον πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας σε προ ημερών συνέντευξή του, θα ξεκινήσει τη λειτουργία του και ο αγωγός προϊόντων πετρελαίου VARDAX, που ενώνει το διυλιστήριο της Hellenic Energy στη Θεσσαλονίκη με τις εγκαταστάσεις της ΟΚΤΑ στα Σκόπια. Σημαντική είναι επίσης η παρουσία της ΔΕΗ στον τομέα της εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα, μέσω θυγατρικής της. Με τη λειτουργία του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, η γειτονική χώρα θα σταματήσει να εξαρτάται από το ρωσικό φυσικό αέριο», εξηγεί.
Ο σιδηρόδρομος, τα λιμάνια και η επόμενη ημέρα στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή
Κατά την πρόσφατη παρουσία του σε φόρουμ στη Θεσσαλονίκη, ο κ. Νικολόσκι αναφέρθηκε στο πρότζεκτ της ανασυγκρότησης της σιδηροδρομικής γραμμής του Διαδρόμου 10, που εκτείνεται από τα σερβικά μέχρι τα ελληνικά σύνορα. «Θέλουμε να δημιουργήσουμε έναν γρήγορο σιδηρόδρομο, που θα λειτουργεί με ταχύτητα τουλάχιστον 200 χλμ/ώρα στα επιβατικά τρένα και τουλάχιστον 120 χλμ/ώρα στα εμπορικά (…) Το 2025 θα αρχίσουμε τον σχεδιασμό και η ιδέα μας είναι ότι η διαδικασία σχεδιασμού και κατασκευής θα ολοκληρωθεί σε πέντε χρόνια, άρα ως το 2030 θα έχουμε γρήγορο σιδηρόδρομο μεταξύ των σερβικών και των ελληνικών συνόρων». Πώς αναμένεται να επιδράσει αυτό στον τζίρο και τη σημασία των λιμανιών Θεσσαλονίκης, Αλεξανδρούπολης και Καβάλας;
«Η ολοκλήρωση αυτής της γραμμής θα επιτρέψει τη γρήγορη και ασφαλή διακίνηση των προϊόντων. Με τον τρόπο αυτό θα μεγαλώσει το πελατολόγιο και κατ’ επέκταση τα έσοδα και η κερδοφορία των επιχειρήσεων. Είναι ένα έργο πολύ σημαντικό για όλη την περιοχή και απαιτεί τη στενή συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών», διευκρινίζει ο κ. Βλάχος. Επισημαίνει ότι τα λιμάνια Θεσσαλονίκης, Αλεξανδρούπολης και Καβάλας θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ρόλο στην ανασυγκρότηση της Ουκρανίας και των περιοχών της Μέσης Ανατολής, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν: «Η εύρυθμη λειτουργία των υποδομών μας είναι το ζητούμενο που μπορεί να καταστήσει την Ελλάδα ενεργό συμμέτοχο στην ανασυγκρότηση της επόμενης ημέρας, με ωφέλεια και για τις ελληνικές επιχειρήσεις», τονίζει.
Η ελληνική επενδυτική παρουσία στη Βόρεια Μακεδονία και η δύσκολη πορεία από το μηδέν στα 800 εκατ. ευρώ
Οι επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων έχουν επενδύσει περίπου 800 εκατ. ευρώ στη Βόρεια Μακεδονία από την έναρξη της δραστηριότητάς τους μέχρι σήμερα. Η θέση τους είναι δεσπόζουσα, με παρουσία στους σημαντικότερους τομείς της οικονομίας της γείτονος. «Η ΟΚΤΑ, θυγατρική της Hellenic Energy, η Stopanska Banka της Εθνικής Τράπεζας, η Usije του Τιτάνα, η EDS της ΔΕΗ, η Dojran Steel της Σιδενόρ και τα Μάρμαρα Παυλίδη είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Από αυτές τις επενδύσεις έχουν δημιουργηθεί περίπου 25.000 θέσεις εργασίας».
Η ελληνική επενδυτική παρουσία στη Βόρεια Μακεδονία κλείνει σύντομα τρεις δεκαετίες, καθώς ξεκίνησε το 1998 με τις πρώτες επενδύσεις. «Σε αυτή την πορεία τα πράγματα δεν ήταν καθόλου εύκολα. Το πολιτικό ζήτημα που δοκίμαζε τις σχέσεις των δύο χωρών επηρεάζει και το επιχειρείν. Στα Βαλκάνια, πολιτική και οικονομία βαδίζουν χέρι χέρι. Παρ’ όλα αυτά, οι επιχειρήσεις μας κατάφεραν με τις δικές τους δυνάμεις να επιβιώσουν και να παρουσιάσουν εξαιρετικά αποτελέσματα», δηλώνει ο κ. Βλάχος.
Ο κ. Νικολόσκι εκτιμά ότι «οι θερμές σχέσεις ανάμεσα στη Βόρεια Μακεδονία και την Ελλάδα είναι κάτι που θα το δούμε να αναπτύσσεται στην επόμενη περίοδο». Ο κ. Βλάχος συμφωνεί με την εκτίμηση αυτή, εφόσον εκλείψουν οι τριβές του παρελθόντος: «Η Ελλάδα έχει τείνει χείρα φιλίας και συνεργασίας σε όλους τους γείτονές της. Η επιμονή μας στον στόχο αυτό, καθώς και οι τελευταίες διεθνείς εξελίξεις, ενισχύουν το μήνυμα της καλής γειτονίας. Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε από κοινού στο άμεσο μέλλον».
