Η πρώτη φορά που θα βάλεις το μάτι σου και θα δεις ένα ουράνιο αντικείμενο, είναι μία πολύ διαφορετική αίσθηση, που δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα παρόμοιο. Μια νύχτα με καθαρό ουρανό στο Αστεροσκοπείο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και η απόσταση 1,4 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων εκμηδενίζεται. Καθώς ο Κρόνος με τα δαχτυλίδια του έρχεται κοντά, η κόρη του ματιού διαστέλλεται, προσπαθώντας να συλλάβει το ασύλληπτο, και το παιδικό ερώτημα «μα είναι αληθινό;» βγαίνει αβίαστα από τα χείλη ανθρώπων κάθε ηλικίας. Δίπλα στον Κρόνο, ο δορυφόρος του Τιτάνας, μία μικρή κουκίδα. Λίγο αργότερα προβάλλει ο αστέρας Vega, που μοιάζει με ντισκομπάλα. Και μετά από αναμονή γεμάτη αδημονία ανατέλλει ο Δίας.
Καθώς μετακινείται το τηλεσκόπιο, για να στοχεύσει σε κάποιον πλανήτη την ώρα που ανατέλλει, περιστρέφεται και ο εντυπωσιακός σιδερένιος θόλος, παράγοντας μέσα στη νύχτα έναν θόρυβο που παραπέμπει σε τεχνολογία ήχου surround. Ιστορίες για συγκρούσεις δορυφόρων ΗΠΑ και Ρωσίας στο διάστημα, για χιονοστιβάδες διαστημικών «σκουπιδιών», για αστεροειδείς που θα μπορούσαν να πέσουν στο κεφάλι, προσδίδουν στη βραδιά στοιχεία ταινίας επιστημονικής φαντασίας, όπου οι συμμετέχοντες στην αστροπαρατήρηση γίνονται πρωταγωνιστές της.
Το πρόσφατα ανακαινισμένο Αστεροσκοπείο του ΑΠΘ διοργανώνει βραδιές αστροπαρατήρησης ανοιχτές για το κοινό, ενώ υποδέχεται κάθε εβδομάδα σχολεία όπου οι μαθητές μέσα από ηλιακό τηλεσκόπιο με ειδικά φίλτρα μπορούν να παρατηρήσουν τον Ήλιο. Ο καθηγητής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Νίκος Στεργιούλας, ο επίκουρος καθηγητής του ίδιου τομέα Ιωάννης Γκόλιας και ο υποψήφιος διδάκτορας Αλέξανδρος Σιάκας άνοιξαν τον θόλο του Αστεροσκοπείου στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, για να μυήσουν το κοινό στον μαγευτικό κόσμο της παρατήρησης των πλανητών.
Η ξενάγηση συνήθως ξεκινάει παρουσιάζοντας τον χώρο και τα ιστορικά στοιχεία του τηλεσκοπίου και του θόλου. Το κτίριο του Αστεροσκοπείου του ΑΠΘ ολοκληρώθηκε το 1961, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού. «Το κτίριο του Αστεροσκοπείου θεωρείται από τα αρχιτεκτονικά κοσμήματα του πανεπιστημίου και της πόλης. Το τηλεσκόπιο -διοπτρικό, 20 εκατοστών- ήλθε από το Παρίσι τη δεκαετία του ’50 και λειτουργεί από τότε. Έχουν περάσει γενιές και γενιές αστρονόμων από αυτό. Σήμερα το χρησιμοποιούμε κυρίως για εκπαιδευτικούς σκοπούς», ανέφερε ο κ. Στεργιούλας.
Η ερευνητική δραστηριότητα του τομέα εκτείνεται στα πεδία της Αστρονομίας Βαρυτικών Κυμάτων, της Σχετικιστικής Αστροφυσικής, της Παρατηρησιακής Κοσμολογίας, καθώς και των Εξωπλανητικών Συστημάτων. Μία από τις σημαντικές αποστολές με τις οποίες έχει επιφορτιστεί η ομάδα του ΑΠΘ, αφορά τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα διαστημικής ασφάλειας Space Situational Awareness (SSA).
