Σε συνθήκες απομόνωσης και εγκλεισμού, ανάγκης για εκτεταμένη απολύμανση και προσωπική υγιεινή και για διατήρηση “κοινωνικής απόστασης”, το αστικό περιβάλλον κι ο ιδιωτικός χώρος λειτουργούν με διαφορετικούς κανονισμούς. Πόλεις και δημόσιοι χώροι, μοιάζει αναμενόμενο, να προσαρμοστούν στο μέλλον και στην ανάγκη καταπολέμησης της πανδημίας. «Η αρχιτεκτονική της κατεπείγουσας συνθήκης χρειάζεται γρήγορα αντανακλαστικά» εξηγεί μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η Θεσσαλονικιά αρχιτέκτονας και ερευνήτρια Δρ. Σοφία Βυζοβίτη, μέλος της κριτικής επιτροπής νέου διεθνούς διαγωνισμού με τίτλο “Pandemic Architecture”, «ένα ανοιχτό κάλεσμα στην αρχιτεκτονική κοινότητα να λάβει θέση στη διεθνή συζήτηση διατυπώνοντας εναλλακτικές». Επισημαίνει ότι «η πανδημία, με τους μετασχηματισμούς που συνεπάγεται στο χώρο, την ερήμωση του αστικού περιβάλλοντος, την καραντίνα και την υπερεντατική χρήση του διαδικτύου, μπορεί να δώσει έναυσμα για αναστοχασμό, μια εκ νέου διατύπωση των προτεραιοτήτων και των στόχων, των μεθόδων και των εργαλείων της πρακτικής μας. Η φυσική απόσταση, και όχι η κοινωνική απόσταση-για να είμαστε ακριβείς στη διατύπωση- φαίνεται να είναι το κύριο “όπλο” μας ενάντια στη μεταδοτικότητα της ασθένειας», λέει χαρακτηριστικά.
Το social distancing και οι αλλαγές σε δημόσιους χώρους
«Η συμπεριφορά των ανθρώπων, στην καθημερινότητά τους, διαφοροποιείται σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με την ήπειρο, την θρησκεία και γενικότερα τις συνθήκες που διαμορφώθηκαν ανά τους αιώνες», αναφέρει ο διακεκριμένος αρχικέκτονας Πρόδρομος Νικηφορίδης. Προσθέτει πως στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες η “απόσταση” έχει μεγαλώσει μεταξύ των ανθρώπων «κάτι που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη χρήση νέων τεχνολογιών». Παράλληλα, παρατηρεί πως «παραδόξως σε εποχές κρίσης και περιορισμού οι νέες τεχνολογίες μας φέρνουν πιο κοντά», αφού σήμερα «συνομιλούμε και επικοινωνούμε οπτικά με τους φίλους και συγγενείς κρατώντας πάντα τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης».
Ποια λοιπόν μπορεί να είναι η φιλοσοφία σχεδιασμού δημόσιων χώρων; «Μπορούν να υπάρξουν πρωτόκολλα συμπεριφοράς που επιτρέπουν την εξ΄αποστάσεως συνύπαρξη σε ανοιχτούς αστικούς χώρους. Αντί για την ερήμωση των δημοσίων χώρων θα υπάρξει πιο αραιή κατοίκηση. Διακριτές εμβέλειες προσέγγισης, όπως ο κανόνας της απόστασης των δυο μέτρων που ήδη εφαρμόζεται στα μεγάλα σούπερ μάρκετ ορίζει ασφαλή όρια προσέγγισης», σημειώνει η κ Βυζοβίτη.
Δεν είναι η πρώτη φορά που μια παγκόσμια κρίση φέρνει αλλαγές
«Ζητήματα διαχείρισης κρίσης απασχολούν την αρχιτεκτονική όλο και περισσότερο την τελευταία δεκαετία. Επείγουσες στεγαστικές ανάγκες εκπορεύονται από ραγδαίες μεταναστευτικές ροές ή φυσικές καταστροφές, όπως τσουνάμι, πλημμύρες, πυρκαγιές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή», σημειώνει και εξηγεί πως στην ίδια τάξη προβλημάτων βρίσκεται και η πανδημία. Η Ελληνίδα ερευνήτρια τονίζει πάντως πως ο «κατ’ οίκον εγκλεισμός είναι ένα ακραίο μέτρο που δεν μπορεί να συνεχιστεί ατέρμονα» και πως «η άθληση και η αναψυχή στους υπαίθριους αστικούς χώρους είναι αναγκαία συνθήκη για τη σωματική και την ψυχική υγεία των πολίτων».
