Στο ράφι των επιστημονικών συγγραμμάτων στη βιβλιοθήκη της Ζυρίχης, 22 δακτυλογραφημένες σελίδες, γραμμένες το 1941 στα γερμανικά, κρύβουν τα μυστικά ίσως του πιο αρχαίου τύπου ελληνικής αίγας: την ουλόκερη αίγα.
Μέχρι το 2010, όταν τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του Ευρωπαϊκού SAVE Foundation ζήτησαν ένα αντίγραφο της μελέτης που είχε συντάξει τη δεκαετία του ’30 ο καθηγητής του ΑΠΘ Ι.Ν. Δημητριάδης, σχεδόν κανείς δεν γνώριζε την ύπαρξη αυτής της μελέτης.
Λίγο καιρό πριν, ο ερευνητής του Δικτύου «Αμάλθεια», Βασίλης Λέκκας, είχε ανακαλύψει μια σελίδα της παραπομπής από άλλη μελέτη και ειδοποίησε τους ευρωπαίους εταίρους της SAVE Foundation να σπεύσουν στη Ζυρίχη για να παραλάβουν την μελέτη, επιτρέποντας στην οργάνωση (και τη χώρα) να αποκτήσει έτσι την πρώτη (προπολεμική) ολοκληρωμένη μελέτη για τα αυθεντικά χαρακτηριστικά ενός αυτόχθονου είδους.
«Η μελέτη Δημητριάδη μας έδωσε τη δυνατότητα να επιλέξουμε στα υπολείμματα των κοπαδιών ποιες ήταν οι γνήσιες ουλόκερες αίγες και ποιες είχαν υποστεί γενετικές αλλοιώσεις» αναφέρει ο κ. Λέκκας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
«Γιατί αυτή η γίδα όπως και κάθε άλλο αυτόχθονο είδος διαθέτει μοναδικά χαρακτηριστικά» προσδιορίζει ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών δρ Ιωσήφ Μπιζέλης, αναφερόμενος στην αξία των αυτόχθονων φυλών της Ελλάδας.
Η ουλόκερος αίγα βρίσκεται ήδη στην κορυφή ενός άτυπου καταλόγου διάσωσης και διατήρησης των αυτόχθονων φυλών. Θεωρείται η πιο αντιπροσωπευτική περίπτωση εγχώριας αίγας που κινδυνεύει να χαθεί σε ένα απειλητικό μονοπάτι στο οποίο ήδη έχουν μπει και την ακολουθούν και άλλες φυλές θηλαστικών αγροτικών ζώων.
Το σχήμα των κεράτων της την καθιστά «ιδιαίτερο τύπο της εγχώριας αίγας» και η ιστορία της την οδηγεί βαθιά στο παρελθόν της χώρας. Η μη κυβερνητική οργάνωση Δίκτυο «Αμάλθεια», που ιδρύθηκε το 2006, έχει ως στόχο τη διάσωση, προστασία και ανάδειξη όλων των αυτόχθονων αγροτικών ζώων.
Στην ελληνική μυθολογία, ο Δίας μεγάλωσε με το γάλα της αίγας Αμάλθειας, που του έδιναν οι Νύμφες μέσω του κέρατού της, το περίφημο «Κέρας της Αμάλθειας», το οποίο εξελίχθηκε σε σύμβολο της αφθονίας στην κλασική αρχαιότητα.
Στο μυστήριο πίσω από το μύθο, η ουλόκερος αίγα «ταυτίζεται» με την ελληνική μυθολογία και την αρχαία Ελλάδα, καθώς έλκει και την ονομασία της από τα αρχαία ελληνικά, αφού «ούλος» σημαίνει συστρεφόμενος.
Τα μεγαλύτερα ποσοστά ουλόκερων είχαν καταγραφεί στο παρελθόν στη Βοιωτία και τη Φθιώτιδα. Σήμερα, ο αριθμός των ουλόκερων αιγών έχει μειωθεί δραματικά με τον συνολικό αριθμό να υπολογίζεται περίπου στα 200 άτομα.
Οι μέχρι τώρα προσπάθειες αναπαραγωγής της ουλόκερης σε άλλες περιοχές της χώρας δεν απέδωσαν, ενώ οι εκτροφείς της καταβάλλουν γενναίες προσπάθειες για να την διατηρήσουν.
«Η μελέτη για την ουλόκερη αίγα και γενικά για την διαφύλαξη του αυτόχθονου γενετικού υλικού της χώρας επείγει», επισημαίνει η Αμάλθεια, προειδοποιώντας για τη ραγδαία μείωση των ντόπιων αιγών.
Σε όλο τον κόσμο, οι αυτόχθονες φυλές αγροτικών ζώων θεωρούνται πολύτιμη κληρονομιά που πρέπει να διασωθεί. Στην τελευταία έκθεση του FAO καταγράφονται 5.584 διαφορετικές φυλές θηλαστικών αγροτικών ζώων, εκ των οποίων 2.572 προέρχονται από την Ευρώπη.
Η Αμάλθεια επισημαίνει την ανάγκη διατήρησης και αξιοποίησης των αυτόχθονων ελληνικών φυλών, οι οποίες αποτελούν έναν μοναδικό γενετικό πόρο με υψηλή οικονομική και πολιτιστική αξία.
Σημ: Τις φωτογραφίες παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ το δίκτυο «Αμάλθεια»
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
