Την τωρινή περίοδο, καθώς και τις επόμενες εβδομάδες, αναμένεται να καταγραφούν πολλές εμφανίσεις φιδιών, ακόμα και σε κατοικημένες περιοχές, ενώ δεν έχει δημιουργηθεί αρμόδια υπηρεσία, αποτελούμενη από ερπετολόγους, ώστε να ασχοληθούν με τέτοια περιστατικά.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Φακής
Μάχη για να κρατηθεί στη ζωή δίνει μία γυναίκα στη Θεσσαλονίκη, η οποία δέχθηκε δάγκωμα από οχιά στο 30ο Γυμνάσιο και νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση στη ΜΕΘ του «Παπανικολάου».
Οι εμφανίσεις φιδιών είναι πολύ πιο συχνές κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, με την πλειονότητα του κόσμου να… τρέμει στην ιδέα μιας ενδεχόμενης «συνάντησης» με τα εν λόγω ερπετά. Πέραν του περιστατικού με τη γυναίκα που νοσηλεύεται στο «Παπανικολάου», υπήρξε και ένα ακόμη συμβάν που προκάλεσε φόβο, καθώς ένας οδηγός εντόπισε φίδι στη μηχανή του αυτοκινήτου του.
Η Politic επικοινώνησε με τον βιολόγο – ερπετολόγο και υποψήφιο διδάκτορα Γενετικής, Μοριακής Βιολογίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, Ηλία Στραχίνη, ο οποίος είναι γνωστός και από την εκπομπή της ΕΡΤ3 «Άγρια Ελλάδα», την οποία και παρουσιάζει. «Τα φίδια είναι πιο δραστήρια στα τέλη της άνοιξης και τις αρχές του καλοκαιριού. Στις πόλεις πολλές φορές μεταφέρονται “παθητικά”, διότι είναι συχνό φαινόμενο το να “τρυπώσουν” στο κάτω μέρος ενός αυτοκινήτου, το οποίο πάρκαρε στην ύπαιθρο», ανέφερε αρχικά ο κ. Στραχίνης.
Είναι γνωστό ότι τα περισσότερα είδη φιδιών που υπάρχουν εντός Ελλάδας είναι ακίνδυνα, όπως αυτά που ανήκουν στην οικογένεια του λαφιάτη και αυτά μεταφέρονται συχνότερα μέσω των αυτοκινήτων, αφού οι οχιές είναι πιο δυσκίνητες. Σε ετήσια βάση καταγράφονται 40 – 80 κλήσεις για απομάκρυνση φιδιού, μόνο από τη Θεσσαλονίκη, όπου ως επί το πλείστον η μετακίνηση γίνεται με «παθητικό» τρόπο.
Σοβαρός ο κίνδυνος για τους οδηγούς
Όπως σημείωσε ο κ. Στραχίνης, υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης της κατάστασης, ανάλογα με το αν το φίδι βρίσκεται στο εξωτερικό του αυτοκινήτου ή στο εσωτερικό. «Στα καινούρια ΙΧ δεν υπάρχουν χώροι για να μπορέσουν τα ερπετά να φτάσουν στο εσωτερικό, ωστόσο στα παλιότερα έχουμε δει να συμβαίνει. Αν το φίδι εντοπιστεί σε εξωτερικό μέρος του αυτοκινήτου, τότε το σωστό είναι ο οδηγός να σταματήσει σε ένα ασφαλές σημείο και με ένα μακρύ αντικείμενο να το διώξει. Σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να συνεχίσει την πορεία του μέχρι να φτάσει στην πόλη», τόνισε ο ερπετολόγος από τη Θεσσαλονίκη.
Εκ διαμέτρου αντίθετη είναι η αντιμετώπιση για ένα φίδι που θα φτάσει στο εσωτερικό ενός αυτοκινήτου, όπου -όμως- δεν χρειάζεται να υπάρξει πανικός. «Τα πράγματα είναι επικίνδυνα σε μια τέτοια περίπτωση. Είναι απαραίτητο ο οδηγός να διατηρήσει την ψυχραιμία του και να σταματήσει το ΙΧ του με πολύ αργές κινήσεις. Μόλις γίνει αυτό χρειάζονται εσκεμμένες κινήσεις (όχι πολύ αργές, αλλά ούτε και πολύ γρήγορες) ώστε να βγει από το όχημά του και να καλέσει βοήθεια, ενώ είναι σημαντικό να τραβήξει μία φωτογραφία, διότι μέχρι να έρθει η βοήθεια, το φίδι μπορεί να εξαφανιστεί. Η φωτογραφία θα βοηθήσει να αναγνωριστεί το είδος του φιδιού, ώστε να διαπιστωθεί αν είναι επικίνδυνο ή όχι, ώστε να υπάρξει και η αντίστοιχη αντιμετώπιση», υπογράμμισε ο Ηλίας Στραχίνης.
Από τα 23 συνολικά είδη φιδιών που απαντώνται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, μόνο οι οχιές (πέντε είδη) είναι δηλητηριώδη και επικίνδυνα για τον άνθρωπο. Ο πληθυσμός τους δύσκολα μεταβάλλεται σημαντικά, με τους ήπιους χειμώνες των τελευταίων ετών να διαδραματίζουν μηδαμινό ρόλο στην παρουσία των εν λόγω ερπετών στην Ελλάδα. «Ανάλογα με τις θερμοκρασίες τα φίδια πέφτουν σε λήθαργο (ένα είδος χειμερίας νάρκης). Όταν οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές πέφτουν σε λήθαργο, αλλά όταν ο υδράργυρος ανεβαίνει, ξυπνάνε. Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και τον χειμώνα. Ο κύκλος ζωής τους δεν επιτρέπει να παρατηρηθούν σημαντικές μεταβολές στον πληθυσμό τους, διότι γεννούν λίγα αυγά, ενώ η κλιματική αλλαγή δεν φαίνεται (μέχρι στιγμής) να τα επηρεάζει ως προς το κομμάτι της αναπαραγωγής», υποστήριξε ο βιολόγος – ερπετολόγος.
Η έλλειψη αρμόδιας υπηρεσίας
Είναι γεγονός πως στην Ελλάδα δεν υπάρχει αρμόδια υπηρεσία με καταρτισμένο προσωπικό, ώστε να μπορεί να χειριστεί με ασφάλεια τις εμφανίσεις φιδιών σε πυκνοκατοικημένες περιοχές και το πρόβλημα πολλές φορές αναλαμβάνουν να το λύσουν οι πολίτες, χωρίς να διαθέτουν τον κατάλληλο εξοπλισμό. «Όσοι εντοπίσουν ένα φίδι θα πρέπει να καλέσουν είτε την πυροσβεστική, είτε την αστυνομία, είτε το δασαρχείο, είτε το κέντρο περίθαλψης άγριων ζώων, που ενδέχεται να συνεργάζονται με κάποιον ερπετολόγο, ο οποίος εθελοντικά θα συνεισφέρει, ώστε να απομακρυνθεί το ερπετό. Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι προβληματική, σε σύγκριση με αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες, με εμάς από τη μεριά μας να κάνουμε προτάσεις, έχοντας μιλήσει και με δήμους, ωστόσο προς το παρόν δεν έχει προχωρήσει το θέμα. Έχουμε προτείνει τη δημιουργία ερπετολογικού κέντρου, το οποίο θα ερευνά, θα προσφέρει εκπαίδευση και θα αποτελεί καταφύγιο για τα ερπετά, ενώ θα συμμετέχει στις διασώσεις, τις απομακρύνσεις και την παροχή αντιοφικών ορών», διευκρίνισε ο κ. Στραχίνης.
Ο εν λόγω φορέας, σύμφωνα με τα λεγόμενα του βιολόγου – ερπετολόγου, θα είναι πιστοποιημένος, ωστόσο το πιθανότερο είναι ότι στην Ελλάδα το συγκεκριμένο πρότζεκτ δεν έχει προχωρήσει, τουλάχιστον προς το παρόν, λόγω του μικρού αριθμού περιστατικών που καταγράφονται κάθε χρόνο. «Οι προτάσεις έγιναν από μεριάς μας, αλλά προς το παρόν δεν έχει υπάρξει κάποια εξέλιξη, παρά το ενδιαφέρον που εκδήλωσαν κάποιοι δήμοι», συμπλήρωσε ο υποψήφιος διδάκτωρ του ΑΠΘ.
Μέθοδοι αποφυγής μιας… ανεπιθύμητης συνάντησης με φίδι
Οι πολίτες από τη μεριά τους μπορούν να προβούν σε ενέργειες, που σε μεγάλο βαθμό θα «εμποδίσουν» ένα φίδι να πλησιάσει το σπίτι ή το αυτοκίνητο, με το πρόβλημα να είναι πολύ μεγαλύτερο στις εξοχικές κατοικίες, λόγω της πυκνής βλάστησης. Το κούρεμα των χόρτων, η αφαίρεση σωρών αντικειμένων που λειτουργούν σα κρυψώνες, οι φράξεις χαραμάδων, η αποφυγή δημιουργίας δροσερού περιβάλλοντος σε περίοδο έντονης ξηρασίας, αποτελούν μεθόδους που μειώνουν σημαντικά τις πιθανότητες να φτάσει ένα φίδι σε αυλή σπιτιού ή στη μηχανή του αυτοκινήτου.
«Τα απωθητικά του εμπορίου δεν φαίνεται να είναι αποτελεσματικά, τουλάχιστον με βάση την εμπειρία μου. Το θειάφι δεν δουλεύει, πρόκειται για μύθο, όπως γενικότερα πολλά από όσα ακούγονται για τα φίδια δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα», ξεκαθάρισε ο κ. Στραχίνης.
Δάγκωμα φιδιού: Οι ενέργειες που χρειάζεται να γίνουν για να μην κινδυνέψει μια ανθρώπινη ζωή
Ο βιολόγος – ερπετολόγος, Ηλίας Στραχίνης, υπογράμμισε -επίσης- ότι τα φίδια δεν είναι επιθετικά και δεν θα επιδιώξουν να δαγκώσουν έναν άνθρωπο, διότι «μας βλέπουν ως τεράστιους θηρευτές και θα προσπαθήσουν να μας αποφύγουν». Η οχιά δαγκώνει μόνο αν κάποιος την πατήσει, την πιάσει ή την πλησιάσει σε πολύ κοντινή απόσταση και αυτό θα συμβεί επειδή θα αισθανθεί φόβο. «Ένα φίδι θα δαγκώσει μόνο σε φάση άμυνας και όχι για να επιτεθεί. Αν μας δαγκώσει οχιά, είναι σημαντικό να αφαιρέσουμε όλα τα αντικείμενα από το δαγκωμένο μέλος (ρολόγια, δαχτυλίδια, ρούχα, παπούτσια ή οτιδήποτε μπορεί να σφίξει το σημείο). Δεν θέλουμε να έχουμε πάνω μας κάτι που θα στενέψει την κυκλοφορία του αίματος. Είναι σημαντικό να μείνουμε ακίνητοι, να ακινητοποιήσουμε το δαγκωμένο μέλος, να μην σκίσουμε το δέρμα μας και να μην ρουφήξουμε το δηλητήριο. Επιπλέον, δεν κάνουμε περιδέσεις, διότι θα προκαλέσουμε νέκρωση ιστών και δημιουργία θρόμβων, που είναι πολύ πιο σοβαρά από το δάγκωμα της οχιάς. Στη συνέχεια καλούμε σε βοήθεια και περιμένουμε να μας παραλάβουν», επεσήμανε ο κ. Στραχίνης.
Ουσιαστικά με την ακινησία επιβραδύνεται η κυκλοφορία της λέμφου, από όπου -κατά κύριο λόγο- το δηλητήριο διαχέεται στον ανθρώπινο οργανισμό. Επιπλέον, λάθος αποτελεί η τοποθέτηση πάγου στο δαγκωμένο μέρος, καθώς επίσης η κατανάλωση καφέ και αλκοόλ. Γενικότερα, το δάγκωμα από οχιά δεν σημαίνει απαραιτήτως και άμεση ανάγκη για βοήθεια, εκτός από δύο συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπου όλα θα πρέπει να γίνουν εντός λίγων λεπτών.
Η κατάσταση κρίνεται εξαιρετικά επείγουσα όταν προκαλείται αναφυλαξία, ένα αλλεργικό σοκ το οποίο προσβάλλει το δέρμα, το αναπνευστικό σύστημα, το γαστρεντερικό, το καρδιακό και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και από το τσίμπημα της μέλισσας, αλλά και από οποιαδήποτε άλλη ουσία σε αλλεργικά άτομα. Σε αυτή την περίπτωση το θύμα μπορεί πολύ σύντομα να πάθει ασφυξία. Σε μία τέτοια κατάσταση, είναι αναγκαίο να αναγνωριστεί το αναφυλακτικό σοκ και να χορηγηθεί ένεση επινεφρίνης. «Για οποιαδήποτε λεπτομέρεια, είναι σημαντικό κάθε άνθρωπος να απευθυνθεί στον γιατρό του, καθώς τα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες», σημείωσε ο Ηλίας Στραχίνης. Η έτερη περίπτωση που είναι επείγουσα αφορά τις εξαιρετικά σπάνιες καταγραφές δαγκώματος στον λαιμό ή το κεφάλι, καθώς προκαλείται οίδημα – πρήξιμο (στον λαιμό) και ενδέχεται να φράξει η αναπνευστική οδός.
Το σίγουρο είναι πως εντός των προσεχών εβδομάδων θα εμφανιστούν φίδια σε δρόμους, αυλές και οικόπεδα (ειδικά σε περιοχές που βρίσκονται στη φύση), ωστόσο είναι πολύ σημαντικό να τηρηθούν οι οδηγίες που δίνουν οι ερπετολόγοι, ώστε να μην υπάρξει ξανά κίνδυνος για ανθρώπινη ζωή.
Δείτε επίσης: Επανεξελέγη πρόεδρος της Βουλής ο Κωνσταντίνος Τασούλας
