Ζητήματα φορολογικής δικαιοσύνης, πρακτικές αντιμετώπισης φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, η επίδραση της φορολογικής διοίκησης στην οικονομία, αλλά και η ανάγκη βελτίωσης της με την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών, τέθηκαν το απόγευμα από τους προσκεκλημένος ομιλητές της ενότητας με θέμα: «Απονομή Φορολογικής Δικαιοσύνης στην Ψηφιακή Εποχή» στο 11ο Thessaloniki Tax Forum.
«Δε μπορείς να έχεις αποτελεσματική φορολογική διοίκηση, εάν έχεις κακονομία και πολυνομία» τόνισε ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας και αναπληρωτής καθηγητής Νομικής ΑΠΘ, Μιχάλης Πικραμένος, επικαλούμενος στοιχεία έρευνας του think tank ΔιαΝΕΟσις, τα οποία αποτυπώνουν την πληθώρα της νομοθέτησης, έκδοσης εγκυκλίων, κ.α.
Επεσήμανε, ότι τα φαινόμενα «κακονομίας και πολυνομίας» δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην διοίκηση και πλήττουν το αίσθημα δικαίου του φορολογούμενου πολίτη.
«Το πρώτο σκέλος ενός αποτελεσματικού κράτους είναι μια ορθολογική νομοθέτηση» είπε ο κ. Πικραμένος και πρόσθεσε ότι θα πρέπει να αφήνονται οι διατάξεις να λειτουργούν για κάποιο διάστημα, ώστε να διαφανούν οι όποιες αδυναμίες τους, πριν επιχειρηθεί τροποποίηση τους. «Τροποποιήσεις, που δεν γίνονται μόνο από κυβέρνηση σε κυβέρνηση, αλλά και από υπουργό σε υπουργό» συνέχισε ο κ. Πικραμένος και πρόσθεσε ότι συχνά αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προκύπτουν, συνήθως, σύγχυση, αντιφατικές διατάξεις, αλλά και να δημιουργούνται «τεράστιες αναστατώσεις» στη διοίκηση.
Ο κ. Πικραμένος επεσήμανε ότι το δεύτερο πρόβλημα έχει να κάνει με τον εκσυγχρονισμό της διοίκησης. «Στη διοίκηση επιβάλλεται ο εκσυγχρονισμός της. Να σας πω, ότι στις αποφάσεις του ΣτΕ τα τελευταία χρόνια το κομμάτι της ηλεκτρονικής διοίκησης έχει μπει για τα καλά» είπε ο κ. Πικραμένος και έφερε, ως παραδείγματα, αποφάσεις υποθέσεων του ΣτΕ, λέγοντας: «Το δικαστήριο χρησιμοποίησε σε πολύ μεγάλο βαθμό τις σύγχρονες τεχνολογίες».
Σημείωσε, επίσης, ότι στην Ελλάδα το επίπεδο των ηλεκτρονικών συναλλαγών είναι εξαιρετικά μικρό, σε σχέση με το μέσο όρο της Ε.Ε. «Οφείλουμε να προχωρήσουμε σε μια σύγχρονη διοίκηση που θα εξασφαλίσει ένα σταθερό περιβάλλον στον φορολογούμενο» είπε ο κ. Πικραμένος.
Αναφέρθηκε, επίσης, και στη Δικαιοσύνη, σε ότι αφορά την επίδραση της στην οικονομική και φορολογική λειτουργία, επισημαίνοντας ότι η χώρα μας είχε κατά καιρούς καταδίκες για «καθυστερήσεις» στην απονομή δικαιοσύνης και υπογραμμίζοντας την ανάγκη για αναδιάρθρωση του χάρτη των δικαστηρίων της χώρας. Τόνισε ότι αυτό μπορεί να γίνει με καλύτερη οργάνωση, με ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, κ.α.
«Η αλλαγή του δικαστικού χάρτη της χώρας θα μπορούσε να συμβεί με τη χρήση των νέων τεχνολογιών» είπε ο κ. Πικραμένος, φέρνοντας ως παράδειγμα πρακτικές άλλων χωρών, όπου γίνονται δικαστήρια με τηλεδιασκέψεις και πρόσθεσε : «’Αλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αναπτύξει την «αρχή της εγγύτητας».
Ανέφερε, ακόμη, σε ότι αφορά το συγκεκριμένο ότι ελπίζει και με τη συμβολή του αρμόδιου υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Πιερρακάκη, ότι «τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν» προς το καλύτερο σε αυτόν τον τομέα.
Τέλος, αναφερόμενος στους δικηγόρους, σημείωσε ότι βοηθά τους χρόνους και την καλύτερη οργάνωση στην απονομή της δικαιοσύνης η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων, ο περιορισμός των σελίδων και η σαφήνεια των δικογράφων.
Η επίκουρη καθηγήτρια ΑΠΘ, κάτοχος της έδρας Jean Monet στην ευρωπαϊκή φορολογική πολιτική και διοίκηση και πρώην γενική γραμματέας Δημοσίων Εσόδων, Κατερίνα Σαββαίδου αναφέρθηκε στις δεκαπέντε δράσεις που πρότεινε ο ΟΑΣΑ το 2015 και αφορούν την αντιμετώπιση των φαινομένων της «διάβρωσης της φορολογικής βάσης» και της «μεταφοράς κερδών στην αλλοδαπή» με σκοπό την αντιμετώπιση της διεθνούς φοροαποφυγής (σχέδιο Beps).
«Για τις δεκαπέντε δράσεις του σχεδίου Beps υπάρχει ένα διαφορετικό επίπεδο συναίνεσης μεταξύ χωρών του ΟΟΣΑ. Δε μπόρεσαν να υιοθετήσουν ένα συνολικό πρότυπο, αλλά ένα μίνιμουμ σε ορισμένες δράσεις, μεταξύ των οποίων, η επίλυση διεθνών φορολογικών διαφορών (δράση 14).
«Τουλάχιστον συμφώνησαν σε μια κοινή συναντίληψη του δρόμου που θέλουν να ακολουθήσουν» συνέχισε η κ. Σαββαίδου και πρόσθεσε : «Δεν κατάφεραν παρά να προτείνουν μόνο την υιοθέτηση μερικών βέλτιστων πρακτικών, ώστε να γίνουν δεκτές από όσα εκ των κρατών, θέλουν να υιοθετήσουν τις προτάσεις του ΟΟΣΑ».
Η κ. Σαββαίδου αναφέρθηκε αναλυτικά στις προβλέψεις για την «πρόληψη διεθνών φορολογικών διαφορών», και στην έγκαιρη αντιμετώπιση τους με επίλυση τους, μέσω διακανονισμού, ή διαιτησίας, κ.α.
Πρόσθεσε, ότι «τον Οκτώβριο του 2019 δημοσιεύτηκε η έκθεση προόδου του ΟΑΣΑ για την εφαρμογή του σχεδίου Beps» και ότι μέχρι σήμερα αξιολογήθηκαν σαράντα πέντε κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ενώ έχουν εκδοθεί από τον ΟΟΣΑ εννιακόσιες ενενήντα συστάσεις.
«Βλέπουμε ότι έχουμε σημαντική πρόοδος, για τις δράσεις 14 (για την επίλυση των διεθνών φορολογικών διαφορών) και 15 (πολυμερές εργαλείο για την υιοθέτηση συστάσεων του ΟΟΣΑ για τις διμερείς συμβάσεις, αποφυγή διπλής φορολογίας)».
Τόνισε ότι είναι σημαντική να υπάρχει «υποχρεωτική ρήτρα διαιτησίας» σε ότι αφορά τις διμερείς συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας, με σκοπό «τη διασφάλιση φορολογικής βεβαιότητας» για τους φορολογούμενους, η οποία «αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση για τις φορολογικές διοικήσεις τον 21ο αιώνα».
Ο δικηγόρος Παναγιώτης Πόθος ανέφερε ότι είναι πολλές οι προκλήσεις, με την υπέρβαση των συνόρων και πολύ δραστική η αλλαγή επιχειρηματικών πρακτικών και μοντέλων, όπως π.χ. επιχειρήσεις που πωλούν δεδομένα και όχι προϊόντα, η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, κ..α
Σημείωσε, ότι οι πέντε μεγαλύτερες εταιρίες τεχνολογίας στις ΗΠΑ είναι οι εταιρίες με τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση διεθνώς και πρόσθεσε: «Όλοι γνωρίζουμε την έννοια ψηφιακός φόρος, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της διοίκησης. Είναι ένα ζητούμενο, ένα διακύβευμα και αυτό θα φέρει αλλαγές και προκλήσεις και στη δικαιοσύνη».
Ο κ. Πόθος υπογράμμισε ότι θα πρέπει να βελτιωθεί η αλληλεπίδραση με το φορολογούμενο, η φορολογική διαδικασία πρέπει να γίνει πιο χρηστική, με την ψηφιοποίηση όλων των λειτουργιών και ότι η διοίκηση πρέπει να χρησιμοποιήσει έξυπνα εργαλεία για να πετύχει και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, αλλά και τη δημιουργία σταθερού φορολογικού κλίματος.
«Προφανώς επιζητούμε να γίνει ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης, αλλά και καλύτερη ποιότητα» είπε ο κ. Πόθος.
Από την πλευρά του, ο νομικός σύμβουλος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Γιώργος Γιαννόπουλος αναφέρθηκε στα μέτρα διασφάλισης του Δημοσίου έναντι διοικήσεων νομικών προσώπων. Αναφέρθηκε στις σημαντικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας σε σχέση με αυτό και στην επικείμενη αλλαγή των σχετικών διατάξεων με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο.
Φάνης Γρηγοριάδης
