Ένας λευκός δράκος εμφανίζεται, τον τελευταίο καιρό, δίπλα σε ένα μαύρο άλογο, τον γαλάζιο Δούναβη, έναν ασημένιο βάτραχο κι έναν μονόκερο στα χρώματα του ουράνιου τόξου, στον ιστότοπο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Hydrogen Europe, με τα αντίστοιχα φιλόδοξα σχέδια για την παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου. Η εκδήλωση ενδιαφέροντος για το σχέδιο «Λευκός Δράκος» (White Dragon) έχει κατατεθεί στις Βρυξέλλες και αυτόν τον καιρό στοιχειοθετείται ο φάκελος με τις προδιαγραφές του προγράμματος IPCEI, που δηλώνει με την ονομασία του ένα σημαντικό σχέδιο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (Important Project of Common European Interest). Όταν ο δράκος «ξυπνήσει», ένα μεγάλο φωτοβολταϊκό σύστημα, της τάξης του ενός Gigawatt, σε μια έκταση εικοσιπέντε χιλιάδων στρεμμάτων, θα παράγει ρεύμα στη Δυτική Μακεδονία, το οποίο με τη διαδικασία της ηλεκτρόλυσης θα παράγει -με τη σειρά του- καθαρό, περιβαλλοντικά φιλικό «πράσινο» υδρογόνο που θα αποθηκεύεται με συμπίεση.
Ως το τέλος του χρόνου το θεσμικό πλαίσιο – Μέχρι τον Απρίλιο η ετοιμασία του φακέλου
Απαραίτητες προϋποθέσεις για την προετοιμασία του εγχειρήματος είναι αφενός η διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου στην Ελλάδα, αφετέρου η ολοκλήρωση του φακέλου από ομάδα πολύ εξειδικευμένων επιστημόνων.
Ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, Γεώργιος Κασαπίδης, επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «η Περιφέρεια προτείνει το θεσμικό πλαίσιο στην ελληνική κυβέρνηση, ενώ με το θέμα ασχολούνται τα υπουργεία που εμπλέκονται στην τεχνολογία αυτή, την εφαρμογή της και τη μεταφορά της τεχνογνωσίας στην Ελλάδα».
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Κασαπίδη, «σύντομα, πριν το τέλος του έτους θα έχουμε και αυτό το πλαίσιο» ενώ «μέχρι τον Απρίλιο πρέπει να είναι έτοιμος ο φάκελος και από εκεί και πέρα εντός του καλοκαιριού θα πρέπει να έχει αξιολογηθεί».
Τι προβλέπει ο «Λευκός Δράκος»
Παρουσιάζοντας το περιεχόμενο της πρότασης με την επωνυμία «Λευκός Δράκος», ο κ. Κασαπίδης αναφέρει αρχικά ότι το υδρογόνο αποτελεί πλέον καύσιμο και αποθήκη ενέργειας και χρησιμοποιείται είτε για την παραγωγή ρεύματος, είτε για την παραγωγή θερμότητας, είτε για κίνηση, είτε για θέρμανση. Σε αυτό το μήκος κύματος, επισημαίνει ότι «μέρος του υδρογόνου που θα παράγεται στη Δυτική Μακεδονία μπορεί, με την κατάλληλη διάταξη να παράγει θερμότητα για την τηλεθέρμανση που είναι εγκατεστημένη στην Κοζάνη, την Πτολεμαΐδα και το Αμύνταιο, να χρησιμοποιηθεί στη βιομηχανία σαν καύσιμο κίνησης του εξοπλισμού και να τροφοδοτεί ως καύσιμο τις μεταφορές οχημάτων, εφόσον δημιουργηθεί ένα “υδρογονάδικο”, όπως είναι το γνωστό σε όλους “βενζινάδικο”».
Στο πλαίσιο, άλλωστε, της ρήτρας του προγράμματος που προβλέπει διακρατικά οφέλη, μέρος του «πράσινου» υδρογόνου που θα παράγεται στη Δυτική Μακεδονία θα μεταφέρεται μέσω του αγωγού TAP σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Η άλλη προϋπόθεση του προγράμματος είναι να απαντά σε καίρια προβλήματα των τοπικών κοινωνιών. Εμείς εδώ, με την απολιγνιτοποίηση χάνουμε τον λιγνίτη το καύσιμό μας» σχολιάζει ο περιφερειάρχης και υπογραμμίζει ότι ο «Λευκός Δράκος» έρχεται να καλύψει ένα μέρος από το κενό αυτό.
Από την πλευρά του, ο αντιπεριφερειάρχης Σχεδιασμού Αναπτυξιακής Μετάβασης της Περιφέρειας, Στέργιος Κιάνας αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας «προετοιμάζεται ώστε να είναι η πρώτη σε επίπεδο και Ευρώπης αλλά και Ελλάδος».
«Αν είναι να γίνει κάτι, θα ήταν πολύ καλό να γίνει σίγουρα στην περιοχή μας, η οποία είναι και το ενεργειακό κέντρο της χώρας και θέλουμε να κρατήσουμε αυτό το χαρακτήρα», υπογραμμίζει ο κ. Κιάνας.
Εμβληματικές προτάσεις – Μεγάλες χρηματοδοτήσεις
Μιλώντας για τα μεγέθη του προγράμματος IPCEI, κ. Κασαπίδης το παρομοιάζει με τα «δικά μας» ΠΕΠ ή τα τομεακά προγράμματα και επισημαίνει: «η Ευρώπη έχει προγραμματίσει μέχρι το 2024 να κάνει υποδομές για 6 Gigawatt παραγωγής “πράσινου” υδρογόνου και μέχρι το 2030 υποδομές για 40 Gigawatt εντός της Ευρώπης. Ανάμεσα στις πρώτες έξι προτάσεις που έχουν υποβληθεί είναι και η δική μας. Πρόκειται για εμβληματικές προτάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν εμείς πάρουμε το ένα Gigawatt, μέχρι την πλήρη ανάπτυξη της αλυσίδας του υδρογόνου, θα δημιουργηθούν 10.000 νέες θέσεις εργασίας μόνο για το υδρογόνο, χωρίς να υπολογιστεί η περιφερειακή οικονομία γύρω από αυτό. Τα μεγέθη είναι ασύλληπτα».
Στην ελληνική πρόταση συντονιστής είναι η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, η ΔΕΠΑ, ο ΔΕΣΦΑ, τα ΕΛΠΕ, η Motor Oil, η Μυτιληναίος, η ΤΕΡΝΑ και ερευνητικά ιδρύματα όπως ο «Δημόκριτος» και το ΕΚΕΤΑ. Σύμφωνα με τον Περιφερειάρχη υπήρξε, επίσης, υποστήριξη από εταιρείες από την Ιταλία, τη Γερμανία, την Πολωνία και τη Νορβηγία.
Η δαπάνη για την υλοποίηση της πρότασης, εφόσον αυτή εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα χρηματοδοτηθεί κατά 40% από το IPCEI. «Στο ένα δισ. ευρώ περίπου, τα 400 εκ. θα μπουν από την Ευρώπη και τα άλλα 600 εκ. θα μπούνε κατά το ήμισυ από την ελληνική πλευρά και ίδια συμμετοχή που θα αφορά την υλοποίηση αυτών των υποδομών ως επενδύσεις για την εφαρμογή της τεχνολογίας του υδρογόνου στην πράξη», αναφέρει ο κ. Κασαπίδης. Διευκρινίζει, παράλληλα, ότι «θα πρέπει να είναι πολύ μεγάλη η υποδομή παραγωγής υδρογόνου για να συμφέρει οικονομικά, διαφορετικά κοστίζει πάρα πολύ να στηθούν σειρές ηλεκτρολυτών, κυψελών καυσίμου και όλων αυτών των εγκαταστάσεων. Όταν η υποδομή γίνεται σε μεγάλη κλίμακα υπάρχουν οικονομίες κλίμακας».
«Ναι, είναι δύσκολο»
Στο ερώτημα για τον βαθμό δυσκολίας του εγχειρήματος, ο κ. Κασαπίδης απαντά ότι «πράγματι, είναι το πιο δύσκολο που μπορεί να κάνει κανείς σήμερα στην Ελλάδα, καθώς πρόκειται για μια τεχνολογία που δεν έχει ακόμη εγκατασταθεί στην πατρίδα μας. Επίσης το όλο ζήτημα είναι ακόμη στο ξεκίνημα, δεν έχουμε ακόμη ούτε ένα Gigawatt εγκατάστασης παραγωγής υδρογόνου πουθενά. Τα πρώτα που θα στηθούν στην Ευρώπη είναι αυτά τα 6 Gigawatt».
Στο ίδιο πνεύμα, ο αντιπεριφερειάρχης Σχεδιασμού Αναπτυξιακής Μετάβασης της Περιφέρειας, Στέργιος Κιάνας σχολιάζει: «δεν είναι και η πιο ώριμη τεχνολογία γενικότερα για να πούμε ότι σε λίγα χρόνια θα τη δούμε να αναπτύσσεται δίπλα μας. Αν όμως δεν γίνουν οι απαραίτητες κινήσεις, σίγουρα δεν θα το δει κανείς ποτέ να πραγματοποιείται».
Ωστόσο, ο περιφερειάρχης τονίζει ότι «η Ευρώπη πλέον βάζει τον πήχη του υδρογόνου ως ύψιστη προτεραιότητα με πολύ μεγάλη χρηματοδότηση» και τονίζει ότι τώρα πια που έχει επισημοποιηθεί η προτεραιοποίηση αυτή μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε περισσότερο τις εκτιμήσεις περί δημιουργίας χιλιάδων θέσεων εργασίας και μόχλευσης μεγάλων κονδυλίων από την επένδυση.
Π. Γιούλτση
φωτογραφία αρχείου
