Ο ρόλος της διαρκούς εκπαίδευσης των δημοσιογράφων, αλλά και των πολιτών στην αναγνώριση των ψευδών ειδήσεων (fake news), αναδείχθηκε από τους ομιλητές στην εκδήλωση – συζήτηση, που διοργάνωσαν το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και η Πρεσβεία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα, στο πλαίσιο της 88ης ΔΕΘ, στην οποία η Γερμανία είναι η τιμώμενη χώρα.
Για την παραπληροφόρηση και τη δημοσιογραφία συζήτησαν ο δημοσιογράφος Αιμίλιος Περδικάρης, Πρόεδρος του Αθηναϊκού – Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, η δημοσιογράφος Manuela Kasper-Claridge, Αρχισυντάκτρια της Deutsche Welle, και ο Καθηγητής Νίκος Παναγιώτου από το Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Σοφία Παπαδοπούλου, Αρχισυντάκτρια ΑΠΕ-ΜΠΕ (Διεύθυνση Βόρειας Ελλάδας).
Το τοπίο της παραπληροφόρησης σήμερα
Η παραπληροφόρηση, όπως συμφώνησαν οι τρεις ομιλητές, είναι ένα φαινόμενο διαχρονικό που σήμερα κυριαρχεί, κυρίως λόγω των τεχνολογικών δυνατοτήτων που έχει στη διάθεσή του οποιοσδήποτε αποβλέπει σε κάποιο όφελος από τη διασπορά των ψευδών ειδήσεων, αλλά και λόγω της ανάδειξης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην κυριότερη πηγή ενημέρωσης των πολιτών.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι ένας καταλυτικός παράγοντας που έχει αλλάξει κατά πολύ το πεδίο μέσα στο οποίο καλούμαστε να λειτουργήσουμε. Ο κ. Παναγιώτου είπε ότι το φαινόμενο της παραπληροφόρησης είναι κατακλυσμιαίο και οι δημοσιογράφοι «καλούνται σε δυσμενέστερες συνθήκες να απαντήσουν σε πολυσύνθετα φαινόμενα». Η Deutsche Welle έχει πολλά τηλεοπτικά κανάλια, εκατοντάδες προγράμματα και κανάλια μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η παραπληροφόρηση απασχολεί τον οργανισμό στην καθημερινή του λειτουργία, καθώς και τους δημοσιογράφους του μέσου, οι οποίοι συχνά βρίσκονται στο στόχαστρο δημιουργίας ψευδών ειδήσεων για εκείνους.
«Η ταχύτητα στο δημοσιογραφικό λειτούργημα δεν είναι πάντα καλή, και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σταματάμε μία στιγμή και να λέμε, παρακαλώ ελέγξτε πρώτα τα γεγονότα πριν δημοσιεύσουμε», σημείωσε η κ. Claridge. Αναφερόμενη στη στήριξη που δίνει η Deutsche Welle στους δημοσιογράφους της μέσω των εργαλείων της τεχνητής νοημοσύνης για τον έλεγχο των δεδομένων, δήλωσε: Η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει τον τρόπο που δουλεύουμε, δεν θα μας αντικαταστήσει, αλλά θα μας βοηθήσει στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης.
Εκπαιδεύοντας τους πολίτες στο fact-checking
Η κ. Claridge επεσήμανε ένα πρόσφατο παράδειγμα από τον ισχυρισμό του Ντόναλντ Τραμπ στο ντιμπέιτ με την Καμάλα Χάρις, όπου η Deutsche Welle έκανε γρήγορη επαλήθευση των στοιχείων και ενημέρωσε το κοινό για τη διαδικασία που ακολούθησε. «Δείξαμε βήμα προς βήμα γιατί ο ισχυρισμός δεν ήταν αληθής, εκπαιδεύοντας με τον τρόπο αυτό το κοινό στα βήματα αναγνώρισης των fake news». Η εκπαίδευση των πολιτών είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη μιας επιμορφωμένης κοινωνίας ικανής να αναγνωρίζει την παραπληροφόρηση.
Η καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και η ευαισθητοποίηση σχετικά με την παραπληροφόρηση είναι σημαντική και για τη διατήρηση της δημοκρατίας μας, υπογράμμισε η κ. Claridge, φέρνοντας παραδείγματα όπου τα fake news χρησιμοποιήθηκαν για να επηρεάσουν προεκλογικές εκστρατείες.
