Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη πραγματοποίησε αυτοψία στους σταθμούς Βενιζέλου, Αγία Σοφία και Σιντριβάνι, στο πλαίσιο των τακτικών εργασιακών επισκέψεων που γίνονται από το 2019 στους σταθμούς του μετρό Θεσσαλονίκης, όπου βρίσκονται σε εξέλιξη αρχαιολογικές εργασίες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του ΥΠΠΟ. Στον σταθμό Βενιζέλου, η υπουργός ενημερώθηκε για την πρόοδο του έργου επανατοποθέτησης των προσωρινά αποσπασθεισών αρχαιοτήτων, καθώς και για την τελική διάταξη του αρχαιολογικού χώρου με την εγκατάσταση ψηφιακών μέσων και υλικού πληροφόρησης στον σταθμό.
Παρουσία της υπουργού ολοκληρώθηκε η επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων, πραγματοποιώντας την επιστροφή του πρώτου λίθου που είχε αποσπαστεί στις 15 Ιουλίου 2021, σηματοδοτώντας την έναρξη του απαιτητικού έργου προσωρινής απόσπασης των αρχαιοτήτων, το οποίο είναι καθοριστικό για την ολοκλήρωση του έργου του μετρό Θεσσαλονίκης.
Μετά την αυτοψία, η υπουργός δήλωσε τα εξής:
«Όταν ξεκινήσαμε την προσωρινή απόσπαση των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου, είχαμε δεσμευθεί ότι οι αποσπασθείσες αρχαιότητες θα επιστρέψουν στην ακριβή τους θέση εντός των συμφωνηθέντων χρονοδιαγραμμάτων, σύμφωνα με τις αρχές της επιστήμης και της δεοντολογίας, συνθέτοντας ένα μοναδικό μνημειακό σύνολο εντός του κελύφους του σταθμού. Με απόλυτο σεβασμό στο θεσμικό πλαίσιο και στον αρχαιολογικό νόμο, αλλά και στις απαιτήσεις της Θεσσαλονίκης και των κατοίκων της, προχωρούμε στην ολοκλήρωση ενός σύνθετου αρχαιολογικού έργου στην αστική δομή της Θεσσαλονίκης, που είναι πρότυπο και καινοτόμο σε διεθνές επίπεδο.
Εκπονήθηκαν πλήρεις μελέτες για όλα τα αναγκαία και νομικά προβλεπόμενα στάδια, στην διαδικασία απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων υπό την συνεχή εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και τη στενή συνεργασία των αρμόδιων Διευθύνσεων του ΥΠΠΟ.
Το σύνολο των μελετών έτυχε θετικών γνωμοδοτήσεων από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και θετικής κρίσης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, στο οποίο προσέφυγαν εκείνοι που αντιμαχούνταν την κατασκευή του Μετρό για ιδεολογικούς λόγους.
Χάρη στη διαρκή και συστηματική συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με την Αττικό Μετρό και τους αναδόχους, δημιουργείται στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο ενός μεγάλου και σύνθετου τεχνικού έργου, μια σχολή για τη διαχείριση, την τεκμηρίωση, την προστασία και την ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος. Διασώζουμε και αναδεικνύουμε τα στοιχεία της μακρόχρονης ιστορικής διαχρονίας της πόλης από την ίδρυσή της από τον Κάσσανδρο μέχρι τους τελευταίους αιώνες, μέσω πρωτοποριακών και καινοτόμων λύσεων με σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογίες. Η Θεσσαλονίκη πρωτοστατεί, αφού διαθέτει πλέον έναν εκτενή αρχαιολογικό χώρο ενσωματωμένο στο κέλυφος του σταθμού. Δείχνουμε έμπρακτα τον σεβασμό μας στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της πόλης και στους πολίτες της».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, στον σταθμό Βενιζέλου γίνεται κατάλληλη τεκμηρίωση για όλες τις προηγούμενες οικοδομικές και χρονικές φάσεις της Θεσσαλονίκης από τα ελληνιστικά χρόνια. Η έρευνα που διεξήχθη ανέδειξε άγνωστα μέχρι πρόσφατα αρχαιολογικά πεδία, καθώς μετά την απομάκρυνση των στρωμάτων της ύστερης αρχαιότητας ερευνήθηκαν αρχαιότητες της ρωμαϊκής εποχής. Αν και η έκταση του Σταθμού Βενιζέλου ανέρχεται σε 1.260 τ.μ., η αρχαιολογική έρευνα κάλυψε τουλάχιστον 3.500 τ.μ. Αποκαλύφθηκε η ιδρυτική φάση της πόλης του Κασσάνδρου, η οποία αναπτύχθηκε σύμφωνα με το Ιπποδάμειο σύστημα στους ίδιους οδικούς άξονες, με μικρές μετατοπίσεις. Αποκαλύφθηκαν τα στρώματα της ελληνιστικής και ρωμαϊκής κεντρικής οδού, η οποία στα νότια ενισχύεται με πεσσοστήρικτη στοά, παρέχοντας πρόσβαση στην οικοδομική νησίδα.
Στη συνέχεια, η Λίνα Μενδώνη πραγματοποίησε αυτοψίες στους σταθμούς «Αγία Σοφία» και «Συντριβάνι». Στον σταθμό «Αγία Σοφία», στη βόρεια είσοδο, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης ολοκλήρωσε τη διαδικασία ανάδειξης και απόδοσης στο κοινό ενός νέου πολύ σημαντικού αρχαιολογικού χώρου, άνω των 800 τ.μ., ο οποίος αποκαλύφθηκε κατά την κατασκευή του σταθμού. Ο σταθμός «Συντριβάνι» είναι ένας από τους οκτώ σταθμούς του μετρό όπου βρέθηκαν αρχαιότητες. Μερικά από τα κινητά ευρήματα, με το σχετικό πληροφοριακό υλικό, θα εκτίθενται μόνιμα εντός του κελύφους του σταθμού.
Κατά την επιτόπια εξέταση στους σταθμούς του μετρό, η υπουργός συνοδευόταν από τον γενικό γραμματέα Πολιτισμού Γιώργο Διδασκάλου, τη διευθύντρια Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Έλενα Κουντούρη, τη διευθύντρια Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων Ιουλία Παπαγεωργίου, την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, Ελισάβετ Τσιγαρίδα, και την τμηματάρχη Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων της ίδιας Εφορείας, Τάνια Πρωτοψάλτη.
