Η βία, από την πιο απλή καθημερινή μορφή της μέχρι την πιο ακραία, όπως είναι σήμερα ο πόλεμος στην Ουκρανία, βρέθηκε στο επίκεντρο ημερίδας που οργάνωσε η Πολιτιστική Εταιρεία, στο Μέγαρο Μουσικής, με θέμα “Το σκοτεινό νήμα της βίας, ανιχνεύοντας το λαβύρινθο ενός θλιβερού κοινωνικού φαινομένου”.
“Η βία βγαίνει μέσα από τους πόρους της κοινωνίας”
“Η βία, δυστυχώς, βγαίνει μέσα από τους πόρους της κοινωνίας, βγαίνει μέσα από τους πόρους της ιστορίας”, επισήμανε ο καθηγητής και πρώην Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Ευάγγελος Βενιζέλος και συνέχισε:” Η βία είναι συνδεδεμένη, δυστυχώς, με την ανθρώπινη φύση και χρειάζεται μία πολιτιστική επεξεργασία, χρειάζεται ο πολιτισμός του Νόμου και του Κράτους Δικαίου, προκειμένου να περιοριστεί η βία όλων των μορφών. Η ενδοοικογενειακή, η οπαδική, η πολιτική, η οικονομική βία, η οποία μετατρέπεται σε οργανωμένο έγκλημα. Και, βεβαίως, έχουμε τώρα τον πόλεμο στην Ουκρανία, που είναι η πιο ακραία και βάναυση μορφή βίας. Αρα, νομίζω ότι χρειάζονται πολλές προσπάθειες για να ευαισθητοποιήσουμε την κοινωνία, γιατί η κοινωνία εάν δεν είναι ευαίσθητη παράγει βία”.
Το εκπαιδευτικό σύστημα βασικό στοιχείο αντιμετώπισης της βίας
“Η βία είναι ένα φαινόμενο που παρουσιάζεται σε όλες τις χώρες του κόσμου και σε όλες τις εποχές”, τόνισε η πρώην υπουργός Παιδείας και πρόεδρος του δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη,’Αννα Διαμαντοπούλου.
Είπε πως “σε πολύ δύσκολες εποχές η βία παίρνει ακόμα πιο δύσκολες διαστάσεις και δεν είναι κάτι που αντιμετωπίζεται από τη μία μέρα στην άλλη” και σε ό,τι αφορά στην αντιμετώπισή της, σημείωσε, πως χρειάζονται δύο πράγματα: “Αποτροπή και τιμωρία. Και μέσα στην αποτροπή και την τιμωρία υπάρχει δικαιοσύνη. Στην αποτροπή υπάρχει η κοινωνική δικαιοσύνη που αντιμετωπίζει τις ανισότητες μέσα στην τιμωρία υπάρχει η δικαιοσύνη εκείνη που βάζει φραγμό στις ανεξέλεγκτες συμπεριφορές. Βασικό στοιχείο αντιμετώπισης είναι το εκπαιδευτικό σύστημα. Και πρέπει να πούμε ότι σήμερα στο εκπαιδευτικό σύστημα, από την ώρα που μπαίνει το παιδί στο σχολείο, σε ένα όχι όμορφο περιβάλλον, που αρχίζει και μουτζουρώνει τα θρανία του και τα βιβλία του, μέχρι το γυμνάσιο και το λύκειο που θα βάλει λουκέτα, μέχρι το Πανεπιστήμιο που θα “χτίσει” τους καθηγητές του, σαν δημόσιος υπάλληλος θα κάνει κατάληψη στο υπουργείο του, υπάρχει μια βία μειοψηφιών η οποία δημιουργεί στερεότυπα και συνήθεια. Αυτά μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε και θεωρώ ότι είναι από τα πιο σοβαρά προβλήματα”.
“Να μιλήσουμε ανοιχτά, να σπάσουμε ταμπού”
“Το θέμα της βίας είναι ένα πολύ κρίσιμο θέμα στην εποχή μας, θεωρώ ότι είναι ένα θέμα που έχει να κάνει με πολύ βαθύτερα αίτια σε μία κοινωνία”, τόνισε ο δημοσιογράφος και διευθυντής της εφημερίδας “Η Καθημερινή”, Αλέξης Παπαχελάς.
“Εχει οπωσδήποτε να κάνει και με την πανδημία και με όλη αυτή τη φόρτιση που έχουμε καθώς βγαίνουμε από την πανδημία, έχει να κάνει σίγουρα και με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και θεωρώ ότι είναι εποχή να σπάσουμε ταμπού, να μιλήσουμε ανοιχτά για αυτό το θέμα και να δούμε πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε σαν κοινωνία,” είπε και πρόσθεσε: “Ενα πράγμα που θεωρώ πάρα πολύ σοβαρό είναι να καταλάβουν και οι άνθρωποι που είναι εν δυνάμει θύματα ότι μπορούμε να βρούμε μία στήριξη. Και, από την άλλη, να προλάβουμε και ανθρώπους οι οποίοι είναι εν δυνάμει θύτες, δηλαδή είναι άνθρωποι οι οποίοι είναι καταπιεσμένοι, οι οποίοι ένιωσαν κάποια αδιέξοδα, νιώθουν τη βία σαν μαγνήτη που τους τραβάει, να μπορέσουμε να τους προλάβουμε και αυτό, κυρίως, μπορεί να γίνει στα σχολεία και στην οικογένεια. Νομίζω ότι είναι μία εποχή κυνισμού, μία εποχή όπου δεν υπάρχουν ούτε ιδεολογίες ούτε ρομαντισμοί, μία εποχή όπου καθένας είναι για την πάρτη του και, προφανώς, αυτό δεν βοηθάει καθόλου”.
Οι λόγοι είναι πολιτιστικοί, οικονομικοί, πολιτικοί και νομικοί
“Οι μορφές της βίας είναι πολλές και διαφορετικές αλλά όλες συγκλονιστικές στο πως εξισώνουν τον ανθρώπινο πόνο”, υπογράμμισε η καθηγήτρια του MIT Φωτεινή Χρηστιά, λέγοντας ότι μέρος της δικής της ερευνητικής εμπειρίας αφορά τη βία εναντίον των γυναικών και την οργανωμένη βία σε εμπόλεμες ζώνες, όπως στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και τώρα στην Ουκρανία.
Μίλησε για μορφές βίας που δεν γνωρίζουν σύνορα, ούτε χρονικά, ούτε γεωγραφικά, είναι διαχρονικά φαινόμενα, που εμφανίζονται ανά την υφήλιο στον αναπτυσσόμενο, αλλά και στον αναπτυγμένο κόσμο και συνδέονται άμεσα με φαινόμενα, όπως η φτώχεια, η ανισότητα, ο ρατσισμός και η στοχοποίηση των κοινωνικά αδύναμων.
“Ανεξάρτητα με το είδος βίας, οι επιστημονικές μελέτες συγκλίνουν το ότι αποτελεί έκφραση κοινωνικής παρακμής και εμπόδιο στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη”, είπε η κ. Χρηστιά και ανέφερε πως τα Ηνωμένα Εθνη υπολογίζουν ότι το παγκόσμιο κόστος της βίας εναντίον των γυναικών και παιδιών ανέρχεται σε 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Επισήμανε ότι “οι λόγοι που συντρέχουν στα περιστατικά βίας είναι πολιτισμικοί, όπως, για παράδειγμα, στερεότυπα, θρησκευτικές αντιλήψεις, ρατσισμός. Είναιοικονομικοί, σκεφθείτε φτώχεια, ανεργία ανισότητα. Είναι πολιτικοί και νομικοί. Συχνά αυτοί οι λόγοι συνυπάρχουν και δρουν συνδυαστικά”.
Ο πρόεδρος της Πολιτιστικής Εταιρείας, Σταύρος Ανδρεάδης, τόνισε, ότι πρέπει να προσεγγίσουμε τις αιτίες της βίας και ότι αυτή δεν θα αντιμετωπιστεί μόνο τιμωρητικά.
“Η τιμωρία είναι πολύτιμη, χρήσιμη, αλλά δεν νομίζω ότι θα μπορέσουμε να την αντιμετωπίσουμε τη βία, αν δεν βουτήξουμε βαθιά, να δούμε ποιες είναι οι αιτίες της οργής, ποιες είναι οι αιτίες που κάνουν νέους ανθρώπους να μετατρέπονται σε δολοφόνους χωρίς λόγο. Αυτά όλα, όπως καταλαβαίνουμε, έχουν ρίζες βαθιές και πρέπει να έχουμε το κουράγιο να κάνουμε αυτή τη βουτιά και το πιο σημαντικό, πιστεύω, είναι ο καθένας μας να βάλει και τον εαυτό του μέσα στο θέμα αυτό και όχι να μένει μακριά στο ρόλο ενός κριτή τον άλλων”, σημείωσε ο κ. Ανδρεάδης.
Στην αρχή της εκδήλωσης προβλήθηκε βίντεο με τοποθετήσεις και σχόλια πολιτών για τη δολοφονία του ‘Αλκη Καμπανού στη Θεσσαλονίκη, την επίθεση ακροδεξιών στο επαγγελματικό Λύκειο Ευόσμου, ενώ μίλησαν μετανάστες γυναίκες και μαθητές για κρούσματα βίας και ρατσισμού.
Τον συντονισμό της συζήτησης έκανε ο πρόεδρος της ΔΕΘ-Helexpo Τάσος Τζήκας, ο οποίος τόνισε πως έχει στοχοποιηθεί αδίκως η Θεσσαλονίκη, με αφορμή τα κρούσματα βίας του τελευταίου διαστήματος, και ζήτησε να μη στοχοποιείται η πόλη διότι περιστατικά βίας υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα και η βία μας αφορά όλους.
Την ημερίδα παρακολούθησαν ο υφυπουργός Μακεδονίας και Θράκης Σταύρος Καλαφάτης, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας και ο πρώην δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης.
Προσερχόμενος ο κ. Καλαφάτης είπε ότι το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό και η ημερίδα είναι επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε.
“Συμβαδίζει και με τις πολιτικές που έχουμε ασκήσει ως Κυβέρνηση και ως Τομέας Μακεδονίας- Θράκης του Υπουργείου Εσωτερικών. Αναφέρομαι στο πρόγραμμα Σχολικής Διαμεσολάβησης, που έχει ξεκινήσει εδώ και τρεις μήνες, με ενημέρωση όλων των διευθυντών εκπαίδευσης στη δυτική και ανατολική Θεσσαλονίκη, από διαπιστευμένους επιστήμονες, που είναι ειδικευμένοι στην διαμεσολάβηση διαφορών. Είναι ένα πρόγραμμα που τρέχει επιστημονικά το υφυπουργείο Μακεδονίας-Θράκης και ενισχύει την προσπάθεια που γίνεται και με τη σημερινή Ημερίδα. Και, βεβαίως, είναι πολύ ψηλά στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη η καταπολέμηση αυτού του θλιβερού φαινομένου πού βρίσκεται, δυστυχώς, σε κορύφωση”, τόνισε ο κ. Καλαφάτης.
“Είναι εξαιρετικά σημαντικό και να αναλύσουμε το κοινωνικό φαινόμενο της βίας, αλλά, από την άλλη πλευρά, είναι περισσότερο σημαντικό να έχουμε όλα αυτά τα μέτρα, να έχουμε όλες αυτές τις πρωτοβουλίες, ούτως ώστε να εξαλειφθεί, στο μέτρο του δυνατού, αυτό το φαινόμενο”, είπε ο κ. Ζέρβας και πρόσθεσε:”Η Θεσσαλονίκη ταλαιπωρήθηκε τη χρονιά αυτή από ακραία φαινόμενα βίας. Και θέλω να πιστεύω ότι όλοι μαζί θα καταφέρουμε έτσι ώστε αυτά να αποτελέσουν ένα κακό παρελθόν, αλλά χρειάζεται πολύ δουλειά, χρειάζεται εγρήγορση από τον καθένα”.
“Η βία είναι στη φύση του ανθρώπου καταρχήν, αλλά, τώρα πια, νομίζω ότι η βία έχει ξεφύγει από μία νορμάλ κατάσταση, αν μπορώ να το πω έτσι, και έχει καταντήσει ουσιαστικά μία ιδεολογία. Οταν βλέπουμε οπαδούς αντιπάλων ομάδων να σκοτώνονται, αυτό πια δεν είναι πόλεμος, είναι κάτι χειρότερο. Είναι η βία για τη βία και αυτό είναι εξαιρετικά ανησυχητικό”, τόνισε ο κ. Μπουτάρης.
