Η κατάργηση των προγραμμάτων fact-checking (επαλήθευσης γεγονότων) στις πλατφόρμες Facebook και Instagram στις ΗΠΑ εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τις συνέπειές της στην Ευρώπη. Το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε με πανεπιστημιακούς καθηγητές και fact-checkers, προκειμένου να εξετάσει τους λόγους που οδήγησαν τον CEO της Meta, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, στην απόφαση αυτή, καθώς και την πιθανή επιρροή της αλγοριθμικής επικοινωνίας στη ζωή μας μέσω των social media.
«Πάμε από το κακό στο χειρότερο, ανεπιστρεπτί» λέει ο Σταμάτης Πουλακιδάκος, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. «Προφανώς υπάρχει πιθανότητα να ισχύσει (η κατάργηση του fact-checking) και στην Ευρώπη. Το Facebook είναι εμπορικό μέσο επικοινωνίας, δεν το ενδιαφέρει η δημοκρατία και η εγκυρότητα, αλλά τα διαφημιστικά έσοδα,» προσθέτει. Ο ίδιος επισημαίνει ότι η ΕΕ ενδέχεται να μην έχει την διάθεση ή τη δύναμη να παρέμβει στα σχέδια των μεγάλων εταιρειών που ελέγχουν την πληροφορία στο Διαδίκτυο.
Ο Πουλακιδάκος τονίζει ότι το πραγματικό θέμα δεν είναι μόνο αν το Facebook θα καταργήσει το fact-checking, αλλά και το γεγονός ότι το περιεχόμενο που λαμβάνουμε ήδη καθορίζεται από αλγορίθμους και προβληματικό moderation. «Η αποδοχή του fact-checking από τους χρήστες του Διαδικτύου βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο,» αναφέρει, επισημαίνοντας ότι οι προσπάθειες για το γεγονός αυτό συχνά συνοδεύονται από πολιτικές και ιδεολογικές προκαταλήψεις.
Η εκπαίδευση των πολιτών, σύμφωνα με τον Πουλακιδάκο, είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να θωρακιστεί η δημοκρατία μακροπρόθεσμα. «Αν η αγωγή για τα ΜΜΕ μπει στην τυπική εκπαίδευση,» τονίζει, «θα έχουμε στο μέλλον γενιές εγγράμματων πολιτών.»
Σύμφωνα με τον Νίκο Παναγιώτου, καθηγητή Διεθνούς και Διαδικτυακής Δημοσιογραφίας στο ΑΠΘ, η απόφαση του Ζάκερμπεργκ προκύπτει από μια στρατηγική για κατευνασμό του Τραμπ και την επιρροή της οικονομικής κουλτούρας στην Αμερική. “Η απόφαση αυτή μπορεί να επιφέρει μια αύξηση της ρητορικής μίσους και να ενισχύσει την παραπληροφόρηση,” προσθέτει.
Από την πλευρά της, η Αναστασία Κατσαουνίδου, επίκουρη καθηγήτρια στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, αναφέρει ότι οι αποφάσεις μας στηρίζονται σε πληροφορίες που μπορεί να είναι ψευδείς, κάτι που καθιστά επικίνδυνο το διαδίκτυο. «Μήπως το fact-checking επηρεάζει τον αλγόριθμο, με τρόπο που δεν εξυπηρετεί την αύξηση των χρηστών της πλατφόρμας;» διερωτάται. Εν κατακλείδι, η ανάγκη ειδησεογραφικού εγγραμματισμού είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
