“Όσο/έχεις μάτια/μην κοιμάσαι/όσο/έχεις πνεύμονες άκου/κι όσο/χαμογελάς/ αξίζει να σκάβεις/γιατί όσο σκάβεις/ ζεις”, έγραφε ο 33χρονος στρατιώτης και γνωστός ποιητής στην Ουκρανία, Μαξίμ (Νταλί) Κριβτσόβ, ο οποίος έχασε τη ζωή του στην πρώτη γραμμή του μετώπου στις 7 Ιανουαρίου 2024.
«Η ποίηση στα χαρακώματα του ουκρανικού μετώπου έχει γίνει μια μορφή έκφρασης, παρηγοριάς και ψυχικής ανθεκτικότητας για τους στρατιώτες και τους πολίτες που βιώνουν τη φρίκη του πολέμου», δηλώνει ο Αντρέι Σαβένκο, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου «Τάρας Σεβτσένκο». Στις 28 Οκτωβρίου, διοργάνωσε μια διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα «Η Μούσα πάει στον πόλεμο – Ο ποιητής ως αυτόπτης μάρτυς».
Ο Μαξίμ Κριβτσόβ έχει γίνει σύμβολο της μαχόμενης αντίστασης στην Ουκρανία. Πριν από τον θάνατό του, είχε προλάβει να δει το βιβλίο του «Ποιήματα από την πολεμίστρα» να εκδίδεται και πρόσφατα μεταφράστηκε στην ελληνική γλώσσα, με προγραμματισμένη έκδοση από τις «Εναλλακτικές Εκδόσεις» στο τέλος της χρονιάς.
Η τελευταία δημοσίευση του Μαξίμ Κριβτσόβ στο Facebook έγινε στις 6 Ιανουαρίου 2024, μια μέρα πριν από το θάνατό του. Σε αυτήν, καλεί τους διαδικτυακούς του φίλους να συμμετάσχουν σε ένα παιχνίδι πρόβλεψης με αποσπάσματα από το βιβλίο του. Υπογραμμίζει την ευχάριστη διάθεση, ενώ αναγνωρίζει ότι το 90% των ποιημάτων του ασχολούνται με τον θάνατο.
Ο Αντρέι Σαβένκο, κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής εκδήλωσης που οργάνωσε στην Ημέρα του Όχι, αναφέρθηκε στους στρατιώτες ποιητές και ποιήτριες, ενώ οι συμμετέχοντες παρουσίασαν το μεταφραστικό τους έργο. Ο Νίκος Βαλκάνος, επιμελητής της έκδοσης του βιβλίου του Μαξίμ Κριβτσόβ, τόνισε τη σημασία της ποίησης στην ανθρώπινη κοινωνία και τη διαχρονική αξία της.»
Η ποίηση, όπως επισημαίνει ο Νίκος Βαλκάνος, ενώνει τους ανθρώπους και εμπνέει θάρρος ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές. Η διαρκής αναφορά στο έργο του ποιητή μετά τον θάνατό του προάγει μια συλλογική ιστορία που ενσωματώνει τα βιώματα και τις αναμνήσεις από τον πόλεμο.
«Η ποίηση στα χαρακώματα, με μακριά ιστορία στην παγκόσμια λογοτεχνία, παίρνει τη μορφή δυο δικών μας παιδιών σήμερα: του Μαξίμ Κριβτσόβ και του Γιώργου Σαραντάρη», αναφέρει ο Βαλκάνος, συγκρίνοντας τις ζωές και τις θυσίες των δύο ποιητών.
Η «επιστροφή» ενός ποιητή που χάνεται στον πόλεμο είναι μια έννοια που υπογραμμίζει την διαχρονική του παρουσία μέσα από τα έργα του. Οι στίχοι του Μαξίμ Κριβτσόβ, γεφυρώνουν τον θάνατο με τη ζωή, προσφέροντας ελπίδα και συναισθηματική σύνδεση στους αναγνώστες.
Η ποίηση του Κριβτσόβ, όπως και άλλων ποιητών, αποτυπώνει τη ζωή και τις εμπειρίες τους σε ένα κόσμο γεμάτο πόνο και απώλεια, μεταφέροντας μηνύματα που προσκαλούν σε αναστοχασμό και αναγνώριση των συνεπειών του πολέμου.
