Τα διδάγματα από τη διαχείριση πρόσφατων φυσικών καταστροφών και στρατηγικές μακροπρόθεσμης ανάκαμψης των τοπικών κοινωνιών από αυτές, καθώς και μέτρα για τη μείωση των κινδύνων, την ενίσχυση των υποδομών και της ανθεκτικότητας ευάλωτων περιοχών εξετάζονται στο συνέδριο με θέμα «Διασύνδεση της ανθεκτικότητας και της καινοτομίας: Προωθώντας την επιστήμη και την πρακτική της διαχείρισης καταστροφών», που ξεκίνησε στη Θεσσαλονίκη, για την παρουσίαση καινοτόμου πλατφόρμας ασύγχρονης εκπαίδευσης που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος (Erasmus+) SETOFF, με επικεφαλής εταίρο το Τμήμα Χημείας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ).
Για τη δημιουργία της πλατφόρμας, που διατίθεται δωρεάν σε πέντε γλώσσες και τιτλοφορείται «SETOFF – Πρόγραμμα Έξυπνης Εκπαίδευσης και Κατάρτισης για υπαλλήλους της κεντρικής κυβέρνησης και τοπικής αυτοδιοίκησης», συνεργάστηκαν οκτώ εταίροι (πανεπιστήμια, οργανισμοί κατάρτισης με ειδίκευση στην πολιτική προστασία, Δήμοι, ερευνητικοί οργανισμοί και εταιρείες παροχής τεχνικών συμβουλών) από την Ελλάδα, τη Βόρεια Μακεδονία, την Ισπανία και το Βέλγιο.
Ανάγκη ολιστικής προσέγγισης στη διαχείριση κρίσεων
Η εκπαιδευτική πλατφόρμα του SETOFF βασίζεται σε εφαρμοσμένα μοντέλα προσομοίωσης, σε συνδυασμό με τις πιο πρόσφατες επιστημονικές γνώσεις όσο και σε ολοκληρωμένη ανάλυση αναγκών από τις χώρες εταίρους. Απευθύνεται σε προσωπικό πολιτικής προστασίας από τοπικές και κεντρικές κυβερνήσεις, προσωπικό ασφαλείας ιδιωτικού τομέα και περιλαμβάνει συνολικά 13 θεματικές ενότητες (Εισαγωγή στον κίνδυνο, Διαδικασία διαχείρισης κινδύνου, Αντίληψη κινδύνου, Επικοινωνία κινδύνου, Πρώτες βοήθειες, Καιρικά φαινόμενα, Πλημμύρες, Πυρκαγιές, Σεισμοί- Ηφαίστεια, Βιομηχανικά ατυχήματα, Επιδημίες, Ασφάλεια, Υγεία και ασφάλεια εργασίας).
«Ο στόχος μας ήταν να γεφυρώσουμε κρίσιμα κενά στη διαχείριση καταστροφών», επισήμανε, παρουσιάζοντας την πλατφόρμα, ο επιστημονικά υπεύθυνος του έργου, επ. καθηγητής Χημείας του ΔΠΘ, Μιάλης Χάλαρης, εξηγώντας ότι «χρειάζεται ολιστική προσέγγιση, καθώς έχει τελειώσει η καθετοποιημένη προσέγγιση στα ζητήματα της διαχείρισης κρίσεων σε οποιοδήποτε επίπεδο» και «ξεκινώντας μία πολυεθνική συνεργασία -Ελλάδα, Ισπανία, Βέλγιο, Βόρεια Μακεδονία- θέλαμε να ενδυναμώσουμε τα στελέχη του χώρου, να υπάρξει μία κοινή ορολογία, μία κοινή αντιμετώπιση και να μπορούν όλοι όσοι εμπλέκονται στη διαχείριση κρίσεων να αναπτύξουν μία κοινή αντίληψη για το τι σημαίνει καταστροφή, τι σημαίνει διαχείριση κινδύνου, τι σημαίνει πλημμύρα, δασική πυρκαγιά».
«Είμαστε στην περίοδο που οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης είναι εμφανείς σε όλους τους τομείς της καθημερινότητάς μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι ένας εταίρος του προγράμματος, ο Δήμος της Μπεναγκουαζίλ (Benaguasil) είναι γειτονικός δήμος της Βαλένθια και επλήγη από τις πλημμύρες. Σκοπός αυτού του προγράμματος και της προσπάθειας που κάνουμε είναι να ευαισθητοποιηθεί και ο απλός πολίτης και η Πολιτεία σε επίπεδο εκπαίδευσης και επιμόρφωσης, έτσι ώστε να μειωθεί η τρωτότητα και να αυξηθεί η ανθεκτικότητα των πόλεων απέναντι στις φυσικές καταστροφές», δήλωσε ο κ. Χάλαρης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. «Έχουμε φτιάξει ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα με πολλές υποκατηγορίες, το οποίο προσφέρουμε δωρεάν και όποιος θέλει μπορεί να το παρακολουθήσει και να πάρει […] και τα αντίστοιχα πιστοποιητικά, τα οποία είναι αναγνωρισμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ακολουθούνται με τις Πιστωτικές μονάδες ECVET», εξήγησε ο καθηγητής, γνωστοποιώντας ότι μέχρι σήμερα «οι Έλληνες δείξανε τη μεγαλύτερη ανταπόκριση», καθώς στην πλατφόρμα «έχουν ξεπεράσει τους 1.200 οι Έλληνες που έχουν παρακολουθήσει κάποιες ενότητες και έχουν ολοκληρώσει πλήρως την εκπαίδευση 400».
Διαρκής επικαιροποίηση των δεξιοτήτων
Η πλατφόρμα SETOFF σχεδιάστηκε σε ευθυγράμμιση με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF) ώστε να ανταποκρίνεται τόσο στα εθνικά όσο και στα διεθνή πρότυπα. Καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ικανοτήτων, από θεμελιώδεις γνώσεις στην αντιμετώπιση καταστροφών έως προηγμένες δεξιότητες στη διαχείριση κρίσεων, ενώ αναγνωρίζοντας τη σημασία της μακροπρόθεσμης διατήρησης των γνώσεων, σχεδιάστηκε μια υπηρεσία διατήρησης δεξιοτήτων, που περιλαμβάνει υλικό παρακολούθησης, κουίζ και μαθήματα επανεκπαίδευσης που βοηθούν τους χρήστες να διατηρούν και να επικαιροποιούν τις δεξιότητές τους για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την αρχική τους εκπαίδευση.
Σχετικά με τον σχεδιασμό του προγράμματος, ο κ. Χάλαρης σημείωσε ότι αξιοποιήθηκε ως εργαλείο, πρακτική που χρησιμοποιούν οι Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας στις ασκήσεις επί χάρτου (Table-Top Exercise – TTX), «έτσι ώστε εκμεταλλευόμενοι την αποτίμηση πραγματικών περιστατικών να δούμε τις εκπαιδευτικές ανάγκες». Τα αποτελέσματα αυτών των ασκήσεων που έγιναν σε τρεις χώρες, συνδυάστηκαν με την έρευνα από τη βιβλιογραφία ώστε να αναδειχθούν οι πραγματικές ανάγκες, πάνω στις οποίες σχεδιάστηκαν οι 13 θεματικές ενότητες και στο περιεχόμενο της ύλης.
Διοργανωτές του Τελικού Συνεδρίου του έργου SETOFF είναι το Τμήμα Χημείας και το θεσμοθετημένο Εργαστήριο Ήφαιστος του ΔΠΘ, σε συνεργασία με το ΕΛΙΝΥΑΕ και με την υποστήριξη του Δικτύου Πόλεων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και Κυκλική Οικονομία. Το συνέδριο διεξάγεται σε υβριδική μορφή. Χαιρετισμούς στην έναρξη των εργασιών απηύθυναν εκπρόσωποι των εταίρων του προγράμματος, της πολιτικής προστασίας και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
