Δυο σπάνιες επιστολές του 1481 και του 1482, που φέρεται να εστάλησαν από τη Θεσσαλονίκη στη Βενετία, συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση με τίτλο «Σφραγίδες, Επιστολές, Γραμματόσημα. Η ταχυδρομική ιστορία της Θεσσαλονίκης», που διοργανώνει το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και εγκαινιάζεται στις 26 Φεβρουαρίου, στη Βίλα Καπαντζή, στη Θεσσαλονίκη.
Τα 500 τεκμήρια που παρουσιάζονται προέρχονται από τη μοναδική συλλογή του Θεσσαλονικιού συλλέκτη Γιώργου Θωμαρέη και η επιμέλεια της έκθεσης ανήκει στον ίδιο σε συνεργασία με τον διευθυντή του Πολιτιστικού Κέντρου Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ Γιάννη Επαμεινώνδα. Σημειώνεται ότι στην έκθεση έχουν προσφέρει, επίσης, υλικό οι γνωστοί συλλέκτες της Θεσσαλονίκης, Αθανάσιος Πάσχος και Αλέξης Παπαδόπουλος.
«Οι δύο επιστολές χρονολογούνται από το 1481 και το 1482, είναι γραμμένες σε παλαιολατινικά που χρησιμοποιούνταν στο Βυζάντιο, δεν έχουν ακόμη διαβαστεί και αποτελούν ένα σημαντικό εύρημα ως προς το ότι αποδεικνύουν πως υπήρχε επικοινωνία του τότε κόσμου», λέει στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο συλλέκτης- διεθνής κριτής Γιώργος Θωμαρέης.
«Οι δυο αυτές επιστολές», εξηγεί ο κ. Θωμαρέης, «είναι ένα τυχαίο εύρημα και δεν αποτελούν οργανωμένη μορφή ταχυδρομικής επικοινωνίας καθώς δεν γνωρίζουμε ούτε ποιος τις μετέφερε ούτε το πώς μεταφέρθηκαν, αποτελούν ωστόσο την αρχή και γι αυτό έχουν μια εισαγωγική θέση στην έκθεση».
Στην έκθεση παρουσιάζονται πρωτότυπα ταχυδρομικά τεκμήρια, όπως φάκελοι αλληλογραφίας, επιστολές, καρτ-ποστάλ, γραμματόσημα, σφραγίδες, που καλύπτουν μια περίοδο τεσσάρων αιώνων ταχυδρομικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης. Ξεχωρίζουν επιστολές του 18ου αιώνα, απολυμασμένες με ξίδι για την πρόληψη επιδημιών, καθώς και επιστολές προς σπάνιους προορισμούς, όπως η Ουρουγουάη, το Γκουαντάναμο, η Οζάκα, η Νέα Ζηλανδία.
Ο κ. Θωμαρέης εξηγεί ότι «όλες οι επιστολές που πήγαιναν από την Ανατολή στη Δύση πριν από το 1860 απολυμαίνονταν, διότι η χολέρα στην Ανατολή ήταν ενδημική και τότε στην Ελλάδα υπήρχαν απολυμαντήρια στη Φούρκα έξω από τη Λαμία, στην Ταράτσα και στη Σύρο, ουσιαστικά οι επιστολές τέμνονταν με μία ξυραφιά και έμεναν σε περιβάλλον ξυδιού για να απολυμανθούν».
Σημειώνει, δε, ότι το πρώτο οργανωμένο ταχυδρομικό γραφείο που άνοιξε στη Θεσσαλονίκη με δική του σφραγίδα είναι το Αυστριακό το 1833 και το ελληνικό γραφείο ανοίγει επίσημα τον Δεκέμβριο του 1835.
Στη συλλογή ξεχωρίζουν -μεταξύ άλλων- ένα σπάνιο αιγυπτιακό γραμματόσημο αξίας 5 πιάστρων, μια επιστολή του 1709 που εστάλη από τη Θεσσαλονίκη στη Βενετία με πλοίο (πριν από την οργάνωση των επίσημων ταχυδρομείων) και μία επιστολή που εστάλη με το αυστριακό ταχυδρομείο στη Βιέννη, στις 6 Νοεμβρίου του 1833, σύμφωνα με τον κ. Θωμαρέη. Ο ίδιος επισημαίνει ότι το αιγυπτιακό ταχυδρομείο στη Θεσσαλονίκη λειτούργησε μόνο από το 1871 έως το 1872 στη Θεσσαλονίκη και το σπάνιο γραμματόσημο που σώζεται φέρει σφραγίδα Θεσσαλονίκης.
Η ιστορία «ξεδιπλώνεται» σταδιακά σε 12 ενότητες από τις πρώιμες ταχυδρομήσεις του 15ου αιώνα, το άνοιγμα των πρώτων ταχυδρομικών γραφείων στη Θεσσαλονίκη (αυστριακού & ελληνικού) τη δεκαετία 1830, τη χρήση γραμματοσήμων από τη δεκαετία 1860, την ίδρυση της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ένωσης (UPU) το 1875 και την ενοποίηση των ταχυδρομικών τελών, τη λειτουργία δέκα διαφορετικών εθνικών ταχυδρομείων στη Θεσσαλονίκη (αυστριακού, ελληνικού, γαλλικού, αιγυπτιακού, οθωμανικού, ρωσικού, βρετανικού, ιταλικού, σερβικού, βουλγαρικού) και το κλείσιμο των τελευταίων που απέμεναν το 1914 από την Ελληνική Διοίκηση, μέχρι τις ειδικές περιπτώσεις των ακτοπλοϊκών ταχυδρομείων, της Προσωρινής Κυβέρνησης, της Στρατιάς της Ανατολής, αλλά και τις αεροπορικές αποστολές του μεσοπολέμου.
Η έκθεση θα εγκαινιασθεί στις 26 Φεβρουαρίου στις 20:00 και θα διαρκέσει μέχρι τις 16 Απριλίου.
O. Kαρβουνιάρη
*Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από τον συλλέκτη Γιώργο Θωμαρέη
