Μία προϊστορική κουζίνα θα στηθεί την επόμενη Πέμπτη στα γρασίδια της Φιλοσοφικής Σχολής, στο campus του ΑΠΘ. Σε ένα φουρνάκι της Εποχής του Χαλκού η καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Τάνια Βαλαμώτη θα μαγειρέψει φαγητά από την προϊστορική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας φυτικά συστατικά και ακολουθώντας αρχαίες συνταγές. Συνδαιτυμόνες στο υπαίθριο τραπέζι που θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, πλιγούρι Μεσημεριανής Τούμπας και φάβα από Λαθούρι, θα είναι φοιτητές από άλλες χώρες, οι οποίοι βρίσκονται στην Ελλάδα στο πλαίσιο προγραμμάτων Erasmus σε τμήματα του ΑΠΘ και μέσα από τις μυρωδιές και τις γεύσεις θα ανακαλύψουν στοιχεία της πολιτισμικής ταυτότητας των προϊστορικών ανθρώπων.
Πρόκειται για μία από τις συνολικά έξι δράσεις- ανοιχτές εκδηλώσεις, υπό τον τίτλο «Ανοίγοντας νέους δρόμους, συνομιλώντας με την κοινωνία», που διοργανώνει το Τμήμα Ιστορίας- Αρχαιολογίας του ΑΠΘ την εβδομάδα από 27 έως 31 Μαΐου 2023, με σκοπό να ενισχύσει την εξωστρέφειά του και να προβάλλει την πλούσια ερευνητική του δραστηριότητα.
«Υπάρχουν πολλές πρωτοποριακές ιδέες και καινοτόμες δράσεις που υλοποιούν συνάδελφοι στο Τμήμα μας. Μέσα από τις εκδηλώσεις αυτές επιδιώκουμε να ενισχύσουμε την επαφή μας με την κοινωνία, να δείξουμε ότι ένα δημόσιο πανεπιστήμιο και ένα τμήμα όπως το δικό μας παράγει επιστημονικό αποτέλεσμα επ’ ωφελεία του κοινωνικού συνόλου, όπως είναι υποχρεωμένο να κάνει, κάτι που, όμως, αν δεν επικοινωνείται, ο κόσμος δεν το γνωρίζει», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Τμήματος Ιάκωβος Μιχαηλίδης, εξηγώντας ότι ειδικά για τη δράση «Μαγειρεύοντας με φυτικά συστατικά στην προϊστορική Ελλάδα», επιλέχθηκε να συμμετάσχουν οι φοιτητές Erasmus όλων των τμημάτων του ΑΠΘ, ώστε η εικόνα αυτή του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου να ταξιδέψει στο εξωτερικό και «να αναδείξουμε και τις εντυπωσιακές διεθνείς συνεργασίες στο πλαίσιο ερευνητικών προγραμμάτων».
Πλιγούρι Μεσημεριανής Τούμπας και φάβα από Λαθούρι
Στις 12.30 το μεσημέρι της Πέμπτης, σε ένα φουρνάκι φτιαγμένο από πηλό και άχυρο -ακριβές αντίγραφο μαγειρικής κατασκευής της εποχής του Χαλκού, που έφερε στο φως η ανασκαφή στον Προϊστορικό Οικισμό του Αρχοντικού Γιαννιτσών-, χρησιμοποιώντας για προσάναμμα κλαδιά από ρίκια και βελανιδιά, η κ. Βαλαμώτη θα αρχίσει να προετοιμάζει το γεύμα.
«Θέλουμε να μυήσουμε τα παιδιά στην προϊστορική κουζίνα, να συνειδητοποιήσουν οι φοιτητές που βρίσκονται εδώ μέσω Erasmus ότι τα φαγητά που δοκιμάζουν κατά την παραμονή τους στη Θεσσαλονίκη, μπορεί να τρώγονταν και κατά τα προϊστορικά χρόνια», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Βαλαμώτη, σημειώνοντας ότι «θα είναι εντυπωσιακό να διαπιστώσουν πόσο μικρή ποσότητα καύσιμης ύλης χρειάζεται για να μαγειρευτεί ένα φαγητό στο φουρνάκι αυτό, όπου μισό κιλό πλιγούρι ετοιμάζεται σε 20 λεπτά».
«Στο ΑΠΘ, στον τομέα αρχαιολογίας, ασχολούμαστε εδώ και 20 χρόνια με προϊστορικά φυτικά συστατικά διατροφής, διεξάγουμε πρωτογενή έρευνα και μέσα από τις ανασκαφές προκύπτει καινούριο υλικό, έχοντας φέρει στο φως π.χ. το πιο παλιό κρασί της Ευρώπης, κατάλοιπα από το πλιγούρι Μεσημεριανής Τούμπας στον Τρίλοφο, ενδείξεις παραγωγής μπύρας στο τέλος 3ης χιλιετίας στο Αρχοντικό Γιαννιτσών», επισήμανε η κ. Βαλαμώτη.
Σε ό,τι αφορά τη φάβα από λαθούρι, που επίσης θα περιλαμβάνεται στο μεσημεριανό μενού, η καθηγήτρια εξήγησε ότι «το λαθούρι καλλιεργείται από την αρχή της νεολιθικής εποχής στην Ελλάδα και πιθανολογείται η συμβολή του στην προϊστορική γεωργία του Αιγαίου, είναι ένα είδος που φέρνουν στην καλλιέργεια οι κάτοικοι του Αιγαίου».
Ο λόγος που το λαθούρι καταναλώνεται με τη μορφή φάβας είναι ότι η φλούδα του είναι τοξική αν καταναλωθεί σε μεγάλη ποσότητα. Σήμερα τα λαθούρι καλλιεργείται στην Κέρκυρα και σε άλλα νησιά του Ιονίου, στις Κυκλάδες και ιδιαίτερα στην Αμοργό, ενώ η φάβα Σαντορίνης παρασκευάζεται από ένα είδος λαθουριού, το Lathyrus clymenum, που καλλιεργείται ειδικά στη Σαντορίνη και μάλιστα στον φάκελλο που κατατέθηκε για την κατοχύρωση της ως προϊόν υπό το καθεστώς προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ) περιελήφθησαν αρχαιοβοτανικά δεδομένα.
«Είναι ένα παράδειγμα για το πώς συνδέεται η προϊστορία με το σήμερα, με συνδετικό κρίκο τους σπόρους, που πέρασαν από γενιά σε γενιά», επισήμανε η κ. Βαλαμώτη, υπογραμμίζοντας ότι ένας ακόμη στόχος της δράσης στο ΑΠΘ είναι να διαδοθεί το μήνυμα ότι «αυτούς τους σπόρους, που έθρεψαν γενιές και γενιές ανθρώπων στον πλανήτη, πρέπει να τους διαφυλάξουμε, να δώσουμε τη δέουσα σημασία, ώστε να διατηρήσουμε τις τοπικές ποικιλίες».
«Ανοίγοντας νέους δρόμους, συνομιλώντας με την κοινωνία»
Οι δράσεις του προγράμματος «Ανοίγοντας νέους δρόμους, συνομιλώντας με την κοινωνία» ξεκινούν τη Δευτέρα 27 Μαΐου με την παρουσίαση των προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, στις 12.30 στο υπόγειο του νέου κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Την Τρίτη 28 Μαΐου και ώρες 11.30-13.00 οι καθηγητές Γιώργος Αντωνίου και Γιώργος Αγγελόπουλος οργανώνουν εντός του πανεπιστημιακού campus, ιστορικό περίπατο-περιήγηση στην ιστορία του ΑΠΘ, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των κτιριακών υποδομών του, έως τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Ξεκινώντας από τη μετατροπή της Οθωμανικής Σχολής «Ιδαδιέ» στο βασικό κτίριο του νέου πανεπιστημίου, μας «ξεναγούν» στα κατεστραμμένα εβραϊκά νεκροταφεία, στα πανεπιστημιακά κτίρια που κατασκευάστηκαν, αλλά πλέον δεν υπάρχουν (φοιτητική λέσχη και αναγνωστήριο) κάνοντας αναφορές στα πολιτικά προτάγματα που οδήγησαν στη δημιουργία συγκεκριμένων υποδομών σε συγκεκριμένες περιόδους. Την Τετάρτη 29/5 στις 12 θα γίνει διαδικτυακή συζήτηση με αποφοίτους του τμήματος, και την Πέμπτη 30/5, πριν την εκδήλωση μαγειρικής στα γρασίδια της φιλοσοφικής, στο αμφιθέατρο Μουσείου Εκμαγείων, στις 11 το πρωί θα γίνει εκδήλωση με τίτλο «(Un)safe: Σεξουαλική παρενόχληση στο Πανεπιστήμιο», ενώ η εβδομάδα εκδηλώσεων θα ολοκληρωθεί την Παρασκευή 31/5 με διαδικτυακή συζήτηση με κοινωνικούς εταίρους του τμήματος.
Σμαρώ Αβραμίδου
