Μέχρι το τέλος Νοεμβρίου εκτιμάται ότι θα παρουσιαστεί η εθνική στρατηγική για το ποδήλατο στην Ελλάδα, όπως γνωστοποίησε ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιος Μπακογιάννης, καθηγητής Βιώσιμης Κινητικότητας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ο οποίος μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ- ΜΠΕ, “Πρακτορείο 104,9 FM”, πρόσθεσε: “από εκεί και πέρα (σ.σ. μετά την παρουσίαση της εθνικής στρατηγικής) είναι ένα πρόγραμμα που έχει υλοποίηση με δράσεις εξαμήνου, έτους, διετίας, τετραετίας και δεκαετίας. Επειδή αποτελεί Εθνική Στρατηγική, θα έχει ένα θεσμικό καθεστώς, που θα αρχίσουμε σιγά-σιγά να το βλέπουμε βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα”.
“Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επομένως, ανέλαβε την πρωτοβουλία να ενισχύσει την κίνηση του ποδηλάτου σε αστικό και εξωαστικό επίπεδο, κάτι που αποτελεί μια βασική προτεραιότητα για τη δημιουργία μιας εθνικής στρατηγικής για το ποδήλατο. Μιας στρατηγικής που σε πολλές χώρες αποτελεί πρωταγωνιστή των εξελίξεων στον τομέα της μείωσης της ρύπανσης και της βελτίωσης του αστικού περιβάλλοντος”, τόνισε ο κ.Μπακογιάννης και έθεσε το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθούν οι σχεδιασμοί.
Τι θα είναι η “εθνική στρατηγική για το ποδήλατο”;
“Το πρώτο βήμα θα είναι ένας συντονισμός των έργων, που αφορούν τον αστικό και τον υπεραστικό σχεδιασμό. Βλέπουμε ότι εκτός από τον αστικό σχεδιασμό στην Ευρώπη και κυρίως σε χώρες που έχουν το ποδήλατο στην καθημερινότητά τους, αναπτύσσονται δίκτυα ακόμη και υπερτοπικά, που συνδέουν οικισμούς, που συνδέουν πόλεις με παράλληλες με τα δίκτυα αυτοκινητοδρόμων χαράξεις και εκτός επομένως των οδικών δικτύων, που σήμερα ξέρουμε, συνδέουν τους οικισμούς μεταξύ τους, έτσι ώστε να υπάρχει και να ενισχυθεί η μετακίνηση με το ποδήλατο”, αναφέρει ο κ.Μπακογιάννης που περιγράφει πως τέτοιοι σχεδιασμοί είναι σε γενικές γραμμές απόντες από την Ελλάδα.
“Αυτό το δίκτυο είναι πολύ διαδεδομένο και για τον ποδηλατικό τουρισμό, ο οποίος στις άλλες χώρες παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις, ενώ στη χώρα μας είναι πάρα πολύ περιορισμένος. Για παράδειγμα, το επονομαζόμενο δίκτυο του Eurovelo δημιουργεί εκατοντάδες χιλιόμετρα ποδηλατικών διαδρομών που συνδέουν πόλεις και χώρες της Ευρώπης μεταξύ τους, από την Ιβηρική Χερσόνησο μέχρι την Τουρκία και από τη Ρωσία μέχρι την Ελλάδα. Κάποια τέτοια δίκτυα έχουν χαραχθεί σε επίπεδο χαρτών, στην Ευρώπη έχουν δημιουργηθεί η οι κατάλληλες υποδομές, κυρίως με σήμανση και στοιχεία βελτίωσης της οδικής ασφάλειας. Στη χώρα μας είμαστε ακόμη σε εμβρυικό σημείο” σημειώνει ο καθηγητής Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ.
Ως δεύτερο βήμα ο κ.Μπακογιάννης περιγράφει “μια στρατηγική όπου το ποδήλατο λαμβάνεται υπόψιν σε κάθε νέο σχεδιασμό”. Μια στρατηγική που θα βρει εφαρμογή “στις νέες εντάξεις και στα σχέδια πόλης, στις νέες χαράξεις του οδικού δικτύου, στον επανασχεδιασμό του αστικού και του οδικού περιβάλλοντος, π.χ., με αφορμή τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), που χρηματοδοτεί το υπουργείο μας σε 170 πόλεις”, καθώς, “το ποδήλατο αποτελεί βασικό άξονα, βασικό πυλώνα της βιώσιμης κινητικότητας” όπως τονίζει.
Νομοθεσία και κίνητρα
Ως τρίτο σημαντικό στοιχείο, που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη της χρήσης του μέσου, ο κ.Μπακογιάννης αναφέρει τη μεταβολή της νομοθεσίας και την επίλυση νομικών κενών, που δεν επιτρέπουν την προώθηση του ποδηλάτου: “έχουμε κάποιες προδιαγραφές, τις οποίες θέσπισε η ελληνική πολιτεία, για τον σχεδιασμό ποδηλατικής υποδομής και από τότε που δημιουργήθηκαν αυτές οι προδιαγραφές, δεν έχει κατασκευαστεί ούτε ένα μέτρο ποδηλατόδρομος. Αυτό πρέπει να το εξετάσουμε, καθώς δεν μπορεί πριν από τη θέσπιση αυτών των προδιαγραφών να δημιουργούνταν από τους δήμους ποδηλατόδρομοι και μόλις βγήκαν (οι προδιαγραφές) να μην μπορούν να υλοποιηθούν σε καμία πόλη της Ελλάδας”, εξηγεί. “Κάτι φταίει σε αυτό, είναι ένα ζήτημα προς επανεξέταση. Ενδεχομένως οι προδιαγραφές να είναι πιο φαραωνικές, να έχουν πολύ πιο αυξημένο κόστος, είναι από τα πρώτα ζητήματα που οφείλουμε να επανεξετάσουμε για να δούμε τι φταίει” προσθέτει επί του ζητήματος ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος.
Ο κ.Μπακογιάννης μιλά επίσης και για “μια στρατηγική που να δίνει κίνητρα για τη χρήση του ποδηλάτου” και περιγράφει πρακτικές που είναι σε λειτουργία στην Ευρώπη. “Στην ΕΕ εταιρίες, επιχειρήσεις αλλά ακόμη και το δημόσιο, δίνουν μια σειρά από κίνητρα στο προσωπικό τους, ώστε να χρησιμοποιούν για τη μετακίνησή τους το ποδήλατο. Θα θέλαμε να βρούμε μια φόρμουλα για να το τοποθετήσουμε και αυτό στη στρατηγική που ετοιμάζουμε”, προσθέτει.
Η προστιθέμενη αξία της βελτιωμένης υγείας των πολιτών
Ο κ.Μπακογιάννης επισήμανε ακόμη, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, πως η ευαισθητοποίηση των μετακινούμενων για τα οφέλη σε ό,τι αφορά την υγεία τους αλλά και τα οικονομικά οφέλη, είναι σημαντικό στοιχείο, που δεν μπορεί να παραβλεφθεί στο πλαίσιο ενός στρατηγικού σχεδιασμού. “Είναι ένας ακόμη άξονας και αυτό, γιατί υπάρχει κόσμος, ο οποίος θα ήθελε να μετακινηθεί με το ποδήλατο, υπάρχει όμως η πλειοψηφία των μετακινούμενων, που δεν γνωρίζει το ποδήλατο ως μέσο και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις νιώθει να απειλείται, συμβαίνει με τον πεζό αλλά και με τον χρήστη του αυτοκινήτου. Το ίδιο συμβαίνει με τα (ηλεκτρικά) πατίνια” σημειώνει ο κ.Μπακογιάννης.
“Και το ζήτημα της υγείας είναι σημαντικό, είναι ένα πολύ σημαντικό όπλο για τις πολιτικές που έχουν σχέση με τη χρήση ποδηλάτου. Έχει αυξηθεί πολύ και ο καρκίνος και ένα μέρος του προβλήματος ενδέχεται να οφείλεται και σε όλα όσα αναπνέουμε στο αστικό περιβάλλον, προφανώς και σε μια σειρά από άλλες συνθήκες, αλλά το ζήτημα της ρύπανσης είναι ένα πρόβλημα το οποίο οφείλουμε ως κοινωνία να το αντιμετωπίσουμε ριζικά” σημείωσε ο καθηγητής Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ, που τόνισε πως οι μετακινήσεις στο αστικό περιβάλλον δημιουργούν και επιπλέον προβλήματα σε μια πόλη όπου “επί παραδείγματι τα σταθμευμένα οχήματα που είναι βρίσκονται στους ελληνικούς δρόμους, αλλάζουν πάρα πολύ και το μικροκλίμα, δημιουργούν με τη συγκέντρωση της θερμοκρασίας και το φαινόμενο της (θερμικής) νησίδας”.
Για τα πατίνια δε, παραδέχτηκε το ενδιαφέρον που έχει πλέον το κοινό για το καινούργιο αυτό μέσο, που “μπήκε στη ζωή μας και στις ευρωπαϊκές πόλεις κι έχει φανατικούς εχθρούς και συμμάχους”. Ενδιαφέρον που συνδυάζεται όμως -όπως είπε- με προκλήσεις. “Πολλές πόλεις και στην χώρα μας αλλά και στην Ευρώπη βρέθηκαν απροετοίμαστες για μια τέτοια εκτίναξη της μικροκινητικότητας και εξέλιξη της τεχνολογίας, που όλο και περισσότερο θα εξελίσσεται τα επόμενα χρόνια. Πρέπει να βρούμε χώρο και για αυτό να μπει στη ζωή μας”, σχολίασε.
Αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος
“Χώρος για το ποδήλατο σημαίνει και μια αστική αναβάθμιση για το περιβάλλον, σημαίνει πόλη που θα έχει λιγότερα αυτοκίνητα, άρα περισσότερο καθαρό αέρα, περισσότερο πράσινο, περισσότερο χώρο για τον πεζό, μικρότερες ταχύτητες για τα αυτοκίνητα, επομένως βελτίωση της οδικής ασφάλειας, μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Είναι πολλά και σημαντικά τα οφέλη” απάντησε ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, όταν ερωτήθηκε για το πώς “στέκεται” η Ελλάδα στη σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης, στις οποίες λειτουργεί επί σειρά ετών ολοκληρωμένη πολιτική.
“Σε χώρες όπως π.χ η Ελβετία, υπάρχει σε λειτουργία μια πολιτική, πολιτική που λέει ότι το αυτοκίνητο θα πρέπει να το αποθαρρύνουμε από την είσοδο στα κέντρα των πόλεων. Πάμε σε μια εποχή που και εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, οι μετακινήσεις γενικότερα, αλλά και στα αστικά κέντρα ειδικότερα, ευθύνονται για το 25% της εκπομπής των ρύπων που δημιουργούν πρόβλημα στη ζήτημα αυτό”, σημείωσε ο κ.Μπακογιάννης, προσθέτοντας πως με τις υπάρχουσες συνθήκες δεν είναι ελκυστική και η επαφή με το φυσικό περιβάλλον για τον απλό πολίτη σε πολλές των περιπτώσεων.
“Ο συνδυασμός ρύποι- μικροσωματίδια- αυξημένη θερμοκρασία αλλάζει και αλλοιώνει πάρα πολύ τα χαρακτηριστικά του αστικού περιβάλλοντος”, τόνισε ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, επισημαίνοντας ότι “κανείς δεν θέλει να βγει και να περπατήσει σε ένα περιβάλλον το οποίο είναι μη φιλικό στον άνθρωπο, κανείς δεν θέλει να κάνει ποδήλατο σε έναν δρόμο στον οποίο δεν του αρέσει να κυκλοφορεί, όπου ακόμη το αστικό περιβάλλον δεν είναι όμορφο, όμορφο ώστε να σε προκαλείς να τρέξεις, να παίξεις, να κάνεις ποδήλατο”.
Σωτήρης Κυριακίδης
