«Όλα πήγαιναν καλά μέχρι και εκείνη τη χρονιά που ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των δύο φυλών, Χούτου και Τούτσι. Αιτία της σύρραξης, μπορούμε να πούμε πως ήταν οι πολιτικο-οικονομικές συγκυρίες στον πλανήτη, αλλά τα πράγματα έφτασαν σε τέτοιο σημείο ώστε ακόμα και δύο αδέρφια της ίδιας οικογένειας να τσακώνονται μεταξύ τους. Αυτό ήταν που με επηρέασε πάρα πολύ…». Γεννημένος και μεγαλωμένος στο Μπουρούντι από γονείς Σαμιώτες, ο Κώστας Κουκούλης μιλάει στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού- Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM» για τον εμφύλιο που ξέσπασε στη γενέτειρά του το 1993 και «λύγισε» με την αγριότητά του τον πλανήτη. Αλλά και για την απόφασή του να αφήσει πίσω του τα γεγονότα εκείνης της σκοτεινής περιόδου και να κάνει το επόμενο «βήμα» σε μια φορτωμένη με ανατρεπτικά γεγονότα -όπως αποδείχθηκε- ζωή.
«Χάσαμε πολύ κόσμο εκεί στον εμφύλιο. Ως λάτρης της μητέρας- φύσης έβλεπα, όμως, πως εκτός του ότι χάνονταν άδικα τόσοι άνθρωποι, χανόταν και η φύση», λέει ο άνθρωπος που οι φίλοι του, Τανζανοί και Έλληνες, τον αποκαλούν «αφροέλληνα» κι αν τον αναζητήσεις, σήμερα, θα τον βρεις εκεί, που η ψυχή του βρίσκει ειρήνη, στο «μέρος, όπου η σαβάνα συναντά την ακτή», όπως λέει χαρακτηριστικά.
Για όσους τον γνωρίζουν, δεν είναι ούτε μόνο Αφρικανός, ούτε μόνο Έλληνας. Είναι ένας πολίτης του κόσμου, που έχει ζήσει στιγμές ιστορίας που γέμισαν τους λαούς της Αφρικής με πόνο. Ταυτόχρονα είναι ένας άνθρωπος που «πονάει» την αφρικανική γη και αναλαμβάνει δράση γι’ αυτήν. Εδώ και είκοσι χρόνια έχει αφήσει πίσω του όσα βάρυναν την ψυχή του στα νεανικά του χρόνια και έχει πλέον γίνει ο στυλοβάτης της πρωτοβουλίας με την ονομασία «Διασώζοντας τον Φυσικό Πλούτο της Αφρικής» (Saving Africa’s Nature- SANA in Tanzania).
Από το Σαντάνι της Τανζανίας, ο κ. Κουκούλης μίλησε στο «Πρακτορείο FM» για τον τόπο που αγαπά, τον τόπο που τον «σκλάβωσε» με την ομορφιά του και ενίοτε τη σκληρότητά του, αλλά και γι’ αυτά που καθόρισαν τις αποφάσεις που πήρε στη ζωή του. Μιλάει για μια ξεχωριστή σε φυσικό πλούτο περιοχή της Αφρικής που βρίσκεται «απέναντι από τη Ζανζιβάρη και έχει θέα τον Ινδικό Ωκεανό», μεταφέροντας εικόνες μαγευτικής αφρικανικής ομορφιάς, ενώ στη φωνή του είναι έκδηλη η συναισθηματική φόρτιση, όταν μιλά για την αφετηρία των αποφάσεων που πήρε πριν από είκοσι χρόνια σε ένα συγκλονιστικό ξεκίνημα στην ενήλικη ζωή του.
Επιβίωση και απόδραση από μια γενοκτονία που έμεινε στην ιστορία
Το καλοκαίρι του 1994, άφωνοι οι πολίτες στις τέσσερις γωνίες του πλανήτη παρακολουθούσαν όσα συνέβαιναν στο Μπουρούντι και στη Ρουάντα της Αφρικής, κατά την εξέλιξη μιας από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες του 20ου αιώνα. Σφαγές χωρίς τέλος στη συγκεκριμένη περιοχή της Κεντρικής Αφρικής, κατά τη διάρκεια των οποίων μόνο στο Μπουρούντι, οι νεκροί ξεπέρασαν τους 300.000, ενώ στη γειτονική Ρουάντα 800.000 άνθρωποι χάνονταν μέσα σε λίγους μήνες. Ήταν τότε, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν ο κ. Κουκούλης αποφάσισε να φύγει από όλα αυτά για να «αποδράσει».
«Ο εμφύλιος ήταν η αιτία που το 1994 έκανα το πρώτο μου ταξίδι και αποφάσισα να επισκεφτώ την Τανζανία. Είχα ακούσει για τον “Παρθενώνα της Φύσης”, όπως αποκαλείται το Σερενγκέτι. Για μένα ήταν κάτι σαν όνειρο να υπάρχουν τέτοια μέρη στον πλανήτη. Μετά την Τανζανία πήγα και στην Κένυα, πήγα στην Ουγκάντα, την Τανζανία την αγάπησα, όμως, τόσο πολύ που ερχόμουν σχεδόν κάθε χρόνο, μέχρι και το 1999», αναφέρει ο κ. Κουκούλης, ο οποίος αποφάσισε να κάνει στροφή σε μια νέα ζωή ακτιβισμού και δράσης.
Εγκατάσταση στο Σαντάνι και «πόλεμος» ενάντια στην καταστροφή της φύσης
Έρχεται, λοιπόν, το επόμενο κεφάλαιο στη ζωή του κ. Κουκούλη, μια νέα φάση που μοιάζει να είχε «γεννηθεί» από αυτά ακριβώς τα χρόνια της καταστροφής που έζησε. Το 2001 είναι η επόμενη ημερομηνία- σταθμός στη ζωή του. Τη χρονιά εκείνη, ο Έλληνας από το Μπουρούντι «απέδρασε» από τις σφαγές και το κακό τελειωτικά και αποφάσισε να εγκατασταθεί πια στο Σαντάνι. Κάπου τότε θα «γεννηθεί» και θα δώσει καρπούς και μια προσπάθεια που θα έχει στόχο να βελτιώσει τη ζωή των κοινοτήτων ώστε να γλιτώσει η περιοχή από μια ανεπανόρθωτη ενδεχομένως περιβαλλοντική καταστροφή, αλλά και να εξασφαλιστεί ένα βασικό επίπεδο ζωής για τους ντόπιους.
Ο ίδιος εξηγεί πως δεν θέλει οι κάτοικοι να ζουν φτωχά και «να πίνουν νερό από νερόλακκους» μόνο και μόνο για να διαφυλαχθεί το φυσικό περιβάλλον. Το SANA in Tanzania είναι μια προσπάθεια να βρεθεί η χρυσή τομή στη συμβίωση του ανθρώπου και της φύσης. Αυτή είναι η φιλοσοφία, με την οποία ενεργεί ο Έλληνας της Τανζανίας, όχι απλώς με στόχευση τα ιδεώδη της οικολογίας και τη διάσωσης του φυσικού πλούτου.
«Δεν ήταν όλο αυτό κάτι εύκολο. Οι ντόπιοι είχαν πάντα επιφυλάξεις, έλεγαν για τις τότε προσπάθειές μας: “τι κάνουν αυτοί οι άνθρωποι; Τι θέλουν να μας κάνουν;”. Πήρε λίγο καιρό, αλλά τελικά μας αποδέχτηκαν και έγιναν όλα αυτά που καταφέραμε, κάτι που συνέβη ακόμη και με τη βοήθεια των επισκεπτών που έφταναν στο Σαντάνι. Σήμερα πια είμαστε στο Κόνγκο, ένα άλλο χωριό έξω από το Σαντάνι, το οποίο έγινε τελικά Εθνικό Πάρκο το 2005 και έτσι μπορεί να πει κανείς πως εκεί η φύση σώθηκε», εξιστορεί ο Έλληνας λάτρης του μοναδικού Πάρκου Σερενγκέτι της Αφρικής.
«Χρειαζόμαστε τα χρήματα αλλά δεν αγοράζεις αγάπη, υγεία, χαρά με τα χρήματα»
Είναι άραγε εφικτό για μια προσπάθεια, όπως η συγκεκριμένη, να έχει ευτυχή κατάληξη, όταν η φτώχεια κυριαρχεί και οι προκλήσεις μοιάζουν ανυπέρβλητες; «Στην Τανζανία, τα τελευταία πέντε με έξι χρόνια χάσαμε περίπου το 60 με 70% του πληθυσμού των ελεφάντων εξαιτίας του ελεφαντόδοντου, όπως και της αύξησης του πληθυσμού των κοινοτήτων, ενώ σε ό,τι αφορά τα λιοντάρια, τα τελευταία 50 χρόνια έχουμε χάσει πάνω από το 50 με 60% του πληθυσμού τους. Έτσι πιστεύουμε πως πρέπει να γίνει κάτι μεταξύ ανθρώπων και φύσης», απαντά ο κ. Κουκούλης, περιγράφοντας μερικά από τα διαχρονικά προβλήματα της χώρας, που έχει μέσα στην καρδιά του.
Ο Έλληνας προστάτης του «Παρθενώνα της Φύσης» μοιάζει να έχει βρει και το ιδανικό -κατά τα πρότυπά του- «κλειδί», που ξεκλειδώνει μια πορεία ευημερίας για τους ανθρώπους. Αυτό δεν είναι τα χρήματα, όπως λέει, επισημαίνοντας πως έχει βάλει στόχο να κινητοποιήσει όσους ενδιαφέρονται, να ενεργοποιηθούν οι άνθρωποι και όχι να προσφέρονται μόνο χρηματικά ποσά για τον σκοπό του SANA in Tanzania: «Χρειαζόμαστε τα χρήματα αλλά δεν αγοράζεις αγάπη, υγεία, χαρά με χρήματα», είναι η φράση στην οποία συμπυκνώνει την φιλοσοφία ζωής του.
«Πιστεύουμε πως πρέπει να γίνει κάτι μεταξύ ανθρώπων και φύσης. Νομίζω πως ο σκοπός του ανθρώπου είναι να ζει σε αρμονία με τη φύση και αυτό είναι το έργο που προσπαθούμε να κάνουμε. Αυτός είναι ο σκοπός μας, δηλαδή να φτιάξουμε ένα καλύτερο αύριο για τα παιδιά μας», είναι τα λόγια, με τα οποία θα κλείσει τη συζήτηση από το μακρινό Σερενγκέτι, ο ελληνικής καταγωγής οραματιστής, που από το «ματωμένο» 1994 και μετά άλλαξε τα πάντα στη ζωή του.
Σωτήρης Κυριακίδης
