Το 2026 αναμένεται να εγκατασταθεί ο παραχωρησιούχος στο σημαντικό εργοτάξιο της ανάπλασης του εκθεσιακού κέντρου της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ). Η επιλεγείσα εταιρεία θα φέρει εις πέρας την κατασκευή του έργου, καθώς και τη λειτουργία του επιχειρηματικού κέντρου, του ξενοδοχείου με 150 κλίνες και του υπόγειου πάρκινγκ που θα στεγάζονται στις αναπλασμένες εγκαταστάσεις, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί από ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα αρχιτεκτονικά γραφεία της Ευρώπης. Το συγκεκριμένο πρότζεκτ αναμένεται να αποτελεί το μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης στην ιστορία της Θεσσαλονίκης και θεωρείται από τα σημαντικότερα πολεοδομικά έργα μετά τη Μεταπολίτευση, με εκτιμώμενο χρόνο ολοκλήρωσης πέντε ετών από τη στιγμή εγκατάστασης του παραχωρησιούχου και έναρξης των εργασιών. Έτσι, η τελετή εγκαινίων προβλέπεται για το 2031.
Ποια είναι τα επόμενα στάδια για το νέο εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο της ΔΕΘ-Helexpo AE, γνωστό ως «ConFex Park»; Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ, η διαγωνιστική διαδικασία για την πρόσληψη τεχνικών και χρηματοοικονομικών συμβούλων αναμένεται να ξεκινήσει το Σεπτέμβριο, έχοντας στόχο την προετοιμασία των τευχών δημοπράτησης. Η φάση ωρίμανσης του έργου θα απαιτήσει περίπου έξι μήνες από την πρόσληψη των συμβούλων, και στη συνέχεια υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν άλλοι 18 μήνες για την ολοκλήρωση της διενέργειας του διαγωνισμού, που θα καταλήξει στην επιλογή του παραχωρησιούχου για πενταετή διάρκεια.
Αρμόδια για την ωρίμανση του έργου είναι η Ανεξάρτητη Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ (PPF), η οποία θα προετοιμάσει τα έγγραφα δημοπράτησης και θα διενεργήσει τον διαγωνισμό. Πηγές από τη Μονάδα επισημαίνουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος καθώς και η ύπαρξη Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) είναι καθοριστικής σημασίας, αφού το πρότζεκτ ξεκινά μέσα σε ένα συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο. Επιπλέον, θετική παράμετρος για την υλοποίηση του έργου είναι η εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, όπου η δημόσια συνεισφορά φτάνει τα 120 εκατομμύρια ευρώ από τον συνολικό προϋπολογισμό των 300 εκατομμυρίων ευρώ απαιτούμενων για την κατασκευή του έργου.
Από την κρατική χρηματοδότηση, που ξεπερνά το 1/3 του συνολικού προϋπολογισμού του έργου, τα 30 εκατομμύρια ευρώ θα προέλθουν από το Περιφερειακό Πρόγραμμα ΕΣΠΑ της Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ τα υπόλοιπα θα χρηματοδοτηθούν μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων από αρμόδια υπουργεία όπως το Οικονομικών ή το Υποδομών και Μεταφορών. Η έλλειψη του υπόλοιπου κεφαλαίου αναμένεται να καλυφθεί μέσα από δανεισμό και ιδιωτικούς πόρους. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΔΕΘ-Helexpo AE, Τάσο Τζήκα, στη συνεργασία με το ΤΑΙΠΕΔ, «θα καταλήξουμε σε ένα χρηματοδοτικό μοντέλο ΣΔΙΤ που περιλαμβάνει δημόσιες και ιδιωτικές πηγές, καθώς και δανεισμό που σχετίζεται με τη ΔΕΘ-Helexpo». Η αναπλασμένη έκταση της ΔΕΘ-Helexpo AE στο κέντρο της Θεσσαλονίκης πλησιάζει την έναρξή της, έπειτα από την υπογραφή της σύμβασης για την τεχνική προετοιμασία του αναμενόμενου διαγωνισμού στις 7 Αυγούστου, στα γραφεία της εταιρείας. Η εν λόγω σύμβαση σημειώνει την έναρξη των σταδίων για τη διεξαγωγή του διεθνούς ανοικτού διαγωνισμού παραχώρησης.
Πάρκο 110 Στρέμματα στην «Καρδιά» της Θεσσαλονίκης και οι Τροποποιήσεις στην Αρχική Πρόταση
Καθ’ οδών των εξελίξεων, ο πρόεδρος της ΔΕΘ-Helexpo AE, Τάσος Τζήκας, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι με την υπογραφή της σύμβασης στις 7 Αυγούστου, «κλείνει ένας μεγάλος κύκλος, διάρκειας 12 ετών, που περιλάμβανε πολύ επίπονη, προσεκτική και ουσιαστική προετοιμασία μελετών, εγκεκριμένων διαγωνισμών, εγκρίσεων του master plan και των κατάλληλων προεδρικών διαταγμάτων, καθώς και διαβουλεύσεων με την κοινωνία, τους φορείς της πόλης και τα αρμόδια υπουργεία, σε απόλυτη συνεργασία με τον μέτοχό μας, το Υπερταμείο. Πρόκειται για ένα έργο, που θα αλλάξει την πόλη και θα την κάνει πιο ανταγωνιστική, πράσινη και ελκυστική για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της». Σύμφωνα με τον Τζήκα, το σημαντικό είναι ότι από τα 165 στρέμματα του οικοπέδου της ΔΕΘ τα 100 θα μετατραπούν σε πάρκο, και αν προσθέσουμε και την έκταση της «Αγίας Φωτεινής» στο βορειοανατολικό τμήμα του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου, η «καρδιά» της πόλης θα αποκτήσει 110 πράσινα στρέμματα, προσβάσιμα σε όλους (πάνω από το 60% της έκτασης θα περιλαμβάνει πάρκο).
Η ανάπλαση του εκθεσιακού κέντρου της ΔΕΘ-Helexpo AE είχε χαρακτηριστεί ως «ένα καταπληκτικό δώρο» για την πόλη της Θεσσαλονίκης, με πολύ περισσότερες πράσινες εκτάσεις και χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, από τον αρχιτέκτονα Juan Lucas Young, του γραφείου Sauerbruch Hutton & Gustafson Porter + Bowman Offices και Έλενας Σταυροπούλου, που κέρδισαν το πρώτο βραβείο στον σχετικό διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Η πρόταση περιλαμβάνει τη δημιουργία τεσσάρων εκθεσιακών χώρων (συμπεριλαμβανομένου του συνεδριακού), οι οποίοι μοιάζουν με «νησιά» που επιπλέουν στη «θάλασσα» του αστικού τοπίου. Επίσης, σχεδιάζεται η δημιουργία ανοιχτών ημιυπαίθριων χώρων που προσφέρουν θέα στο πάρκο και τη θάλασσα. Παράλληλα, τα βιοκλιματικά high-tech στέγαστρα θα ενσωματώνουν πολλές και διαφορετικές χρήσεις, όπως η αξιοποίηση βρόχινου νερού και ηλιακών ενεργειακών συστημάτων, διασφαλίζοντας τον επιθυμητό βιοκλιματικό χαρακτήρα των εκθεσιακών εγκαταστάσεων. «Το πράσινο μπορεί να διαχέεται ανάμεσα στα κτίρια, δίνοντας την εντύπωση μεγάλων περιπτέρων μέσα σε πάρκο. Μάλιστα, η χωροθέτηση των κτιρίων σέβεται και αναδεικνύει τους ιστορικούς άξονες της Θεσσαλονίκης» αναφέρεται σε προηγούμενη ανακοίνωση της ΔΕΘ-Helexpo AE, στην οποία επισημαίνεται ότι στο χαρτοφυλάκιο έργων του Sauerbruch Hutton περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, το Experimenta Science Center (Heilbronn, 2019) και το M9 Museum Quarter (Venice Mestre, 2018).
Θα εφαρμοστεί η αρχική πρόταση των αρχιτεκτονών αυτούσια; Αυτή την απορία καλύπτει ο Τζήκας δηλώνοντας ότι στην αρχική πρόταση έγιναν ελάχιστες τροποποιήσεις για να ικανοποιηθούν οι προϋποθέσεις του δήμου Θεσσαλονίκης. Κύριες τροποποιήσεις περιλαμβάνουν: πρώτον, μείωση 4.000 τ.μ. του εμβαδού του συνεδριακού κέντρου που θα κατασκευαστεί στο νότιο τμήμα της έκτασης, προκειμένου να υπάρξει καλύτερη πρόσβαση στο Γ’ Σώμα Στρατού. δεύτερον, τροποποίηση της τοποθεσίας του επιχειρηματικού κέντρου και του ξενοδοχείου (προς την πλευρά της Αγγελάκη) και τρίτον, αύξηση του αριθμού των δενδροφυτεύσεων που θα ξεπερνούν τις 3.000. Η αρχιτεκτονική ομάδα παρέδωσε την προμελέτη της ανάπλασης στη ΔΕΘ-Helexpo AE τον Ιούλιο του 2022 και αναμένεται η αναλυτική μελέτη, μετά την συμφωνία με τον δήμο Θεσσαλονίκης και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, με την πιθανότητα ολοκλήρωσής της μέσα σε δύο ή τρεις μήνες από την ανάθεσή της τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, δηλαδή μέχρι το τέλος του 2024.
Πώς θα είναι το εκθεσιακό κέντρο της ΔΕΘ το 2031
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η αρχιτεκτονική πρόταση για το νέο εκθεσιακό κέντρο περιλαμβάνει περίπτερα που παραπέμπουν σε «νησιά» στην αστική θάλασσα. Παρά τον σχεδιασμό για την κατεδάφιση γνωστών κτηρίων της ΔΕΘ (π.χ., το συνεδριακό κέντρο «Ι. Βελλίδης» στην Λεωφόρο Στρατού), κάποια θα διατηρηθούν για την αρχιτεκτονική, ιστορική και πολιτιστική τους αξία. Αυτά περιλαμβάνουν τον πύργο του ΟΤΕ, το «Παλέ ντε Σπορ», το κτήριο του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, το παλιό μικρό περίπτερο της Esso Pappas ως ένα χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του ’60 και το τόξο στην πύλη που «κοιτάζει» προς την ΧΑΝΘ.
«Η ιδέα των κυκλικών στεγάστρων που προτείνει η αρχιτεκτονική ομάδα είναι εξαιρετικά εκφραστική και δημιουργεί ιδιαίτερες μορφές, διασφαλίζοντας ωστόσο τη λειτουργικότητα. Οι εκθεσιακοί χώροι και το συνεδριακό κέντρο ακολουθώντας το χαρακτηριστικό της «νησιωτικής» θεώρησης της προσβασιμότητας εξυπηρετούν με τη θέση και το σχήμα τους τις ανάγκες των εκατομμυρίων κατοίκων, τουριστών και επισκεπτών. Την ίδια στιγμή, ο νησιώτικος χαρακτήρας προάγει τη χωρική διαφάνεια και την προσβασιμότητα», αναφέρεται σε προηγούμενη ανακοίνωση της ΔΕΘ-Helexpo AE. Η θετική επίδραση στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας της πόλης με την ολοκλήρωση του έργου εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 500 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, με την δημιουργία περίπου 1.500 θέσεων εργασίας.
Αρχική σκέψη ήταν ότι το νέο εκθεσιακό κέντρο θα ολοκληρωθεί έως το 2026, στην επέτειο των 100 ετών από την 1η ΔΕΘ, όμως αυτό δεν κατέστη εφικτό. Ο προϋπολογισμός του έργου, το οποίο εντάσσεται στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, έχει σημαντικά αυξηθεί σε σχέση με τον αρχικό του προϋπολογισμό, εξαιτίας των ανατιμήσεων των δομικών υλικών λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Οι εργασίες στο κέντρο θα υλοποιούνται τμηματικά, με σκοπό τη διατήρηση της λειτουργίας του διεθνούς εκθεσιακού και συνεδριακού κέντρου της Θεσσαλονίκης.
