Ζωγράφισαν τα όνειρα και τις ελπίδες τους, τον πόνο της ξενιτιάς και το μακρύ ταξίδι προς μια καλύτερη ζωή και οι ζωγραφιές τους «ξεπήδησαν» από τον καμβά κι έντυσαν τις σελίδες ενός ξεχωριστού ημερολογίου.
Πρόσφυγες από τις δομές της Βόλβης και του Βαγιοχωρίου που συμμετείχαν σε πρόγραμμα του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), εκφράστηκαν δημιουργικά με πινέλα και χρώματα και οι ζωγραφιές τους μπορεί να μην μπόρεσαν να πάρουν τη μορφή έκθεσης, αφού το δεύτερο κύμα του κορονοϊού ανέτρεψε τα σχέδιά των ανθρώπων του ΔΟΜ, αλλά έγιναν ημερολόγιο δίνοντας το δικό τους στίγμα σε κάθε έναν από τους 12 μήνες του νέου έτους.
Όπως εξήγησε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Νίκος Γούτας, υπεύθυνος ενδυνάμωσης κοινοτήτων του ΔΟΜ, που «έτρεξε» το πρόγραμμα μαζί με τους συναδέλφους του, όλα ξεκίνησαν όταν κάποια μέλη των κοινοτήτων από τις δομές της Βόλβης και του Βαγιοχωρίου «άρχισαν να εκφράζονται δημιουργικά, εκδηλώνοντας τα συναισθήματα, τους φόβους και τις ελπίδες τους, δίνοντας κουράγιο και στα υπόλοιπα μέλη της κοινότητας».
Έτσι, στο πλαίσιο του προγράμματος Site Management Support, που στόχο έχει -μεταξύ άλλων- την ενδυνάμωση της κοινότητας μέσα από δραστηριότητες και εκπαιδεύσεις, αποφασίστηκε να συγκεντρωθούν οι πρόσφυγες- δημιουργοί στις δομές της Βόλβης και του Βαγιοχωρίου και να οργανωθούν μαθήματα. «Αυτοί ήταν ουσιαστικά που μας ενέπνευσαν», σημειώνει ο κ. Γούτας, εξηγώντας πως οι πρόσφυγες -ως επί το πλείστον ενήλικες και κάποια παιδιά με τις μητέρες τους- «αγκάλιασαν» τη δράση και με ενθουσιασμό συμμετείχαν στα μαθήματα.
«Τα μαθήματα αυτά περιελάμβαναν ένα μέρος, κατά το οποίο κάναμε ένα πέρασμα από κάποιον σημαντικό καλλιτέχνη/καλλιτέχνιδα ή από κάποιο κίνημα της Τέχνης. Ουσιαστικά γινόταν παρουσίαση, με σκοπό οι μαθητές και οι μαθήτριες να γνωρίσουν έναν καλλιτέχνη, να πάρουν ερεθίσματα και να βρουν και το δικό τους στυλ. Έπειτα υπήρχε συζήτηση πάνω σε μια θεματική με βάση τον καλλιτέχνη. Για παράδειγμα, με τον Βαν Γκογκ κάναμε συζήτηση γύρω από την ψυχική ασθένεια. Προφανώς δεν ήταν η προσέγγιση της αυθεντίας. Με αφορμή κάτι από τη ζωή του καλλιτέχνη ή με κάποιον πίνακα από τον καλλιτέχνη συζητούσαμε κάποιο θέμα με όλη την ομάδα. Ακόμη και με παιδάκια που συμμετέχουν στα μαθήματα. Τέλος, δίνονταν κάποια εργασία μέσα στην τάξη. Για παράδειγμα, τους λέγαμε να ζωγραφίσουν μιμούμενοι κάποιον καλλιτέχνη ή με βάση κάτι που είδαν στο έργο του ζωγράφου», εξηγεί ο κ. Γούτας.
Μάλιστα, ακόμη και στην περίοδο που δεν επιτρέπονταν τα μαθήματα, οι υπεύθυνοι ενδυνάμωσης κοινοτήτων του ΔΟΜ έστελναν εργασίες σε όλους όσοι συμμετείχαν στη δράση ώστε να κρατήσουν άσβεστη τη φλόγα για δημιουργία.
Ο ΔΟΜ παρείχε εκτός από τα μαθήματα όλα τα υλικά για τα εργαστήρια, που γίνονταν σε εβδομαδιαία βάση για ένα τρίωρο.
Το ημερολόγιο και μια έκθεση …σε αναμονή
Πώς, όμως, «γεννήθηκε» η ιδέα του ημερολογίου; Όπως εξηγεί ο κ. Γούτας, στόχος ήταν να οργανωθεί μια έκθεση με όλα τα έργα, ωστόσο το δεύτερο κύμα του κορονοϊού έχει βάλει -προς το παρόν- στον πάγο τα σχέδια των ανθρώπων του ΔΟΜ.
«Στο πλαίσιο των μαθημάτων θέλαμε να κάνουμε και επισκέψεις σε καλλιτέχνες κλπ, αλλά μας πρόλαβαν τα πράγματα με την πανδημία. Είχαμε, ωστόσο, προλάβει να επισκεφθούμε το Γαλλικό Ινστιτούτο, όπου υπήρχε μια έκθεση ζωγραφικής και τους είπαμε ότι ζωγραφίζουμε κι εμείς και θέλουμε κάπου να τα εκθέσουμε. Με πολλή αγάπη μας είπαν: ελάτε, θα τα κάνουμε μαζί!», λέει ο κ. Γούτας κι εξηγεί πως από τη στιγμή εκείνη τα καβαλέτα πήραν «φωτιά», ώστε όλα να είναι έτοιμα στην ώρα τους.
«Δώσαμε περισσότερα καβαλέτα και υλικά στους πρόσφυγες, έφτιαξαν όλοι πίνακες, καλέσαμε και από άλλες δομές ανθρώπους να σχεδιάσουν και να οργανώσουν κάτι, αλλά μας πρόλαβε το δεύτερο κύμα (του κορονοϊού)», εξηγεί ο υπεύθυνος ενδυνάμωσης κοινότητας του ΔΟΜ, ο οποίος μαζί με τους συναδέλφους του σκέφτηκαν πως το ξεχωριστό αυτό υλικό που είχαν στα χέρια τους θα πρέπει με κάποιον τρόπο να αξιοποιηθεί προτού μπορέσει τελικά να εκτεθεί, όταν το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες.
«Επειδή είχαμε πολύ όμορφο υλικό και προκειμένου να τιμήσουμε και τους καλλιτέχνες που τα δημιούργησαν, φτιάξαμε ημερολόγια και κάρτες εορταστικές και ατζέντες που διανεμήθηκαν στους εργαζόμενους, στους ίδιους τους δημιουργούς τους αλλά και σε άλλους φορείς για να δουν μια άλλη πλευρά των ανθρώπων με τους οποίους δουλεύουμε», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Γούτας, εξηγώντας πως τα ημερολόγια, στα οποία αναγράφεται τόσο το όνομα του κάθε δημιουργού όσο και το πού μένει σήμερα αλλά και από πού έρχεται, δεν είναι προς πώληση.
Σοφία Παπαδοπούλου
*Τις φωτογραφίες παραχώρησε ο ΔΟΜ
