Ένα τρισδιάστατο εργαλείο, το Virtual House (Εικονικό Σπίτι), φαίνεται να ανοίγει νέους δρόμους στην αξιολόγηση των νοητικών διαταραχών και της καθημερινής λειτουργικότητας ατόμων με ήπιες και μείζονες νοητικές παθήσεις, όπως η νόσος Alzheimer. Ουσιαστικά, το Εικονικό Σπίτι είναι μια δοκιμασία που δημιουργήθηκε με στόχο να προβλέψει τις διαταραχές λειτουργικότητας των ατόμων με άνοια και να ενημερώνει ασθενείς και περιθάλποντες για το ποιες δραστηριότητες μπορεί να εκτελέσει ο εξεταζόμενος στην καθημερινή του ζωή και ποιες όχι.
Το Εικονικό Σπίτι αποτελείται από πέντε χώρους (κουζίνα, σαλόνι, υπνοδωμάτιο, μπάνιο και μπαλκόνι), τους οποίους ο εξεταζόμενος, μέσω ρεαλιστικών σεναρίων, καλείται να επισκεφτεί και να επιλύσει διάφορα προβλήματα καθημερινής ζωής που προκύπτουν μέσα σε αυτούς. Για παράδειγμα, ο εξεταζόμενος καλείται να επισκεφτεί την κουζίνα και να αρχίσει να ετοιμάζει ένα φαγητό. Ξαφνικά χτυπάει το κουδούνι του σπιτιού. Τότε, ο εξεταζόμενος θα πρέπει: α) να αντιληφθεί τον χτύπο του κουδουνιού, β) να κατευθυνθεί προς την εξώπορτα, γ) να την ανοίξει και να αλληλοεπιδράσει με τον επισκέπτη (κούριερ), δ) να βρει το πορτοφόλι του (σε θέση που έχει επιλέξει ο ίδιος στην αρχή της εξέτασης), ε) να πληρώσει το απαιτούμενο ποσό, και ζ) να θυμηθεί να επιστρέψει στην κουζίνα για να συνεχίσει το μαγείρεμα.
Ο εξεταζόμενος δεν απαιτείται να χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή – η αξιολόγηση πραγματοποιείται με τον εξεταστή να χειρίζεται το πρόγραμμα, ακολουθώντας τις λεκτικές οδηγίες του συμμετέχοντος. Έτσι, το εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί διαδικτυακά, ώστε να μην είναι απαραίτητο να μεταφερθεί ο εξεταζόμενος σε κάποια σχετική δομή, αλλά να ολοκληρώσει τη δοκιμασία από το σπίτι του, σε σύνδεση με τον ψυχολόγο.
Τα αποτελέσματα της πρώτης πιλοτικής μελέτης του Virtual House παρουσιάστηκαν στο 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer και στο 6ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων, που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη. Η πιλοτική μελέτη του Virtual House πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 63 ατόμων, διαχωρισμένων σε υγιείς ηλικιωμένους και άτομα με διαφορετικά στάδια νευροεκφύλισης. Τα πρώτα ευρήματα είναι ενθαρρυντικά, δείχνοντας ότι το εργαλείο μπορεί να διακρίνει με υψηλή στατιστική σημαντικότητα την άνοια από τα υπόλοιπα στάδια γνωστικής έκπτωσης. Μάλιστα, συγκεκριμένα έργα της δοκιμασίας, όπως αυτό της προοπτικής μνήμης, φάνηκε να προβλέπουν τις διαταραχές λειτουργικότητας, αποτελώντας ένα χρήσιμο εργαλείο πληροφόρησης για τους περιθάλποντες.
Παρά τα ενθαρρυντικά πρώτα αποτελέσματα, που δείχνουν ότι η 3D δοκιμασία Virtual House είναι ένα υποσχόμενο εργαλείο διάγνωσης των μειζόνων διαταραχών και μπορεί να προβλέπει, έως ένα βαθμό, την καθημερινή λειτουργικότητα, το εργαλείο έχει πολύ δρόμο ακόμη, καθώς απαιτούνται μεταβολές σε υποδοκιμασίες και αύξηση του δείγματος των συμμετεχόντων προκειμένου να επαληθευτούν τα θετικά πρώτα αποτελέσματα.
Το Virtual House δημιουργήθηκε από τον Νικόλαο Αλτάνη, στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής του διπλωματικής εργασίας στο Διατμηματικό Διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στα Προηγμένα Συστήματα Υπολογιστών και Επικοινωνιών, με επιβλέποντα τον καθηγητή Ανδρέα Συμεωνίδη και συνεπιβλέποντα τον δρ. Εμμανουήλ Τσαρδούλια από το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών. Ο επιστημονικός σχεδιασμός και η επιμέλεια των δοκιμασιών πραγματοποιήθηκαν από τη ψυχολόγο – διδάκτορα του Τμήματος Ψυχολογίας του ΑΠΘ και υπεύθυνη των νοητικών παρεμβάσεων της Alzheimer Hellas, Ελένη Πόπτση. Η πιλοτική εφαρμογή εκτελέστηκε από την Μαρία Αιβαζόγλου, στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής της εργασίας στις Νευροεπιστήμες και τα Νευροεκφυλιστικά Νοσήματα του ΑΠΘ, με επιβλέπουσα την καθηγήτρια Δέσποινα Μωραΐτου και συνεπιβλέπουσα την ομότιμη καθηγήτρια Μάγδα Τσολάκη.
*Οι συνημμένες φωτογραφίες παραχωρήθηκαν προς δημοσίευση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ από την Ελένη Πόπτση
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
