Με όπλο τον προσεκτικό προγραμματισμό των αγορών τους κινήθηκαν φέτος οι Έλληνες, κατά τη διάρκεια της άτυπης εκπτωτικής ημέρας του Νοεμβρίου, “Black Friday”, όπως προκύπτει από την επεξεργασία των δεδομένων πανελλαδικής έρευνας σε 2.239 συμμετέχοντες, που πραγματοποίησε για τρίτη συνεχή χρονιά το Εργαστήριο «Αγορά» του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο διάστημα 29 Νοεμβρίου με 1 Δεκεμβρίου 2019. Για την έρευνα, που σχεδίασαν και υλοποίησαν ο καθηγητής Γιώργος Ι.Σιώμκος, διευθυντής του Εργαστηρίου και η Δρ. Μαρίνα Ψιλούτσικου, research associate του Εργαστηρίου, μίλησε στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ- ΜΠΕ, “Πρακτορείο 104,9 FM” η κα.Ψιλούτσικου, που χαρακτηριστικά δήλωσε πως το συγκεκριμένο στοιχείο “ο προγραμματισμός από τους πολίτες της χώρας των αγορών” ήταν και “το πιο εντυπωσιακό” εκ των αποτελεσμάτων που έφτασαν στα αρχεία του Εργαστηρίου για ανάλυση.
“Λίγες ημέρες πριν από τη Black Friday είχαμε ζητήσει από τους ερωτώμενους να προβλέψουν πόσα χρήματα θα ξοδέψουν και τι θα αγοράσουν τι συγκεκριμένη ημέρα. Στην περίπτωση των ανδρών είχαν προβλέψει να αγοράσουν (σ.σ κατά μέσο όρο) πράγματα αξίας 287 ευρώ και στην απολογιστική έρευνα ξόδεψαν 289 ο καθένας, ενώ οι γυναίκες είχαν προβλέψει 173 και ξόδεψαν 172”, εξήγησε η ερευνήτρια, που τόνισε πως και μέσα και από άλλα δεδομένα της έρευνας έγινε εμφανές ότι οι Έλληνες αγοραστές “πηγαίνουν για αγορές πολύ στοχευμένα, ξέρουν από πριν τι θα αγοράσουν, έχουν συγκεντρώσει το μπάτζετ που χρειάζεται και μένουν πιστοί σε αυτά που είχαν προγραμματίσει”. Ένα χαρακτηριστικό συμπεριφοράς, που “για ελληνικό κοινό μας εντυπωσιάζει πάρα πολύ”, σημείωσε με έμφαση η κα.Ψιλούτσικου.
Εξήντα τρεις στους 100 καταναλωτές είχαν, όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα της έρευνας, την πρόθεση να αγοράσουν συγκεκριμένα προϊόντα σε χαμηλότερη τιμή, περίπου οι μισοί περίμεναν να αναζητήσουν ευκαιρίες, ενώ μόλις το 19,4% δεν είχαν καμία προγραμματισμένη αγορά. ‘Ενας στους δύο (ποσοστό 46,8%) ξόδεψαν τελικά περίπου όσα είχαν προϋπολογίσει. Όμως, οι Έλληνες αγοραστές σύμφωνα με την έρευνα δεν ικανοποίησαν τελικά τις καταναλωτικές τους ορέξεις: μόνον ένας στους τρεις δήλωσαν ικανοποιημένοι από τα ποσοστά έκπτωσης που συνάντησαν και σημαντικότερος λόγος για όσους δεν πραγματοποίησαν αγορές αναδεικνύεται, σε ποσοστό 51%, η έλλειψη αρκετά καλών προσφορών. Ένας στους τρεις από όσους επισκέφθηκαν φυσικά καταστήματα ήταν μόνοι τους, ενώ το 60% προτίμησαν την παρέα των φίλων ή της οικογένειάς τους. Το σπορ της αναζήτησης ευκαιριών δεν είναι δε μάλλον κάτι που …ενώνει ζευγάρια, αφού μόλις ένας στους 10 αγοραστές βγήκαν για ψώνια με τον/την σύντροφό τους.
Οι κατηγορίες προϊόντων στις οποίες κινήθηκε περισσότερο η αγορά, “πρεμιέρα” κάνουν τα καλλυντικά για άνδρες
Ως αναμενόμενη χαρακτήρισε η ερευνήτρια του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών την κυριαρχία των ειδών ένδυσης και υπόδησης στις επιλογές των αγοραστών. Στις γυναίκες “η συγκεκριμένη κατηγορία είναι η δημοφιλέστερη με ποσοστό 70%” με τους άνδρες να αποκτούν τέτοια προϊόντα σε ποσοστό 56%, ενώ τη δεύτερη θέση στο βάθρο της δημοφιλίας πήραν τα είδη περιποίησης και τα καλλυντικά για τις γυναίκες και τα ηλεκτρονικά για τους άνδρες.
“Αξιοσημείωτο είναι πάντως πως υπάρχει ένα 10% των ανδρών που αγόρασε καλλυντικά και είδη προσωπικής περιποίησης, ένα ποσοστό που δεν υπήρχε, δεν έβγαινε στις προηγούμενες έρευνες το 2018 και το 2017 και έτσι μας κινεί το ενδιαφέρον και το παρακολουθούμε”, συμπλήρωσε η κ.Ψιλούτσικου. Σε γενικές γραμμές πάντως, οι καταναλωτές θέλησαν να καλύψουν ανάγκες που είχαν και μόλις το 1,6% των καταναλωτών εστίασε στα είδη πολυτελείας, για τα οποία τελικά η “Μαύρη Παρασκευή”, παρά το μεγάλο ποσό που μπορεί κάποιος να εξοικονομήσει, δεν αποδείχτηκε αρκετά ελκυστική. Όπως εξήγησε η κα Ψιλούτσικου, “ακόμη και με ένα ποσοστό έκπτωσης 50% π.χ., τα 500 από τα 1000 ευρώ που απομένουν, κρίνεται πως είναι ένα μεγάλο ποσό”.
Απογοητευτικές τελικά ήταν οι επιδόσεις του τομέα των υπηρεσιών, σύμφωνα με την ερευνήτρια. Η κατηγορία αυτή είναι όπως λέει “αρκετά χαμηλά, στο 4%” για φέτος, ποσοστό που ενδεχομένως σημαίνει πως ακόμη και ευφυείς ή ελαφρά χιουμοριστικές διαφημίσεις, που ξεκινούσαν από… τις εκπτώσεις στις σημειώσεις φροντιστηρίων για σπουδαστές και φοιτητές και έφταναν σε εκπτώσεις στις αμοιβές δικηγορικών υπηρεσιών για μια διαδικασία διαζυγίου, έκαναν το κοινό περισσότερο να χαμογελάσει παρά να ενδιαφερθεί να δαπανήσει: “είναι ένας λόγος που δεν ‘πιάνει’ στην Ελλάδα και η Singles Day, είμαστε ένας λαός των ζευγαριών, της αγάπης”, σχολίασε επί του θέματος και με βάση τα δεδομένα της έρευνας η κα.Ψιλούτσικου.
Πόσο ικανοποιητικό ήταν το ποσοστό έκπτωσης και από πού ενημερώθηκαν οι καταναλωτές για τα “deals”
Σύμφωνα με το Εργαστήριο «Αγορά» του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, το 71% των Ελλήνων πιστεύουν ότι η ελληνική εκδοχή της Black Friday δεν είναι οργανωμένη με βάση τα πρότυπα του εξωτερικού. Σποσοστό 40% οι Έλληνες θεωρούν ότι είναι ξενόφερτο έθιμο, που δεν ταιριάζει στον λαό μας, μόλις το 27,1% αξιολογεί αρνητικά την πρακτική των καταστημάτων να μετατρέπουν μια ημέρα όπως η συγκεκριμένη Παρασκευή του έτους σε ολόκληρη Black Week. “Δεν είναι πάρα πολύ ικανοποιημένοι από τις εκπτώσεις (σ.σ της συγκεκριμένης άτυπης ημέρας) οι Έλληνες και το πιο ενδιαφέρον είναι πως σε ποσοστό 56% τις χαρακτηρίζουν παραπλανητικές και μόνο το 17% πιστεύει ότι είναι ‘έντιμες’ οι εκπτώσεις που γίνονται τη συγκεκριμένη ημέρα. Τις προτιμούν, είναι ικανοποιημένοι παρόλα αυτά από τις αγορές αλλά δεν θεωρούν ότι μια ημέρα Black Friday είναι κάτι ξεχωριστό όπως έχουμε στο μυαλό μας από την αμερικανική εκδοχή. Την θεωρούν μια συνηθισμένη εκδοχή των εκπτώσεων την οποία έχουν στοχευμένη σε μεγάλα πράγματα όπως π.χ στις μεγάλες αλυσίδες, τα ηλεκτρονικά, τα ρούχα και τα παπούτσια”, εξηγεί η κα.Ψιλούτσικου.
Το ποσοστό δε έκπτωσης με το οποίο είναι ευχαριστημένοι οι Έλληνες στην ημέρα της “Μαύρης Παρασκευής” σύμφωνα με την Ελληνίδα ερευνήτρια είναι “το 50% επί της κανονικής τιμής, εκεί όπου βρίσκονται στην έρευνα μας και οι δημοφιλέστερες απαντήσεις”. Η αμέσως επόμενη δημοφιλέστερη με ποσοστό 25,3% ήταν το 40% ενώ αξιοπερίεργο ήταν πως η τρίτη δημοφιλέστερη απάντηση με ποσοστό 17,1% ήταν το μόλις 30% ποσοστό μείωσης της τιμής. Ηλεκτρονικά καταστήματα στην Ελλάδα επέλεξαν δε για το καταναλωτικό τους τρεις στους δέκα Έλληνες ενώ σε ποσοστό 11% οι αγοραστές προτίμησαν ηλεκτρονικά καταστήματα του εξωτερικού.
Οκτώ στους 10 γνωρίζουν τη Μαύρη Παρασκευή
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον κατά τους ερευνητές εύρημα ήταν, σύμφωνα με τα δεδομένα που επεξεργάστηκε το Εργαστήριο «Αγορά», ότι οκτώ στους δέκα Έλληνες γνώριζαν φέτος την ύπαρξη και την ημερομηνία πραγματοποίησης της “Μαύρης Παρασκευής”, χωρίς να υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ των δύο φύλων στο πόσο ενημερωμένοι/ες ήταν οι καταναλωτές και καταναλώτριες.
Τη μεγαλύτερη απήχηση στο κοινό πέτυχαν να έχουν οι διαφημίσεις στο Internet με ποσοστό 66%, ενώ ακολούθησαν οι τηλεοπτικές διαφημίσεις και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν ήταν μια πετυχημένη δαπάνη τελικά ο Τύπος -μόνο το 11,5% ενημερώθηκε έτσι- ούτε τα διαφημιστικά φυλλάδια, που βρέθηκαν μπροστά στα μάτια των Ελλήνων μόλις 18 στις 100 φορές. Σε ποσοστό 26% καταναλωτές έλαβαν προσωπικό μήνυμα στο κινητό ή στο e-mail, ενώ …τη μάχη τους έδωσαν και οι πωλητές, αφού σε φυσικά καταστήματα ενημερώθηκε για την ημερομηνία το 35%.
Πώς και από πού αγόρασαν στις μεγαλύτερες πόλεις, τι διαφορές είχε η καταναλωτική συμπεριφορά στην επαρχία
Η πόλη της Αθήνας δεν διατήρησε τον τίτλο της …πρωτεύουσας στις αποφάσεις για μεγάλες αγορές τη Black Friday, αφού όπως φάνηκε από την έρευνα, “δεν ξοδεύει τελικά περισσότερο”, σε σχέση με τον όγκο και τα είδη των αγορών γενικά στην επικράτεια. Σημαντικές όμως είναι στο πλαίσιο της συγκεκριμένης σύγκρισης “οι διαφοροποιήσεις των καταστημάτων που επισκέπτονται οι καταναλωτές στην υπόλοιπη Ελλάδα εκτός των νομών Αθήνας και Θεσσαλονίκης”. Έτσι σύμφωνα με τη νέα έρευνα που ολοκλήρωσε το Εργαστήριο «Αγορά» του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 29 Νοεμβρίου με 1 Δεκεμβρίου 2019, στις περιοχές της χώρας εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης “οι καταναλωτές, όπως ίσως ήταν λογικό και αναμενόμενο, πήγαν περισσότερο στα συνοικιακά καταστήματα” .
Την ίδια ώρα και με βάση τα δεδομένα που προέκυψαν από στη συγκεκριμένη έρευνα σε γενικότερο πλαίσιο, επτά στους δέκα έκριναν τη συγκεκριμένη ημέρα επιβαρυντική για τους εργαζόμενους, ωφέλιμη για τις μεγάλες αλυσίδες (ποσοστό 59%), αλλά και για τους καταναλωτές (59%) με έναν στους δύο Έλληνες να κρίνει την Black Friday ως καταστροφική για τα μικρά καταστήματα (50%). Αξιοσημείωτο δε είναι πως φέτος στην Ελλάδα το 9,1% των καταναλωτών πραγματοποίησαν αγορές που κράτησαν μυστικές από οικογένεια και σύντροφο…
Σωτήρης Κυριακίδης
